نمایندگان مجلس سنا پنجشنبه هفته قبل طرح تحریم ایران و روسیه را به تصویب رساندند. طرح موسوم به «قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران- ۲۰۱۷» با ۹۸ رأی موافق و تنها دو رأی مخالف در فهرست مصوبات مجلس سنا قرار گرفت. این طرح پس از تصویب در مجلس سنا برای تبدیل شدن به قانون بایستی در مجلس نمایندگان آمریکا نیز تصویب شود و سپس به امضای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برسد.
در این ارتباط سید حسین نقوی حسینی، در مورد تصویب طرح تحریم جدید ایران در سنای آمریکا اظهار داشت: دلیل آمریکا یعنی ترامپ و دولتش این است که ابتدا وی با ژست پاره کردن برجام بر روی کار آمد و ادعا کرد که برجام را پاره خواهد کرد
ولی زمانی که با جواب دندان شکن ایران روبرو شد یعنی زمانیکه مقام معظم رهبری فرمودند که در صورت پاره کردن برجام، آن را آتش خواهیم زد و متحدان اروپایی عکس العملی نشان دادند، از موضع خود عقب نشینی کردند.
وی تصریح کرد: سخنگوی کاخ سفید مطرح کرد که ما برجام را سخت اجرا خواهیم کرد بدین معنا که با سخت اجرا کردن برجام، ایران را تحت فشار گذاشته و مجبور خواهیم کرد که تمام تعهدات خود را عمل کند. اما استراتژی سنا، تحریم های غیر هسته ای است و آمریکایی ها قرار است با تحریم های غیر هسته ای ایران را تحت فشار قرار بدهند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مصوبه اخیر کمیته روابط خارجی سنا تحت عنوان قانون مبارزه با اقدامات ثبات زدای جمهوری اسلامی ایران که در سال ۲۰۱۷ (مشهور به S۷۲۲) است، قانون مادر محسوب می شود که رئیس جمهور آمریکا اختیار دارد با یک دستور اجرایی گزارشاتی که علیه ایران داده میشود را امضاء کند که قبلا با لایحه بردن به مجلس این اتفاق صورت می افتاد ولی هم اکنون دست دولت و رئیس جمهور باز است.
وی با بیان اینکه این تحریم ها از سه جهت نقض برجام است، تاکید کرد: به این دلیل این موضع را مطرح می کنم چرا که اولین بار خود آمریکایی ها آن را روح دار کردند و ما هم از این اصطلاح استفاده می کنیم، قرار بود گفتمان ایران و ۱+۵ دیگر تهدید، فشار و تحریم نباشد که این گفتمان زیر سوال رفته و با روح برجام مغایرت دارد چرا که در حال حاضر برجام در حال اجراست ولی آمریکایی ها همچنان خلاف تعهدات خود عمل می کنند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی افزود: این مصوبه نقض آشکار به ویژه مواد ۲۶ تا ۲۹ برجام محسوب میشود و همچنین از طرفی با اسناد بالادستی ما در کشور تناقض دارد که ۹ بند دارد.
وی با بیان اینکه این مصوبه با شرایط ۸گانه که مقام معظم رهبری مطرح کردند نیز متفاوت است، اظهار داشت: رهبر انقلاب در اجرای برجام شرایط ۸ گانه ای را مطرح کردند که یکی از این شروط این بود که در دوران اجرای برجام کسی حق ندارد هیچ تحریمی را علیه ایران مطرح و اجرایی کند که در واقع این شروط هم نادیده گرفته شده است لذا تحریم های جدید مغایر با روح برجام، شروط ۸ و ۹ گانه ایران است.
بهانه کنگره این است که ورودی به مسائل هسته ای ندارد و تحریم ها را نیز به دلایلی همچون نقض حقوق بشر، تروریسم، تلاش ایران برای ساختن موشک های بالستیک و... و. وضع کرده است. البته نکته مهم تحریم های فعلی این است که قبلاً آمریکا کشورهای دیگر مذاکره کننده را همراه خود داشت اما حالا اختلافات اساسی بین این کشورها با آمریکا بوجود آمده است.
خاطرنشان کرد: پیرو دستورات رئیس مجلس شورای اسلامی به کمیسیون امنیت ملی قرار است تا مرکز پژوهش های مجلس پیش نویسی را تهیه کند و به کمیسیون ارائه دهد تا پس از بررسی در اولین جلسه کمیسیون امنیت‌ملی در مجلس به تصویب برسد.
حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل نیز در پاسخ به این سوال که آیا تحریم های جدید سنا مغایر با برجام است گفت: در برجام درباره تحریم های غیر هسته ای صحبتی نشده و می توان گفت که یکی از نواقص برجام هم همین موضوع می باشد. البته این بدین معنا نیست که مذاکره کنندگان آگاهی در این باره نداشته اند بلکه اصولاً توافقی برای ورود به موضوعات غیر هسته ای نشده بود. در ۹ بندی نیز که مقام معظم رهبری ابلاغ فرمودند در بند دوم عنوان می شود «در سراسر دوره‌ی ۸ ساله وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ی تروریسم و حقوق بشر) توسط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظف است طبق بند ۳ مصوبه‌ی مجلس اقدام‌های لازم را انجام دهد و فعالیت‌های برجام را متوقف کند» که بعد از برجام می باشد و این بندها وارد برجام نشده که اگر این ابلاغیه در آن موقع وارد برجام می شد می توان گفت کار سنا نقض صریح برجام می باشد. اما در حال حاضر سنا از این موضوع سوء استفاده می کند و تحریم هایی را به بهانه غیرهسته ای تصویب کرده است. البته تحریم های جدید نقض روح برجام می باشد؛ چرا که در برخی مواد ذکر شده که بین ایران و کشورهای ۱+۵ همکاری خواهد بود.
