به گزارش «نماینده» اختلاس ۸هزار و ۳۰۰ میلیارد تومانی ۳۰ نفر در بانک سرمایه در ماه‌های اخیر منجر به احضار و بازداشت برخی افراد شده است و در این رابطه مدیرعامل اسبق صندوق ذخیره فرهنگیان نیز به‌دلیل انجام برخی تخلفات در دوران سرپرستی‌اش در بانک سرمایه از بازداشت شدگان است.

در همین رابطه محمدرضا خانی مدیرعامل سابق بانک سرمایه می‌گوید: سهم مطالبات مشکوک‌الوصول که در دست ۳۱ نفر بدهکار عمده بود و از این ۳۱ نفر هم ۱۰ نفر دانه‌درشت‌تر هستند، ۸ هزار میلیارد تومان است. همچنین فقط یک نفر ۶۰۰ میلیارد تومان بدهکار است. 

در این پرونده آنچه حائز اهمیت این است که هیچ کدام از ۳۰ نفر طبق ضوابط و مقررات، تسهیلات دریافت نکرده‌اند و وام‌های نجومی با زدوبند و بدون دریافت وثایق لازم به این ۳۰ فرد خاص اعطا شده است. طبق گفته‌های برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی بین ۳۰ نفری که ۸هزار میلیارد تومان تسهیلات نجومی را گرفته‌اند برخی افراد ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام برای شرکت‌های صوری دریافت کرده‌اند، این افراد با پشتوانه یک چک وام‌های کلان گرفته‌اند و آن را برای ساخت‌وساز و اهداف شخصی خود هزینه کرده‌اند.

بخشی از تخلفات صورت‌گرفته بدین شرح است:‌ بیش از ۹۰ درصد تسهیلات پرداختی به اشخاص و مطالبات غیرجاری بانک مربوط به کمتر از ۳۰ ذی‌نفع واحد است. سهم تسهیلات خرد و متوسط از مجموع تسهیلات پرداختی به اشخاص کمتر از ۱۰ درصد است.

 در موارد دیگر چند هزار میلیارد تومان در اختیار برخی افراد قرار گرفته بود بدون اینکه از آنها هیچ ضمانتی بگیرند، آنها نیز این مبالغ را گرفته‌ استفاده کردند اما چرا مسئولان صندوق ذخیره فرهنگیان معتقدند که تخلفات صورت‌گرفته مربوط به بانک سرمایه است و از زیر بار تخلفات بانک سرمایه شانه خالی می‌کنند؟

ماجرای سوءاستفاده در صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از مباحث مطرح شده در مناظره دوم کاندیداهای ریاست جمهوری نیز بود.

برای بررسی ابعاد مختلف تخلفات صورت گرفته در بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان با مهدی نیکدل مدیرعامل این صندوق که چند ماهی است در این سمت حضور دارد، به گفت‌وگو نشستیم.

در خصوص بدهی‌های بانک سرمایه، ارتباط آن با صندوق ذخیره فرهنگیان، تغییر مدیرعامل بانک سرمایه و بدهی‌های صندوق به بانک سرمایه صحبت‌هایی مطرح شده است، در ارتباط با این موارد به ویژه ارتباط میان فساد در بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان سوالات متعددی برای فرهنگیان مطرح است که توضیحات شما می‌تواند به روشن شدن ابعاد مختلف موضوع کمک کند

* نیکدل: اگر آموزش وپرورش به بانک سرمایه بدهکار است این موضوع تعریف شده است. وزارتخانه برای پرداخت پاداش پایان خدمت بازنشسته‌ها، طبق مصوبه دولت ۴۰۰ میلیارد تومان از بانک سرمایه و ۴۵۰ میلیارد تومان از بانک ملی وام دریافت کرد که در قالب اوراق صکوک این بدهی را پرداخت کرده است و اگر هم اکنون اعلام می‌شود که این بدهی پرداخت نشده صحت ندارد.

