ماهنامه«نماینده»- غلامعلی دهقان «عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه» همچنان نسبت به ائتلاف اعتدال‌گرایان با اصلاح‌طلبان امیدوار است، او با اشاره به حضور پر قدرت جریان اصول‌گرا در عرصه سیاسی کشور، می‌گوید: «آرای رقیب چه در انتخابات ریاست‌جمهوری و چه در انتخابات مجلس شورای اسلامی همچنان قابل توجه است، براین اساس معتقدم باید ائتلاف استمرار داشته باشد.» دهقان مخالفت برخی از اعضای فراکسیون امید و فعالان اصلاح‌طلب مبنی بر دلخوری از ائتلاف اصلاح‌طلبان با اعتدال‌گرایان در انتخابات مجلس دهم را نظر شخص آنها عنوان کرد و در عین حال گفت: «زمان، زمان اعتدال است، بنابراین باید کسانی در قدرت باشند که مشی اعتدالی داشته باشند. ضمن اینکه در انتخابات شورا خود اصلاح‌طلبان با هم اختلاف پیدا کردند چون ۱۷۰- ۱۸۰ گزینه در تهران مطرح بودند ولی لیدر اصلاحات بر روی یک فهرست ایستاد و از آن دفاع کرد.»
گفت‌وگو با این عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه از فعالیت‌های حزب متبوعش در عرصه سیاسی کشور آغاز و به عدم حضور اعتدال‌گرایان در انتخابات شوراها خاتمه پیدا کرد. آنچه می‌خوانید گفت‌وگو با غلامعلی دهقان «عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه» است.
*حزب اعتدال و توسعه در انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری فعال ظاهر شد؛ برنامه اعتدال‌گرایان برای انتخابات آینده چیست؟
جریان فکری، سیاسی اعتدال پس از سال‌هایی که در غربت بود، عملاً با انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ و رأی‌آوری «حسن روحانی» به متن سیاست کشور وارد شد و در ۴ سال گذشته هم در انتخابات مجلس دهم و ریاست‌جمهوری سال ۹۶ حضور فعال داشت. اگر اعتدال را یک منش سیاسی معرفی کنیم در هر دو جریان فکری، سیاسی کشور(اصول‌گرا، اصلاح‌طلب) حامیان و یار و یاورانی دارد. اعتدال و توسعه چه در دوران غربت و چه در حال حاضر که در متن حضور دارد و برخی از چهره‌های شاخص او در کابینه هستند و یک فراکسیون قابل توجه‌ای نیز در مجلس دارد، همیشه حلقه وصلی بود بین معتدلین اصول‌گرا و اصلاح‌طلبان اعتدالی.
به‌نظر می‌رسد می‌تواند تا اطلاع ثانوی همین کارکرد را داشته باشد به‌خصوص که رقیب هم نمی‌شود نادیده گرفت. در همین انتخابات ریاست‌جمهوری، رقیب اصلی روحانی نزیک به ۱۷ میلیون رأی داشت یا در انتخابات مجلس، آقای حدادعادل که نفر ۳۱ تهران شد نزدیک به یک میلیون و صد هزار رأی کسب کرد؛ این آرا همچنان قابل توجه است. برای همین اعتدالیون می‌توانند حلقه وصلی برای معتدلین دو جریان دیگر باشند، البته کارکرد اصلی اعتدال همین است. از آنجا که رقیب همچنان در عرصه سیاسی کشور فعال و پایگاه رأی خوبی هم دارد، نمی‌توان آن را نادیده گرفت بنابراین اعتدالیون همچنان فعال هستند.