بهشتی پور در ادامه افزود: بهانه کنگره این است که ورودی به مسائل هسته ای ندارد و تحریم ها را نیز به دلایلی همچون نقض حقوق بشر، تروریسم، تلاش ایران برای ساختن موشک های بالستیک و... و. وضع کرده است. البته نکته مهم تحریم های فعلی این است که قبلاً آمریکا کشورهای دیگر مذاکره کننده یعنی چین، روسیه، انگلیس، آلمان، فرانسه و اتحادیه اروپا را همراه خود داشت اما حالا اختلافات اساسی بین این کشورها با آمریکا بوجود آمده است. به همین دلیل نیز بوده که خانم موگرینی به صورت کلی قبلا عنوان کرده بود وضع تحریم های جدید خلاف روند برجام می باشد.
این تحلیل گر مسائل بین الملل گفت: مواضع کشورهای اروپایی با آمریکا در برخی موارد همسو می باشند مانند نقض حقوق بشر... البته در سایر موارد اختلاف نظرهایی بین آنها وجود دارد. ضمن اینکه مصوبات کنگره برای کشورهای اروپایی الزام آور و لازم الاجرا نمی باشد به این دلیل که دیگر پشتوانه قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل را ندارند که ناچار به تبعیت باشند. البته چنین مصوباتی فضای منفی علیه ایران ایجاد می کند و موجب واهمه سرمایه گذاران خارجی از سرمایه گذاری در ایران می کند و باعث احتیاط آنها خواهد شد.
بهشتی پور درباره سرانجام مصوبه سنا و واکنش ایران به تحریم های جدید نیز گفت: به احتمال زیاد مجلس نمایندگان و ترامپ، تحریم های جدید را تصویب خواهد کرد. البته یک تردید نیز وجود دارد به این خاطر که روسیه نیز به این تحریم ها اضافه شده به این دلیل که جمهوری خواهان بتوانند رضایت دموکرات های سنا را جلب کنند. در حال حاضر باید منتظر ماند و دید که آیا ممکن است ترامپ بخاطر روسیه این تحریم ها را امضا نکند البته این احتمال کم می باشد. درباره واکنش ایران نیز باید گفت: چند اقدام کلی باید انجام شود. اولین و فوری ترین اقدام این است که که هئیت نظارت بر اجرای برجام تشکیل شود و صراحتاً با ذکر دلایل برای افکار عمومی اعلام کند که آیا تحریم های جدید نقض برجام می باشد یا خیر.
نکته دوم این است که کلاً باید در اقتصاد کشور مجموعه اقداماتی انجام می شد و در حال حاضر نیز باید انجام شود تا اصولاً تحریم ها بر روی ایران کم اثر و یا بی اثر بشود. این به عنوان یک استراتژی کلی فارغ از اینکه تحریم بشویم یا نشویم باید در دستور کار قرار گیرد و چارچوب آن همان حرکت در راستای اقتصاد مقاومتی می باشد تا سلاح تحریم عملا بی اثر بشود و طرف مقابل آن را کنار بگذارد. نکته بعدی این است که حتماً تحریم های جدید جدای از اینکه نقض برجام باشد یا نباشد(که به باور من نقض روح برجام می باشد) باید جدی گرفته شود تا اقداماتی در مقابله با آن انجام بگیرد. مثلا در مجلس شورای اسلامی و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مجموعه اقداماتی پیش بینی و تصویب شود تا طرف مقابل متوجه بشود که ایران
بر روی این موضوع حساس می باشد. همچنین در زمان تحریم داماتو دو دستور از جانب رئیس جمهور صادر شد که به نظرم تا الان باید عملیاتی شده باشند. یکی بحث تحقیق و توسعه ایران در زمینه پیشران های هسته ای و سانتریفیوژهای آی آر ۸ می باشد. یکی دیگر هم می تواند بحث حقوقی باشد که ایران رسماً شکایت هایی را بر اساس برجام علیه آمریکا در دیوان بین المللی داوری لاهه با استفاده از وکلای زبده بین المللی داشته باشد ولو اینکه معتقد باشیم که به نتیجه نرسد. این باعث می شود افکار عمومی جهانی متوجه اینکه ایران تعهدات خود را در راستای برجام به گواه گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام داده، بشوند.
این تحلیل گر مسائل بین الملل گفت: انجام این اقدامات ضروری و لازم می باشد چرا که احتمالاً چنین تحریم هایی ادامه پیدا می کند. البته اگر چه ایران مناسباتی با آمریکایی ها ندارد اما بدون شک چنین تحریم هایی بر روی روابط ایران با دیگر کشورها از جمله هند، چین، ژاپن و ... تاثیر دارد و لازم است به صورت جدی پیگیری شود.
گفتنی است علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب تحریم ها علیه ایران در سنای آمریکا گفت: هیئت نظارت بر اجرای برجام جلساتی در این خصوص برگزار و تصمیماتی اتخاذ کرده است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه هر گونه تخلف از این سند رسمی به معنای نقض برجام است، اظهار داشت: بدون تردید اقدامی که کنگره آمریکا انجام داد، نقض آشکار برجام است و متناسب با این تخلف آمریکا که طبیعتاً دیگر کشورها از آن تاسی نخواهند کرد و به تعهدات خود پایبند خواهند بود، جمهوری اسلامی ایران نیز باید تصمیم گیری کند.