هفته نامه «نماینده» / ازآنجاکه دادن رأی اعتماد به وزرا در آغاز تشکیل دولت‌ها بر اساس قانون اساسی جزء اختیارات مجلس است، تعامل رئیس‌جمهور با نمایندگان پیش از معرفی رسمی گزینه‌های پیشنهادی تسهیل‌کنندۀ روند کار در مجلس است؛ ساده‌ترین بُعد اهمیت رایزنی‌ها این است که اگر رئیس دولت بداند یکی از گزینه‌هایش احتمال رأی‌آوری کمی دارد، در تصمیمش تجدیدنظر می‌کند تا باعث فرصت‌سوزی از مجلس و آن وزارتخانه برای خدمت به مردم نشود.
با توجه به اینکه از طرفی کمتر از یک ماه تا معرفی رسمی گزینه‌های پیشنهادی «حسن روحانی» برای دولت آینده باقی مانده و از طرف دیگر مدتی است گمانه‌زنی‌ها پیرامون ابقا یا تغییر برخی وزرا آغاز شده است؛ در کنار آن بسیاری از کارشناسان و نمایندگان شاخص‌های کلی برای انتخاب کابینۀ آینده را مطرح می‌کنند، بررسی وضعیت تعامل منتخب جمهور با ساکنان بهارستان خالی از لطف نیست.
در مجلس دهم فراکسیون سیاسی اکثریت وجود ندارد، لذا زاویۀ نگاه هر فراکسیون به این موضوع متفاوت است و مناسبات سیاسی داخل بهارستان بر اساس تعامل با ۳ فراکسیون «نمایندگان ولایی»، «مستقلین» و «امید» رقم می‌خورد؛ بااین‌وجود آنچه این روزها در وهلۀ اول با مرور اخبار به چشم می‌آید، دستی است که از جانب نمایندگان مجلس برای کمک به سوی دولت دراز شده است.
در این خصوص «نقوی‌حسینی» سخنگوی فراکسیون «نمایندگان ولایی» اظهار داشت: «پیرامون وزرای احتمالی هیچ نشست و گفتگویی با مجلس صورت نگرفته و دولت هیچ‌گونه رایزنی با مجلس در این خصوص نداشته است؛ اگر تلاشی هم وجود دارد از سوی مجلس است و فراکسیون‌ها خودشان به دنبال این هستند تا کابینۀ آینده چگونه تشکیل خواهد شد و الا دولت نه درخواست، نه مذاکره و نه پیشنهادی داده است.»
البته کارگروه ۱۵ نفره‌ای در فراکسیون «نمایندگان ولایی» برای «تعامل با دولت» تشکیل شده است و نمایندگان در انتظار برداشته شدن گام بعدی از جانب دولت هستند؛ «حاجی‌بابایی» دربارۀ این کمیته گفت: «صلاحیت‌های وزرای پیشنهادی دولت با توجه به تخصص‌هایشان در این کمیته بررسی و در راستای تشکیل کابینه‌ای قوی و تأثیرگذار، شاخص‌ها و نظرات و دیدگاه‌های تخصصی خود را با نمایندگان دولت مطرح می‌کنند.»
با توجه به اینکه رویکرد و سلایق جناح‌های مختلف یکسان نیست، سخنگوی فراکسیون امید که پیشتر از تشکیل کمیته‌ای ۵ نفره به‌منظور «تبادل‌نظر با دولت در راستای تشکیل کابینه دوازدهم» خبر داده بود، تصریح کرد: «فراکسیون امید به‌عنوان فراکسیونی که به‌طور کامل در انتخابات ریاست‌جمهوری با دولت همراهی کرده، طبیعتاً اکنون خواستار توفیق دولت است و در همین راستا نظرات پیشنهادی خود را در اختیار دولت قرار خواهند داد.»
اعضای فراکسیون امید بارها در کنار انتقاد از اعمال فشار بر روحانی برای انتخاب اعضای کابینه، بر ضرورت توجه رئیس‌جمهور منتخب به خواسته‌های حامیان انتخاباتی‌اش اصرار نموده‌اند؛ مثلاً «جلودارزاده» در کنار اعتقاد به اینکه: «سهم‌خواهی‌ها مخل کار دولت می‌شود» معتقد است: «فراکسیون‌هایی که از دولت حمایت کردند باید نظرات و انتقاداتشان از کار وزرا را به دولت منعکس کنند تا در تصمیم‌گیری‌ها مؤثر باشد.»
«پارسایی» نیز درعین‌حال که توقعش از تغییر ۵۰ درصدی اعضای کابینه را مطرح کرد، نسبت به سهم‌خواهی‌ها انتقاد نموده و خطاب به رئیس‌جمهور گفته بود: «شما به هیچ‌کس مدیون نیستید جز به ملت و ۲۴ میلیون رأی گفتمانی.»
