«نماینده» / رجزخوانی و تهدید یک هفته‌ای کاخ سفید بالاخره به پایان رسید و سرانجام دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده آمریکا در یک سخنرانی جنجالی، ایران را به عدم پایبندی نسبت به توافق هسته‌ای متهم کرد و وزارت خزانه داری و کنگره را مأمور کرد تا در خصوص برطرف کردن نواقص توافق هسته‌ای همکاری کنند.
در این میان اما حامیان برجام از یکسو و اعضای دیگر ۱+۵ از سویی دیگر به‌دلیل سخنان غیرمسوولانه و غیردیپلماتیک رییس جمهور آمریکا در مورد ایران و برجام واکنش‌های بین‌المللی نشان دادند. تنها دو همپیمان منطقه‌ای واشنگتن سخنان ترامپ را تمجید کردند، این درحالی است که اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اعلام پایبندی ایران به برجام و حمایت از این توافق بین‌المللی پاسخی روشن به سخنان ترامپ دادند.
خوشحالی عربستان، امارات، بحرین و رژیم صهیونیستی
عربستان سعودی از مواضع ترامپ و تهدیدهای وی در خصوص ایران حمایت کرد و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی تصمیم ترامپ در مورد برجام را شجاعانه توصیف کرد و آن را فرصتی برای اصلاح توافق بد دانست. دولت امارات نیز بر پایبندی خود به همکاری با واشنگتن برای مقابله با سیاست‌های ایران در حمایت از تروریسم در منطقه و جهان تأکید کرد و مدعی شد که توافق هسته‌ای به ایران این فرصت را داد تا سیاست‌های خود را تقویت کند، ولی دولت این کشور از این فرصت برای تقویت سیاست‌های توسعه طلبانه و غیرمسوولانه بهره برداری کرد. همچنین رژیم بحرین اعلام کرد که این کشور از راهبرد دونالد ترامپ در قبال ایران استقبال و حمایت می‌کند و ادعا کرد: «ایران از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند و منامه از هر تلاشی برای جلوگیری از این اقدام ایران استقبال می‌کند.»
حمایت قاطع موگرینی
بعد از سخنان ترامپ اما فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تأکید کرد که «برجام یک توافق داخلی آمریکا نیست و این یک توافق دو طرفه نیست و یک کشور نمی‌تواند یک طرفه برجام را رد کند.»
بیانیه مشترک تاریخی در حمایت از ایران
همچنین ترزامی نخست وزیر انگلیس، انگلا مرکل صدر اعظم آلمان و امانوئل ماکرون رییس جمهور فرانسه در یک اقدام غیرمعمول و در یک بیانیه مشترک به سخنان رییس جمهور آمریکا علیه ایران و توافق هسته‌ای واکنش نشان دادند. رهبران این سه کشور اروپایی در بیانیه خود آورده‌اند که به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ متعهد هستند و حفظ این توافق در راستای منافع امنیت ملی مشترک آنهاست.
تأکید آژانس بر اهمیت برجام
از سوی دیگر دبیر کل سازمان ملل متحد در واکنش به سخنرانی ترامپ علیه ایران و برجام، در بیانیه‌ای با تأکید بر اهمیت برجام در منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای و پیشبرد صلح و امنیت جهانی، ابراز امیدواری کرد که این توافق حفظ شود.
هشدار روسیه به ترامپ
وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به سخنرانی رییس جمهور آمریکا با صدور بیانیه‌ای به «دونالد ترامپ» هشدار داد که تحریم‌های جدید و یکجانبه واشنگتن علیه ایران محکوم به شکست است و تأکید کرد که در دیپلماسی بین‌المللی لفاظی‌های تهدیدآمیز و سلطه جویانه محلی از اِعراب ندارد. «جان کری» روز جمعه در واکنش به راهبرد جدید واشنگتن در قبال ایران، بیانیه‌ای صادر کرد و نوشت: «تصمیم ترامپ تصمیمی خطرناک است و او در حال شکل دهی به یک بحران بین‌المللی است.» زیگمار گابریل، وزیرامورخارجه آلمان پس از سخنرانی روز جمعه رییس‌جمهور آمریکا علیه ایران و توافق هسته‌ای تأکید کرد که برلین تلاش خواهد کرد تا کنگره آمریکا را متقاعد کند که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را حفظ کند. همچنین جو بایدن، معاون رییس‌جمهور پیشین آمریکا اعلام کرد که به مخاطره انداختن برجام آمریکا را منزوی می‌کند.