*شما به فعالیت حزب اعتدال و توسعه در عرصه سیاسی کشور اشاره کردید، آیا اعتدال‌گرایان در انتخابات آتی حاضر خواهند شد، در ساختار شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان حضور پیدا کنند؟
سال ۹۴ بود که شورای عالی اصلاح‌طلبان از اعتدال و توسعه دعوت کرد و در نهایت در تعامل اعتدال و توسعه و شورای عالی اصلاحات، فهرست امید بسته شد. در انتخابات ریاست‌جمهوری هم در یک تعامل سازنده و مفید میان اعتدالیون و اصلاح‌طلبان، رؤسای ستاد انتخاباتی حسن روحانی انتخاب شدند، در مجموع تعامل خوبی با هم داشتند.
اگر بخواهیم آرایش سیاسی کشور را رصد کنیم. هم‌اکنون جریان اصلاحات که نظام را قبول دارند و تندروهای آنها پالایش شدند، جریان میانه که «اعتدالیون» نام برده می‌شوند و اعتدال و توسعه در اینجا قرار می‌گیرد، اصول‌گرایان معتدل که «علی لاریجانی» محوریت این مجموعه را دارد، اصول‌گرایان انقلابی یا به تعبیری اصول‌گرایان ارزش‌مدار یا اصول‌گرایانی که همچنان خود را در فضای انقلاب ۵۷ تعریف می‌کنند، قرار دارند. به اعتقاد بنده، آرایش سیاسی کشور در آینده نزدیک همین‌گونه است که اشاره کردم.
*آقای دهقان، سؤالم را دوباره تکرار می‌کنم، آیا حزب اعتدال و توسعه حاضر خواهد شد در انتخابات آینده در سازوکار جریان اصلاحات حضور پیدا کند؟ این سؤال را از این جهت مطرح کردم که در انتخابات مجلس نیز از اعتدال‌گرایان دعوت شد اما حزب متبوع شما در جلسات شرکت نکرد؛ آیا در این دوره حاضر خواهید شد در جلسات همگرایی اصلاح‌طلبان حاضر شوید؟
در آن مقطع، دوستان حسن نیت داشتند و دعوت کرده بودند اما از آنجا که غیراز احزاب اصلاح‌طلب که حدود ۲۴-۲۵ حزب و تشکل سیاسی بودند، یک‌سری شخصیت‌های حقیقی هم بودند که وزن قابل توجه‌ای داشتند، از اعتدال و توسعه هم دعوت شد اما حزب اعتدال و توسعه این تحلیل را داشت که «جریان اعتدال در جامعه ایرانی وزن قابل توجهی دارد و می‌تواند در یک بده و بستان سیاسی و یا دادوستد سیاسی به‌عنوان جریان فکری، سیاسی که با اقبال توده‌ها روبه‌رو شده وارد فرآیند گفت‌وگو با جریان اصلاحات شود.» در حقیقت اتفاقی که افتاد این بود «یک آپارتمان سه طبقه شکل گرفت، یک طبقه اصلاح‌طلبان، یک طبقه اعتدالیون و یک طبقه اصول‌گرایان معتدل بودند. همان‌طور که آپارتمان‌ها از هم جدا هستند اما در مجموعه یک ساختمان واحد هستند و همچنان هم تلاش می‌کنند که براساس باورهای مشترک، حرکت سیاسی خود را پیش ببرند.»
*شما درحالی به استمرار ائتلاف با جریان اصلاحات ابراز امیدواری می‌کنید که برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب خواهان عدم ائتلاف با اعتدال‌گرایان در انتخابات آینده هستند، به‌نظر شما آیا با مخالفت‌هایی که صورت گرفته، ائتلاف اصلاح‌طلبان با اعتدال‌گرایان تکرار خواهد شد؟
وقتی ائتلاف نتیجه بدهد، قطعاً عقلانیت حکم می‌کند که ادامه پیدا کند و به‌نظر ما از آنجا که آن ائتلاف منجر به پیروزی شد، به‌خصوص اینکه در تهران پیروزی گسترده به‌دنبال داشت. منافع ملی آن ائتلاف باعث شد در مجلس سابق برجام شکل بگیرد و در مجلس فعلی تعامل خوبی بین نمایندگان مردم با دولت شکل بگیرد؛ ازاین‌رو به‌اعتقاد بنده زمینه‌های ائتلاف همچنان وجود دارد. قالب اصلاح‌طلبان هم همین دیدگاه را نمایندگی می‌کنند، اعتدالیون نیز همین دیدگاه را دارند. حتی آقای عارف که یک زمانی از پایان دوره ائتلاف سخن گفته بودند در دیدار با اعضای شورای جوانان اعتدال و توسعه در اینکه با ما(اعتدال) خود را همسو می‌دانند، شک و شبهه‌ای وارد نکردند و حتی ۲، ۳ باری هم که موضع‌گیری کردند، ائتلاف را براساس شرایط با اصول‌گرایان معتدل متفی ندانستند.
