هفته نامه «نماینده» / «تغییر در کابینه دوازدهم» شاید این موضوع از مهم‌ترین موضوعاتی باشد که هم در داخل دولت و هم بیرون از آن طی روزهای اخیر به گوش می‌رسد؛ بر همین اساس محمدعلی نجفی مشاور رئیس‌جمهور، در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «به نظر شما رئیس‌جمهور در کدام بخش از کابینه تغییراتی را ایجاد خواهد کرد؟» گفت: باید منتظر ماند، اما پیش‌بینی من این است که ۵۰ درصد کابینه فعلی تغییر خواهد کرد.
حسن روحانی رئیس‌جمهور هم در اولین نشست مطبوعاتی خود بعد از انتخابات ریاست جمهوری درباره تغییر در کابینه گفت: «ما نیاز به نیروی جوان‌تری برای اداره کشور داریم؛ بعضی از این وزرایی که با من کار کردند، دو سه بار از آنها خواهش کردم. خودشان می‌گفتند سنمان اقتضا نمی‌کند و کار را به فرد دیگری واگذار کنید، اما به دلیل تجربه ارزشمندی که داشتند، می‌دانستم این‌ها در آن شرایط حساس باید بیایند و کار را به عهده بگیرند. امروز شرایط تغییر کرده و معتقدم نه‌تنها در دولت، که به‌طورکلی سن مدیریت ما باید کاهش پیدا کند.»
با توجه به این اظهارات روحانی باید گفت محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت با ۷۲ سال سن احتمالاً در دولت دوازدهم از این سمت کنار خواهد رفت؛ دیگر وزرا و معاونین دولت یازدهم که سن بالایی دارند عبارت‌اند از: «محمدباقر نوبخت» سخنگوی دولت، علی‌اکبر صالحی و مجید انصاری دو معاون دیگر حسن روحانی با ۶۶ سال سن، اکبر ترکان دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد، محمد فرهادی وزیر علوم، بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، محمود واعظی وزیر ارتباطات و ولی‌الله سیف رئیس بانک مرکزی که همگی ۶۵ سال دارند و به‌عنوان کسانی نامبرده که «بعید نیست قرعه به نامشان بیفتد و جزو تغییرات کابینه دوازدهم باشند»
اما علاوه بر سن شاید حسن روحانی ملاک‌های دیگری هم داشته باشد به‌ویژه اینکه بعد از حضور اسحاق جهانگیری به‌عنوان کاندیدای پوششی در انتخابات بعید نیست وی حضور پررنگی در چینش کابینه داشته باشد و حسن روحانی هم این اختیار را به وی بدهد! و حضور کارگزارانی‌ها پررنگ‌تر شود.
شاید همسو بودن با وعده‌های روحانی را نیز یکی دیگر از شاخص‌های چینش کابینه دوم حسن روحانی دانست؛ یکی از نشریات اصلاح‌طلب در این زمینه می‌نویسد: «به‌عنوان مثال نمی‌توان در دولت بعدی روحانی دیگر پذیرفت که فردی در مقام سکان‌دار امور وزارت کشور باشد که با وجود مشی اعتدالی‌اش فاصله‌ای بعید از خواسته‌ها و برنامه‌های اعلامی روحانی در دوران تبلیغات انتخابات دارد»، «نمی‌توان قبول کرد که برای کرسی وزارت دادگستری، حتی با وجود سازوکاری که برای انتخاب این وزیر وجود دارد و هماهنگی با رئیس قوه قضائیه از ملزومات آن در نظر گرفته شده است، فردی به مجلس معرفی شود که در کارنامه کاری خود سوابق درخشان و همسویی با روحانی نداشته است.»
اما با توجه به موضوعات مهمی همچون اشتغال، رکود و اقتصاد مقاومتی به نظر می‌رسد تغییر در تیم اقتصادی دولت ضروری به نظر می‌رسد و این انتظار وجود دارد که در برخی بخش‌های این تیم اقتصادی تغییراتی را شاهد بود.
سال گذشته که صحبت‌هایی در خصوص ترمیم کابینه مطرح شد برخی منابع اعلام کردند که روحانی قصد دارد علی ربیعی وزیر کار و تعاون اجتماعی، محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت و علی طیب نیا وزیر اقتصاد را تغییر دهد.
