به گزارش «نماینده»، غلامعلی حداد عادل رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی پیش از ظهر امروز در نشستی خبری آخرین اقدامات این شورا در تحول علوم انسانی را اعلام کرد.
وی در بخش مقدماتی سخنان خود با اشاره به ضرورت تحول در علوم انسانی اظهار داشت: یکی از اهداف شورای عالی انقلاب فرهنگی تحول در محتوای کتاب‌ها و روش‌های آموزشی بود که در سال ۱۳۵۹ فعالیت‌های خود را آغاز کرد و بعد از آن فعالیت‌هایی در حوزه، دانشگاه، ستاد انقلاب فرهنگی و پس از آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با بیان اینکه پس از انجام فعالیت‌هایی حتی در دانشگاه‌ها شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با تمرکز بر علوم انسانی و شرح وظایف و ترکیب خاصی آغاز به کار کرد، یادآور شد: در سال ۱۳۸۸ این شورا با ترکیبی ۲۳ نفره که برخی حقیقی و برخی از اعضا حقوقی هستند و روسای دانشگاه‌هایی مانند تهران و علامه طباطبایی به عنوان دو دانشگاه مهم حوزه علوم انسانی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
حداد عادل افزود: این شورا تاکنون ۴۶ جلسه برگزار کرده است و هدف آن این است که کار علوم انسانی را در دانشگاه‌ها به شکل آگاهانه انتخاب کنیم، اینطور نباشد که هر کتاب و هر اندیشه‌ای از هر کجای دنیا به دست هرکسی افتاد در دانشگاه تدریس شود. علوم انسانی مبتنی بر مبانی فلسفی، معرفتی و ارزشی است. لذا پذیرفتن هر محتوایی از علوم انسانی به عنوان مبانی این علوم نیازمند انتخاب آگاهانه آن است. باید تلاش کنیم با آگاهی از ریشه‌ها علوم انسانی مبتنی بر معارف معنوی، مذهبی و دینی در کشور ایجاد کنیم.
وی تصریح کرد: این شورا ۴ وجه نظر اساسی را دنبال می‌کند که اسلامی سازی علوم انسانی، بومی سازی، کارآمدی و روزآمدی از جمله آنهاست و ۴ هدف عمده که مربطو به برنامه های آموزشی و درسی که منجر به تألیف کتب درسی می‌شود، ارتباط با اساتید، مسائل مربوط به دانشجویان و مسائل مربوط به پایان نامه ها و مسائل پژوهشی را که در چشم انداز فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی است را پیگیری می کند.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی در خصوص نحوه کار این شورا اظهار داشت: شورای تحول و ارتقای علوم انسانی موضوع هر درسی را به اساتید همان رشته واگذار می‌کند. در قدم اول از میان رشته‌های علوم انسانی به برخی رشته‌های اولویت دار که در حال حاضر ۱۶ رشته در کانون توجه این شورا قرار دارد، پرداخته می‌شود.
حداد عادل گفت: علوم تربیتی، فرهنگ و ارتباطات رسانه، علوم اجتماعی، علوم سیاسی، روانشناسی، مشاوره، مدیریت، علوم تاریخی، حقوق، علوم اقتصادی، هنر، معماری وشهرسازی، فلسفه و فلسفه دین، مطالعات زنان و خانواده، زبان‌ها و ادبیات خارجی جزو این ۱۶ رشته دانشگاهی هستند که در شورای تحول در علوم انسانی در اولویت قرار دارند و در هر یک از رشته‌ها بین ۷ تا ۱۵ استاد از اساتید دانشگاه‌های کشور با این شورا همکاری می‌کنند.
**تالیف ۱۰ کتاب از سوی شورای تحول و ارتقا علوم انسانی
وی در همین زمینه تصریح کرد: بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر از اساتید علوم انسانی دانشگاه‌های کشور در زمینه این رشته‌ها با شورای تحول همکاری داشتند و نتیجه آن این شده که تاکنون ۶۵ برنامه درسی دانشگاهی بعد از بررسی‌های مفصل به تصویب رسیده است. درحالیکه برخی از این برنامه‌ها نیازمند چند سال زمان بوده‌است. نزدیک به ۲۰۰ کتاب در رشته‌های مذکور به اساتید سفارش داده شده است که از آنها نزدیک به ۱۰ عنوان چاپ شده و مابقی در مرحله تألیف و انتشارات قرار دارد.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با بیان اینکه معتقدیم این کار باید منطقی و عالمانه صورت گیرد، ادامه داد: مبنای ما این نیست با همه آنچه که تحت عنوان علوم انسانی غربی وجود دارد، مخالفت کنیم و همه آن را رد کنیم یا اینکه بدون نقد و بررسی همه آن را بپذیریم. بلکه بنابر آگاهی منابع آن، ظرفیت‌های آن در علوم انسانی مورد توجه قرار می‌گیرد. اسلامی‌سازی علوم انسانی در همه رشته‌های علوم انسانی یک معنا ندارد و تلاش می‌شود با نگاهی درست به همان رشته نسبت به بومی‌سازی آن اقدام کنیم.