*اما برخی از نمایندگان مجلس دهم همچون کواکبیان و رحیمی از ائتلاف با اعتدال‌گرایان در انتخابات مجلس سابق اعلام موضع و از آن ائتلاف به‌عنوان تجربه‌ای تلخ نام برده بودند، براین اساس قبول دارید نمی‌توان با قاطعیت از استمرار ائتلاف اعتدالیون با اصلاح‌طلبان سخن گفت؟
آقایان نظرهای شخصی خود را می‌گویند، اشکالی هم ندارد. بالاخره در کشور ما به برکت انقلاب اسلامی افراد می‌توانند آزادانه اظهارنظر کنند اما اغلب اصلاح‌طلبان بر ائتلاف تأکید می‌کنند. فراموش نکنیم در همین انتخابات شورا در بسته شدن فهرست اصلاحات، خود اصلاح‌طلبان با هم اختلاف پیدا کردند چون ۱۷۰-۱۸۰گزینه در تهران مطرح بودند ولی لیدر اصلاحات بر روی یک فهرست ایستاد و از آن دفاع کرد و مردم هم به همان فهرست رأی دادند. اصلاح‌طلبانی بودند که در برخی فهرست‌های انتخاباتی تجمع کرده بودند اما فهرست اصلی اصلاحات رأی آورد. بنابراین موضوع را نباید خیلی جدی گرفت چرا که رقیب مشترک است و ائتلاف هم تا به امروز پیروز بود.
*نقدی که به جریان اعتدال به‌خصوص حزب اعتدال و توسعه مطرح می‌شود این است «اعتدال و توسعه در ادوار گذشته انتخابات فهرست مستقل خود را منتشر می‌کرد اما در انتخابات مجلس دهم از روند گذشته پیروی نکرد و در زمین جریان اصلاحات بازی کرد و هم‌اکنون به دنبال ائتلاف با آنها در انتخابات ۹۸ است»، به‌عنوان عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه چه پاسخی به این نقد وارد شده می‌دهید؟
اعتدال و توسعه همان مرام و مشی که از سال ۷۸ داشت، این بار هم لحاظ کرد، البته از دید برخی هم متهم شد که چرا از برخی اصول‌گرایان حمایت کرد. اعتدال و توسعه همواره نشان داده حلقه وصل معتدلین اعم از اصلاح‌طلب و اصول‌گراست. در همین انتخابات تهران دیدیم در فهرست امید اشخاصی همچون «کاظم جلالی» و «بهروز نعمتی» حضور داشتند چون اعتدال و توسعه معتقد بود: «ما باید از تمامی کسانی که حامی حسن روحانی هستند حمایت کنیم؛ ازاین‌رو از دید ما آنها اصول‌گرای معتدل بودند به همین جهت در لیست مشترک اعتدال و توسعه و اصلاحات وارد شدند.»
زمان، زمان منش اعتدالی است، بنابراین باید کسانی در قدرت باشند که مشی اعتدالی داشته باشند. به‌نظر می‌رسد اعتدال و توسعه به وظیفه و رسالتی که برعهده داشت، عمل کرد، البته انتقادهایی هم مطرح شد اما به مشی گذشته خود تأکید داشت.