ناکامی ترامپ
در این میان اما سخنرانی روز جمعه رییس جمهور آمریکا نشان داد که او به دنبال انزوای اقتصادی جمهوری اسلامی و در صدد همراه کردن اتحادیه اروپا با این اهداف خود است اما ترامپ در جریان برگزاری نشست اخیر سازمان ملل متحد در نیویورک عملاً نتوانست به اهداف خود در خصوص متقاعد ساختن شرکای واشنگتن برای تغییر برجام دست پیدا کند و در سخنرانی اخیر خود و خروج از برجام هشدارهایش به همراهان اروپایی‌اش کاملاً قابل لمس است.
سفر ماکرون و پوتین به ایران
حتی بعد از سخنرانی ترامپ درباره خروج از برجام خبرهایی از سفر پوتین رییس جمهور روسیه به ایران و سفر «امانوئل ماکرون» رییس جمهور فرانسه منتشر شد و این نخستین بار از سال میلادی ۱۹۷۱ به این سو خواهد بود که یکی از رؤسای جمهور فرانسه به ایران سفر می‌کند.
پول‌های هنگفت ایران برای اتحادیه اروپا
اروپا اما دلیل دیگر به جز پایبندی جمهوری اسلامی به برجام دارد تا از توافق خارج نشود که رییس جمهور آمریکا هم بر آن صحه گذاشته است. «دونالد ترامپ» ساعاتی پس از سخنرانی‌اش در مورد برجام، در پیامی توئیتری به اظهارنظرهای مختلف در خصوص این سخنرانی واکنش نشان داد و مدعی شد افراد زیادی در مورد سخنرانی شب گذشته وی سخن می‌گویند و بیشتر آنها موافق این اظهارات هستند.
وی در بخش دیگر این پیام افزود: «شرکت کنندگان در توافق هسته‌ای با ایران، پول هنگفتی از تجارت با این کشور به دست می‌آورند.» ترامپ همچنین می‌گوید به «ترزا می» و «امانوئل ماکرون» رهبران انگلیس و فرانسه گفته است درباره تحریم‌هایی که آمریکا اعمال می‌کند نگران نباشید و «تا می‌توانید از ایران پول بگیرید!»
وی در این باره مدعی شد: «امانوئل تلفن زد و با من صحبت کرد.
به او گفتم ببین امانوئل، آنها (ایرانی‌ها) همین تازگی‌ها کلی پول به شرکت خودروسازی «رنو» دادند، پولشان را بگیر و حالش را ببر!» این سخنان به توافق ۷۸۰ میلیون دلاری شرکت فرانسوی رنو با ایران اشاره دارد.
تجربه تلخ خیانت
حال اما نمی‌توان مطمئن بود که این پول‌های هنگفت و سرمایه گذاری‌های اروپایی‌ها تا چه حد مانع خروج آنها از برجام و حمایت از ایران در برابر آمریکا می‌شود، مخصوصاً که برخی شرکای اروپایی واشنگتن در خصوص مذاکره مجدد درخصوص برجام چراغ سبزهای کمرنگی را به ترامپ نشان داده‌اند.
فراموش مان نشده است که این‌ها همان کسانی هستند که وقتی تحریم‌ها علیه ایران آغاز شد، قراردادهای اقتصادی و تعهدات خود در قبال جمهوری اسلامی را نادیده گرفته و صنعت خودروسازی، نفت، هواپیمایی و ... این کشور را رها کرده و حتی از ارسال قطعه هم خودداری کردند. پس چندان هم نمی‌توان بر سودهای کلان اروپایی‌ها در قراردادهای اقتصادی با ایران حساب باز کرد و رویگردانی فرانسه، انگلیس و... از ایران و قرارگرفتن پشت ترامپ، چندان متعجب مان نمی‌کند.