* نعمت‌زاده سر لیست خروجی‌ها
قاعدتاً یکی از افرادی که بیش از دیگر وزرا می‌تواند در سرلیست خروج از کابینه باشد نعمت‌زاده وزیر صنعت و معدن و تجارت است.
او تقریباً از یک سال بعد از رأی اعتماد مجلس، بر لبه تیغ حرکت کرده است و بارها به دلیل اقدامات و تصمیماتش موردانتقاد و حتی مواخذه قرار گرفته است و در سال ۹۳ دومین کارت زرد خود را از مجلس نهم دریافت کرده است. انتقاد به نعمت‌زاده از بعد ایجاد بازار سیاه محصولات پتروشیمی در داستان نساجی‌ها آغاز شد که منتقدان عامل آن را کم‌کاری وزارت صنعت عنوان کردند.
از سوی دیگر سن و سال نعمت‌زاده نیز بسیار مورد انتقاد قرار گرفته است؛ اما مشکلات نعمت‌زاده به همین چند مورد خلاصه نمی‌شود و اظهار نظرهای حاشیه‌ساز او را نیز باید به این لیست اضافه کرد؛ مانند اظهاراتش در خصوص راه‌اندازی و حمایت از کمپین نخریدن خودرو که گفته بود ایجاد این کمپین خلاف و گناه است و کار ضدانقلاب است که به ضرر اقتصاد داخل خواهد بود؛ بنابراین احتمال تغییر در وزارت صنعت و معدن بسیار زیاد است.
* هاشمی می‌رود
سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی هر چند با رأی موافق ۹۱٫۵ درصدی به‌عنوان وزیر پیشنهادی بهداشت، تأیید شد و توانست رکورددار جلب آرای موافق نمایندگان مجلس در حمایت از یک وزیر پیشنهادی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تاریخ نظام جمهوری اسلامی شود اما او معمولاً طی این چهار سال به دلیل ثروتش مورد انتقاد و حمله مخالفان دولت قرار گرفته است.
اما بااین‌وجود او سال گذشته در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در دولت دوازدهم درصورتی‌که حتی آقای روحانی رئیس‌جمهور باقی بماند شما وزیر بهداشت خواهید بود، عنوان کرد: بنده همیشه پایبند به صحبت‌هایم هستم. هاشمی در پاسخ به این پرسش که این به معنای آن است که دیگر وزیر بهداشت دولت دوازدهم نخواهید بود، این مسئله را تأیید کرد و افزود: البته تمام کارها و برنامه‌های طرح تحول سلامت را به‌طور کامل انجام خواهیم داد و این وزارت را به وزیر بعدی می‌سپارم.
با این توضیح لازم است نگاهی به سن دیگر وزرا بیندازیم. در حال حاضر در میان دولتمردان ۲۰ نفر از آنها بالای ۶۰ سال سن دارند و افرادی مانند محمود علوی، چیت‌چیان، علی ربیعی، محمد فرهادی، مجید انصاری و... می‌توانند در لیست خروجی‌ها قرار بگیرند.
در مجموع شکی نیست که روحانی تصمیم دارد کابینه خود را ترمیم کند و دیگر هم قصد ندارد مانند سال ۹۲ محافظه‌کارانه عمل کند. شاید در آن دوره نیاز بود در انتخاب برخی وزرا منافع بعضی جریان‌های سیاسی را در نظر بگیرد تا بتواند بخشی از کابینه را باب میل خود بچیند اما در این دوره قطعاً به دنبال این خواهد بود که کابینه‌ای را به مجلس دهم معرفی کند که کاملاً باب میل خودش است.
* گمانه‌زنی‌ها در مورد تغییرات اعضای پیشنهادی کابینه جدید دولت دوازدهم
برخی منابع فهرست‌هایی منتشر کرده‌اند که تغییرات اساسی در کابینه را پیش‌بینی کرده‌اند.
برای مثال برای وزارت امور اقتصادی و دارایی از طهماسب مظاهری، مسعود نیلی و محمد نهاوندیان نام برده می‌شود، همچنین همایون یوسفی، مسعود پزشکیان از گزینه‌های مطرح برای وزارت بهداشت یاد می‌شود.
سهیلا جلودارزاده، مهدی کرباسیان و علیرضا محجوب برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و علیرضا آوایی برای گزینه دادگستری نام برده می‌شوند.