حداد عادل با اشاره به تشکیلات شورای تحول و ارتقای علوم انسانی گفت: این شورا یک دبیرخانه با مسئولیت دبیری دکتر طالب‌زاده دارد و ۵ معاونت کارگروه‌ها، تألیف، امور دانشجویی و ارتباط با حوزه به شکلی چابک به کار خود ادامه می‌دهد.
وی در ادامه سخنان خود به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی در پاسخ به سوالی در خصوص پیش بینی زمانی برای اسلامی شدن علوم انسانی در کشور گفت: تحول در علوم انسانی امری مستمر است. قرار نیست یک پروژه‌ای باشد که طی چند سال به نتیجه برسد امری دائمی است و ممکن است بررسی برخی از برنامه‌های درسی نیازمند زمان زیادی باشد. برنامه‌های درسی این شورا پس از تصویب از طریق وزارت علوم به دستگاه‌ها ابلاغ می‌شود. مجموعه برنامه کارشناسی دروس حقوق به تصویب رسیده است. معتقدیم در یکی دو سال آینده آثار این اقدامات را در دانشگاه‌ها می‌بینیم.
**علت جبهه‌گیری برخی اساتید نسبت به سرفصل‌های بازنگری شده علوم انسانی
حداد عادل در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر جبهه‌گیری برخی اساتید در مقابل تغییر برخی سرفصل‌ها و دروس در دانشگاه‌ها درباره علت این موضوع، گفت: بعضا این نگاه‌ها منشأ مکتبی و فکری دارد. یک عده‌ای هستند که هرگونه تغییر در مطالب علوم انسانی غربی را ناروا می‌شمارند و تصورشان این است که همانطور که در رشته‌های تجربی مانند فیزیک، شیمی و ریاضی از غرب الگو می‌گیریم، علوم انسانی غرب را بدون تغییر باید بپذیریم.
وی خاطرنشان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی و ما چنین فکری نداریم. به عنوان مثال در علوم سیاسی اعتراضی که اخیرا صورت گرفته بود این بود که چرا مباحث مربوط به انقلاب اسلامی و نظریات و دیدگاه‌های امام راحل در این علوم آمده است. البته ما دهان کسی را نمی‌بندیم اما پاسخ ما این است که انقلاب اسلامی در عمر ۴۰ ساله خود در کل علوم سیاسی دنیا تغییر ایجاد کرده است. طبق آماری که البته برای چند سال قبل است بیش از هزار پایان نامه دانشجویی در کل دنیا در حوزه علوم سیاسی، مربوط به اندیشه‌های امام است. اما در کشور خود امام و در درون خود انقلاب اسلامی اگر بخواهیم دیدگاه او را در یک برنامه درسی قرار دهیم با چنین رفتارهایی روبرو می‌شویم.
** انتشار پایان‌نامه‌هایی در دنیا با موضوع دیدگاه‌های سیاسی امام (ره)
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی افزود: البته این نظرات دیدگاه‌هایی است که بعضا وجود دارد اما ما براساس شرح وظایفی که شورای عالی انقلاب فرهنگی از ما خواسته است عمل می‌کینم. ما در شورای تحول و ارتقای علوم انسانی آمادگی داریم و به هر اعتراضی گوش دهیم اگر با مبانی اسلامی مغایرت نداشته باشد آن را در اقدامات خود به کار گیریم اما قطعا ما خطوط قرمزی داریم و مخالفان ما نیز خطوط قرمزی دارند.