به‌هرحال از ژست‌های انتقاد از سهم‌خواهی که بگذریم، این روزها دیگر فرصتی برای رودربایستی باقی نمانده و اعضای فراکسیون امید صراحتاً از لفظ «باید» استفاده کرده و مطالباتشان در چینش کابینه را بیان می‌کنند.
گلایۀ ۲ روز قبل رئیس فراکسیون امید از «کسانی که وقتی پیروز می‌شوند، یادشان می‌رود چه کسانی برایشان زحمت کشیدند» در همین راستا بشمار می‌رود. «عارف» که معتقد است: «نتیجه انتخابات اتفاقی نبود» در بخشی از اظهاراتش گفت: «در انتخابات اردیبهشت هیچ شکی نیست که پیروزی روحانی مدیون اصلاح‌طلبان است. خواهش ما در آستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است و هیچ سهم‌خواهی نخواهیم داشت.»
همچنین «وکیلی» گفت: «تحقیقی در خصوص عملکرد وزرا توسط فراکسیون امید انجام شده است که بر اساس نتایج آن، از ١٨ وزیر کنونی ٦ وزیر از نظر ما کاملاً موفق بودند، ترجیح ما این است که ٥ وزیر در دولت بعد نباشند، اما ٧ وزیر که زیر متوسط بودند نباید در دولت بعد باشند و در صورت معرفی، قطعاً به‌عنوان وکلای ملت به آنها رأی نمی‌دهیم.»
گفتنی است «فومنی» دبیرکل حزب مردمی اصلاحات پیش‌ازاین گفته بود: «برخی به دولت فشار می‌آورند تا افراد خود را برای حضور در کابینه تحمیل کنند؛ دولت را تهدید کرده‌اند که اگر وزرای مد نظر ما را به مجلس معرفی نکنید، نمایندگان امید به وزرای غیر رأی نخواهند داد.»
در ادامۀ فشارها به روحانی برای چینش کابینه، «مازنی» در پاسخ به این سؤال که «در کدام وزارتخانه‌ها نیاز به تغییرات وجود دارد؟» پیشنهاد ابقای وزرای جهاد کشاورزی، بهداشت، امور خارجه، اطلاعات و راه و شهرسازی را داده بود. این عضو فراکسیون امید مجلس چند روز قبل نیز با اشاره به اینکه «انتظار تعامل بیشتر دولت با فراکسیون را داشتیم» اظهار داشت: «فعلاً کار دو سویه‌ای بین فراکسیون و دولت در مورد کابینه شکل نگرفته است؛ انتظار داریم آقای روحانی قبل از تصمیم‌گیری، مجلس و فراکسیون امید را مشاوران خودش در تصمیم‌سازی بداند.»
البته این نمایندۀ تهران در تشریح علت ضعف تعامل گفت: «روحانی به دلیل روحیاتش ابتدا فردی را معرفی و سپس لابی‌های خود را شروع می‌کند، اما قاعده این است که قبل از معرفی افراد با نمایندگان مشورت کند و گزینه‌های مختلف را مطرح و سپس آنها را معرفی کند.» وی مقصر این تعامل یک‌سویه را ضعف «علی لاریجانی» دانسته و گفته بود: «مدیریت مجلس، جمع مستقلانی را درست کرده که هر جا لازم بود فرمان را به راست می‌برد و هر جا که لازم بود فرمان را به چپ می‌چرخاند.»
مستقلان مورد اشارۀ مازنی تا امروز اقدام فراکسیونی خاصی برای چینش کابینه نداشتند، اما شنیده‌ها از اعمال فشار عناصر اصلی‌شان برای گرفتن برخی وزارتخانه‌ها حکایت می‌کند. یک عضو ارشد مستقلین با وجود اینکه به حوزۀ وزارت خارجه علاقه‌مند است، اما پیروزی در رقابت با ظریف را محال دانسته و سودای وزارت کشور در سر دارد؛ توییت چندی قبل کارمند دفتر عارف که نوشته بود «جلالی که مورد حمایت محمود واعظی است، به دنبال وزیر کشور شدن است تا مقدمات ریاست‌جمهوری لاریجانی در ۱۴۰۴ را فراهم کند» نشان‌دهندۀ بی‌اساس نبودن شنیده‌هاست
یک عضو مستقل دیگر نیز با اطلاع از اینکه جایی در لیست دورۀ بعد اصلاح‌طلبان نداشته و مردم شهرش نیز اقبالی به وی ندارند، با مدرک مدیریت اجرایی، به دنبال کسب کرسی وزارت کار و رفاه اجتماعی است.
البته اظهارنظر اخیر رئیس مجلس نیز قابل‌بررسی است که روز پنجشنبه گفت: «نمی‌شود به سادگی از کنار چالش‌های عمیق اقتصادی کشور گذشت؛ باید در کنار تقسیم‌بندی‌های متعارف سیاسی که به‌طور طبیعی وجود دارد، از نخبه‌های کاردان بهره گرفت.»