آموزش و پرورش بدهی خود را به صندوق ذخیره فرهنگیان در قالب اوراق صکوک پرداخت کرده و حتی بهره آن را نیز به ما داده‌اند تا آن را به بانک بپردازیم و منتظر مصوبه دولت هستیم.

اگر شرکتهای زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان به بانک سرمایه بدهی دارند این مسئله درچارچوب روابط قانونی تعریف شده است یعنی وامی اخذ شده و اقساط آن در حال پرداخت است.

از سوی دیگر حقوق کارکنان صندوق ذخیره فرهنگیان و برخی شرکت‌های تابعه در بانک سرمایه است و در مقابل انتظار داریم که این بانک طبق مقررات به ما وام بدهد. با این حال هیچ وقت مکاتبه‌ای نداشتیم که تسهیلاتی را خارج از چهارچوب مقررات بانک مرکزی به شرکت‌های زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان بپردازند.

* ماجرای وام‌های صندوق ذخیره از بانک سرمایه

 عنوان می‌شود که صندوق ذخیره فرهنگیان ۷۰۰ میلیارد تومان به بانک سرمایه بدهکار است و این صندوق برای دریافت وام اعمال فشارهایی را به بانک سرمایه داشته است.

* نیکدل: صندوق ذخیره به صورت مستقیم برای خود وام نمی‌گیرد و معمولا توسط شرکت‌های زیرمجموعه اقدام می‌کند . شرکت پتروفرهنگ زیرمجموعه صندوق ذخیره ۱۰۰ میلیارد تومان وام از بانک سرمایه دریافت کرده است که ۲۰ میلیارد آن را به عنوان وثیقه نگه داشته‌اند و ۸۰ میلیارد را شرکت دریافت کرده و هم اکنون در حال پرداخت اقساط وام است و ما وام معوق و لاوصول نداریم.

اگر صندوق ذخیره فرهنگیان بدهی خود را به بانک سرمایه پرداخت نکند تضامین را به اجرا می‌گذارند به عنوان مثال برای دریافت وام شرکت پترو فرهنگ، ساختمانی را که ۲۵۰ میلیارد تومان می‌ارزید، به عنوان وثیقه وام ۲۰۰ میلیارد تومانی پیشنهاد کردیم. این مسائل نشان می‌دهد که برخی مطالب مطرح شده در خصوص بدهی صندوق به بانک سرمایه فرار رو به جلو است.

* وام ۴۰۰ میلیارد تومانی بانک سرمایه به یک شرکت زیرمجموعه

طبق گزارش‌های قوه قضاییه، بانک سرمایه در دوره مدیریت قبلی ۴۰۰ میلیارد تومان به یکی از شرکت‌های زیرمجموعه‌اش وام داده که این موضوع برخلاف مقررات بانک مرکزی است چرا که یک بانک می‌تواند به شرکت‌های زیرمجموعه خود اگر تولیدی باشند تا سقف ۲۰ درصد سرمایه و اگر غیرتولیدی باشند تا سقف ۵درصد سرمایه وام بدهد.

سرمایه بانک۴۰۰ میلیارد تومان است که برای پرداخت وام به شرکت توسعه تجارت سرمایه پایدار قشم که زیرمجموعه بانک و جزو شرکت‌های غیرتولیدی است تا سقف ۵ درصد مجاز بودند. طبق محاسبات ۵ درصد ۴۰۰ میلیارد تومان ۲۰ میلیارد می‌شود اما مشاهده می‌کنیم برخلاف مقررات ۴۰۰ میلیارد تومان به این شرکت پرداخت کرده‌اند.