**شروط شورای تحول و ارتقا علوم‌انسانی برای همکاری با اساتید
حداد عادل درباره نحوه انتخاب اساتید برای حضور در شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و تغییر سرفصل‌ها نیز گفت: برای ما در این زمینه شرط اول این است که این افراد به تحول در علوم انسانی اعتقاد داشته باشند. دیگر اینکه در رشته خودشان سابقه تدریس داشته باشند و عموما دانشیار دانشگاه باشند. البته صاحب تألیفات در حوزه علمی خود نیز باشند. اعضا و اساتید با رأی‌گیری اعضای شورای تحول در علوم انسانی انتخاب می‌شوند.
وی درباره ضمانت اجرایی برنامه‌ها و سرفصل‌های تغییر یافته نیز گفت: ما برنامه درسی را تصویب و به وزارت علوم ابلاغ می‌کنیم. هر کاری که آنها در قالب سایر برنامه‌های درسی انجام می‌شود درباره این دروس نیز انجام خواهند داد.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی تصریح کرد: اگر استادی هم نخواست به این دروس عمل کند مربوط به چارچوب کل انقلاب و مسائل کشور است، کشور به عنوان یک کشور اسلامی حساسیت‌هایی دارد و نظام نسبت به محتوای علوم انسانی دیدگاهی دارد که امری طبیعی و قابل دفاع است.
حداد عادل درباره اقدامات دیگر شورا نیز گفت: بیشتر اقدامات شورای تحول و ارتقای علوم انسانی در حال حاضر در حوزه تصویب برنامه‌هاست و در زمینه نحوه تدریس و دانشجویان اقدامات خاصی را انجام نداده است.
**باب گفت‌وگو با همه اساتید برای تحول در علوم انسانی باز است
وی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی براینکه نحوه انتخاب اساتیدی که شما اعلام کرده‌اید آیا منجر به تک صدایی و عدم گفتگو با سایر اساتید مخالف این رویکرد نمی‌شود، افزود: من نگفتم با این اساتید گفتگو نمی‌کنیم، ما با همه گفتگو می‌کنیم اما ملاک ما برای همکاری با اساتید در این شورا این است که کسانی انتخاب شوند که به اقدامات شورا و تحول در علوم انسانی اعتقاد داشته باشند. قطعا نمی‌توان این کار را به کسی سپرد که اعتقادی به آن ندارد. هر استادی که اعتراض و نقد حتی در مبانی موضوعات ما دارد، از نظر ما محترم است و ما آماده گفتگو با آن هستیم. خودمان دانشگاهی هستیم و باب گفتگو را با کسی نمی بندیم.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی گفت: کشور و نظام اسلامی یک سری ضوابطی دارد که برخی از آن در معنا و شکل باید خود را نشان دهد. یکی از آنها علوم انسانی است، ملت ما انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را انتخاب کرده‌اند برای این انتخاب جهان‌بینی داشتند و این جهان بینی باید در مباحث عملیاتی کشور و جامعه نیز نمودار شود.
حداد عادل در پاسخ به سوال دیگری در خصوص ارزیابی این شورا و شورای عالی انقلاب فرهنگی از اقبال دانشجویان به دروس معارف و اندیشه اسلامی ادامه داد: حتما این ارزیابی‌ها و بررسی‌ها صورت می‌گیرد. این دروس زیرنظر نهاد رهبری است و در این بخش تدریس می‌شود تا آنجا که ما می‌دانیم آنها ارزیابی‌هایی را در این خصوص صورت می‌دهند. البته ممکن است برخی بگویند ملاک سختی و آسانی درسی تخصصی یا عمومی بودن ان است اما ملاک مدنظر سودمندی آن است و سختی و آسانی نیست. شاید دانشجویان برای دروس تخصصی خود بیشتر وقت بگذارند و برای دروس عمومی چندان وقتی قائل نشوند.