زمان، زمان منش اعتدالی است، بنابراین باید کسانی در قدرت باشند که مشی اعتدالی داشته باشند. به‌نظر می‌رسد اعتدال و توسعه به وظیفه و رسالتی که برعهده داشت، عمل کرد، البته انتقادهایی هم مطرح شد اما به مشی گذشته خود تأکید داشت.
*آقای دهقان شما در این گفت‌وگو امیدواری خود را برای استمرار ائتلاف با جریان اصلاحات اعلام کردید اما از آنجا که در سپهر سیاست نمی‌توان با قاطعیت اعلام نظر کرد، در صورتی که ائتلاف محقق نشد آیا اعتدال و توسعه هچون ادوار گذشته حاضر خواهد شد فهرست جداگانه خود را ارائه دهد؟
قطعاً اعتدال و توسعه تلاش می‌کند رسالت و وظیفه‌ای که از ابتدا برای خود تعریف کرده و آن معرفی شایستگان اعتدالی است، پیگری کند، همان‌طور که بیان کردم، اغلب اصلاح‌طلبان هم به همین نتیجه(ائتلاف) رسیده‌اند یعنی اصلاح‌طلبان در تحلیل درست از جامعه ایرانی و به‌خصوص پس از سال ۸۸ احساس کردند: «تندروی نمی‌تواند گفتمان حاکم باشد بنابراین بارها و بارها لیدر و تئورسین‌های فکری آنها نیز به اعتدال رسیدند.» همین موضوع باعث شد تعاملی بین جریان میانه‌رو که از اول از اعتدال سخن می‌گفت با اصلاح‌طلبان شکل بگیرد. البته در موضوع برجام، بخشی از اصول‌گرایان هم به این مجموعه اضافه شدند یعنی سه ضلعی شکل گرفت. منظور بخشی از اصول‌گرایان است که علی لاریجانی آنها را رهبری می‌کند و دیدیم برجام در مجلس با ۱۳۹ رأی موافق و ۱۰۰ رأی مخالف، به تصویب رسید؛ قطعاً اگر جریان لاریجانی نبود این اتفاق(تصویب برجام) رخ نمی‌داد؛ به همین جهت ضرورت‌هایی باعث شد بخشی از اصول‌گرایان هم به سمت منش اعتدالی حرکت و سرانجام این سه ضلع شکل گرفت.
*حزب اعتدال و توسعه در انتخابات سال ۹۶ فقط در ریاست‌جمهوری متمرکز شد و وارد انتخابات شوراها به‌ویژه شورای شهر تهران نشد، علت چه بود؟ آیا سازوکاری که منجر به فهرست ارائه شده از سوی شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان شد را قبول نداشتید یا تصمیم حزب فقط سرمایه‌گذاری بر انتخابات ریاست‌جمهوری بود؟
قطعاً هرحزب و جریان سیاسی تلاش می‌کند اولویت‌بندی کند تا بداند باید انرژی خود را صرف کدام حوزه کند. اعتدالیون هم به این تحلیل رسیده بودند که ما در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ کار سختی پیش‌رو داریم، معلوم بود رقیب قوی است و می‌خواهد از تمام اهرم‌هایی که در جامعه دارد، برای پیروزی استفاده کند به همین جهت اعتدالیون با این تحلیل تمام انرژی خود را صرف کردند که بیشتر انتخابات ریاست‌جمهوری را به پیش ببرند؛ ازاین‌رو انتخابات ریاست‌جمهوری در اولویت قرار گرفت ولی این تصمیم بدین معنا نبود که انتخابات شوراها دست‌کم گرفته شود، براین اساس اعتدالیون در استان‌ها نیروهایی که می‌شناختند و رأی‌آور هم بودند به تصمیم‌گیران شوراها معرفی کردند. در بخش قابل توجه‌ای از شوراها خوشبختانه هم‌اکنون نیروهای همسو با اعتدال حضوری پررنگ دارند.