همه قراردادهای ایران با شرکت‌های خارجی در ۱۸ ماه اجرای برجام
انرژی و برق
-قرارداد توتال و سیان پی سی چین به ارزش ۵ میلیارد دلار برای توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی.
-موافقتنامه اولیه شرکت اس کی ای‌اند سی کره جنوبی به ارزش ۱.۶ میلیارد یورو با شرکت مهندسی و عمران نفت ایران برای ارتقای ظرفیت پالایشگاه تبریز.
-قرارداد شرکت یونیت اینترنشنال ترکیه با وزارت نیروی ایران به ارزش ۴.۲ میلیارد دلار برای ساخت ۷ نیروگاه گازی.
-توافق ۱.۲ میلیارد دلاری شرکت سینوپک چین با شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران برای توسعه فاز یک پالایشگاه آبادان در استان خوزستان.
-موافقتنامه رویال داچ شل برای ارزیابی ۳میدان بزرگ نفتی و گازی ایران از جمله آزادگان و یادآوران در نزدیکی مرز با عراق.
-موافقتنامه گروه ام ای سی آی سوئیس با دولت ایران برای ساخت یک مجتمع تولید برق بادی ۷۵۰ میلیون یورویی در شمال ایران.
حمل و نقل
-قرارداد ۶۶۰ میلیون یورویی شرکت رنو با سازمان توسعه و نوسازی صنایع ایران و شرکت پرتو نگین ناصح، وارد کننده محصولات رنو برای سرمایه گذاری مشترک و افزایش تولید خودرو در ایران.
-موافقتنامه شرکت فولکس واگن با ماموت خودروی ایران برای فروش دو مدل خودرو در ایران.
-قرارداد سرمایه گذاری مشترک ۴۰۰ میلیون یورویی پژو سیتروئن و ایران خودرو برای ارتقای یک کارخانه خودروسازی. این شرکت فرانسوی همچنین موافقتنامه‌ای با شرکت سایپا برای سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیون یورویی در زمینه تولید و تحقیق و توسعه امضا کرده است.
-شرکت بوئینگ و شرکت هواپیمایی آسمان یک قرارداد ۳ میلیارد دلاری برای فروش ۳۰ فروند هواپیمای ۷۳۷ مکس جت منعقد کرده‌اند. این شرکت آمریکایی همچنین یک قرارداد ۱۶.۶ میلیارد دلاری با شرکت ایران ایر برای فروش ۸۰ فروند هواپیما منعقد کرده است.
-شرکت ای تی آر قراردادی برای فروش ۲۰ فروند هواپیمای توربوپراپ به ارزش ۵۳۶ میلیون دلار با ایران ایر منعقد کرده است.
-گروه ایرباس قراردادی برای فروش ۱۰۰ فروند هواپیما به ارزش حدود ۱۹ میلیارد دلار به ایران منعقد کرده است.
-شرکت آلستوم موافقتنامه اولیه‌ای برای ساخت قطار و واگن مترو در ایران منعقد کرده است.
-شرکت ترانس مش هلدینگ روسیه یک قرارداد ۳ میلیارد دلاری برای تولید مشترک واگن به امضا رسانده است.
-شرکت زیمنس قراردادی به ارزش حداقل ۱.۵ میلیارد یورو برای ساخت واگن و ارتقای ریل‌های راه آهن در ایران منعقد کرده است.
صنایع
-شرکت سی آر ای سی چین موافقتنامه‌ای به ارزش ۲ میلیارد دلار با شرکت ایران آلومینیوم (ایرالکو) برای آغاز فعالیت یک واحد صنعتی در استان مرکزی منعقد کرده است.