**شورای تحول با مراکز فعال در حوزه علوم انسانی تعامل دارد
وی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نحوه فعالیت این شورا با مراکز علوم انسانی و اسلامی مانند صدرا چگونه است و چرا تاکنون شاهد تعامل بین این موسسات نبوده‌ایم، تاکید کرد: در شورای تحول در علوم انسانی بنای ما این است که از همه موسساتی که می‌توانند به تألیفات در این حوزه کمک کنند بهره گیریم قطعا ما نمی‌خواهیم این بار سنگین تحول در علوم انسانی را تنها بر دوش شورا قرار دهیم. بلکه ما از همه موسسات فعال در این بخش کمک می‌خواهیم تا بخشی از این نقش را آنها ایفا کنند. البته این ارتباط پیش از این بوده و بعد ازآن هم ادامه خواهد یافت ممکن است با برخی از این موسسات بیشتر و یا با برخی تعاملات کمتر باشد اما تعامل برقرار است.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص اظهارنظر برخی از نمایندگان درباره بودجه شورای عالی انقلاب فرهنگی و اینکه شورا کار خاصی انجام نمی‌دهد و نیازمند چنین بودجه‌ای نیست، گفت: بنده ترجیح می‌دهم دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این خصوص پاسخ دهند البته مجلس جای هر نوع حرف، سخن و عقیده‌ای است. اگر قرار باشد به حرف و موضع هر یک از نمایندگان مجلس پاسخ دهیم ناچار باید روزانه چندصد موضع گیری را پاسخ دهیم. هر کسی از جایی خوشش می‌آید درباره افزایش بودجه آن حرف می‌زند و از جایی خوشش نیاید علیه بودجه آن سخن می‌گوید.
حداد عادل درباره اقدامات این شورا در خصوص کرسی‌های ازاداندیشی افزود: البته ما اقداماتی را در این زمینه دنبال نمی‌کنیم اما مایل هستیم گفتگو در بین گروه‌ها و بخشهای مختلف دانشگاهی وجود داشته باشد و خودمان نیز از هر نوع گفتگویی استفاده می‌کنیم.
** بومی‌سازی دروس در رشته علوم اقتصادی با گنجاندن درس "اقتصاد ایران"
وی در همین زمینه گفت: تحول در علوم انسانی را نباید تنها در جنبه اسلامی شدن آن دید. بومی شدن برنامه‌های علوم انسانی نیز مهم است. دانشجویان کارشناسی اقتصاد ما تا کنون تنها دو واحد اقتصاد ایران آن هم به شکل اختیاری می‌گذراندند که ما آن را در شورای تحول به ۴ واحد الزامی تبدیل کرده‌ایم از این دست اقدامات برای بومی سازی، کارآمدی و روزآمدکردن دروس در شورا صورت گرفته است. از رسانه‌ها نیز می‌خواهیم تحول در علوم انسانی را در همه جوانب دنبال کند.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی افزود: بسیاری از دروسی که ما در این شورا تصویب کرده ایم دروسی بوده اند که بیش از ۳۰ سال از حضور آنها گذشته بود.
حداد عادل همچنین در ادامه به یکی از دغدغه‌های این شورا اشاره کرد و گفت: یکی از دغدغه‌های ما در شورای تحول گسترش بی حد و حصر علوم انسانی در کشور است چون این رشته‌ها مانند دروس ریاضی و تجربی نیازمند آزمایشگاه و مسائل جانبی نیست هر کسی که دانشگاهی را ایجاد کرده است این دروس را دنبال می‌کند و اینگونه می‌شود که ۵۰ درصد دانشجویان ما از رشته علوم انسانی هستند و به دلیل تعداد زیادشان بیکار می‌مانند و ناراضی می‌شوند.
**جای علوم انسانی در اداره کشور خالی است
وی درباره تصمیمات و اقدامات این شورا برای خلاقانه شدن تدریس در دانشگاه ها نیز تصریح کرد: معاونت آموزشی وزارت علوم عضوی از شورای تحول در علوم انسانی است، هر تصمیمی که در این شورا اخذ می‌شود طبق مقررات و آیین نامه‌های وزارت علوم است. خیلی از این تحولات به ایجاد رشته های تازه منجر شده است. به عنوان مثال ما در اقدامی همسو با وزارت علوم گرایش را از رشته‌های کارشناسی حذف کردیم و گفتیم گرایش‌ها از کارشناسی ارشد به بعد اعمال شود. ایجاد نشاط و شور در دانشگاه‌ها از دست اموری است که ما علاقه مند به آن هستیم اما اقدامات ما بیشتر در حوزه سرفصل‌ها بوده است.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با بیان اینکه علوم انسانی قابلیت حل مشکلات کشور را دارد گفت: در حال حاضر جامعه ما با مسائلی روبروست که بیش از همه علوم انسانی می‌تواند آن را پاسخ دهد و به حل آن کمک کند. معتقدیم جای علوم انسانی در اداره امور کشور خالی است و باید به این رشته به نحوی پرداخت که کارآمدی علوم انسانی در حل مسائل کشور دیده شود.