سه ماه قبل که اولین ۵۰ میلیارد تومان از سوی مدیرعامل سابق بانک سرمایه به شرکت توسعه تجارت سرمایه پایدارقشم پرداخت شد، بنده او را صدا زده و گفتم این مبلغ خلاف مقررات بانک مرکزی پرداخت شده است که در پاسخ عنوان کرد این رقم وام نبوده و خط اعتباری است اما تفاوت این دو چیست؟

* اخراج کارمند بانک سرمایه به دلیل افشای تخلفات

مدیرعامل سابق بانک سرمایه پس از پایان جلسه‌اش با بنده و رفتن به بانک اولین کاری که کرد اخراج فردی بود که درمقابل پرداخت آن وام غیرقانونی ایستاده بود یعنی مدیر عامل سابق به جای اصلاح خطای خود این فرد را اخراج کرد. پرداخت این وام‌های ۵۰ میلیارد تومانی را آنقدر ادامه دادند که در مجموع بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان برخلاف مقررات به این شرکت وام پرداخت کردند.

* اولتیماتوم سیستم قضایی به بدهکاران بانکی تا ۲۵ اردیبهشت

از سوی دیگر باید بدانیم که سیستم قضایی بدهکاران کلان بانکی را بازداشت کرده و به برخی از آنها اولتیماتوم داده تا ۲۵ اردیبهشت بدهی‌های خود را پرداخت و تکلیف آن را مشخص کنند.

اعضای هیئت مدیره بانک سرمایه  تحت فشار بدهکاران بانک

چه شد که تصمیم به تغییر مدیرعامل بانک سرمایه گرفتید؟ آیا صحت دارد که تحت فشار بدهکاران کلان بانک سرمایه این تغییر صورت گرفت؟

* نیکدل: تصمیم برای تغییر مدیرعامل از زمانی که بنده به صندوق آمدم در جریان بود. صندوق ذخیره می‌تواند در بانک سرمایه سه عضو هیئت مدیره را به عنوان نماینده داشته باشد اما در آن زمان اعضای هئیت مدیره بانک سرمایه که نماینده صندوق بودند تحت فشار بدهکاران قرار داشتند و نمی‌توانستند تصمیم صحیحی بگیرند حتی یکی از اعضای هیئت مدیره ما آقای حیدرآبادی استعفا داده بود. بنابراین به جای سه نفر، دو نماینده داشتیم اما از آنجایی که بنده هیچ شناختی نسبت به این افراد نداشتم تصمیم گرفتم تا افرادی که خودم می‌شناسم و به آنها اعتماد کامل دارم به عنوان نماینده صندوق برای عضویت در هیئت مدیره بانک سرمایه معرفی کنم.

براین اساس در تاریخ ۵ دی ماه سال ۹۵ نامه‌ای را به آقای سیف رییس بانک مرکزی نوشتم و سه نماینده جدید خود را برای عضویت در هیئت مدیره بانک سرمایه معرفی کردم که این پروسه سه ماه به طول انجامید و در نهایت  دو نفر را تایید کردند.

از سوی دیگر گزارش‌های محرمانه‌ای به وزیر آموزش‌وپرورش در ارتباط با تخلفات مدیر عامل سابق بانک سرمایه و پرداخت‌های غیرقانونی رسیده بود و حتی آقای مقصودی نماینده مجلس در کمیسیون آموزش به جناب وزیر گفتند الان که شما در اینجا هستید در بانک سرمایه تخلفی در حال وقوع است چرا مدیرعامل را تغییر نمی‌دهید؟

بنابراین تخلفات در بانک سرمایه منجر به تغییر مدیر عامل شد. بنده وقتی گزارش اتفاقات صورت گرفته را می‌خوانم برایم بسیار حیرت آور است که این افراد در بانک با سرمایه مردم چه می‌کردند. این حق قانونی ماست که بتوانیم مدیرعامل بانک را تغییر دهیم.

* ماجرای ورشکستگی بانک سرمایه

یکی از چالش‌های اصلی ما سیستم بانکی کشور است که زیان‌های انباشته دارند و وضعیت بانک سرمایه نیز مشابه بانک‌های دیگر است. ماجرای ورشکستگی بانک سرمایه چیست؟

* نیکدل:بانک سرمایه نهادی است که ما فقط ۴۶ درصد سهام آن را داریم و تحت نظارت بانک مرکزی اداره می‌شود. مدیرعامل بانک را هیئت مدیره معرفی می‌کند اما بانک مرکزی باید آن را تایید کند. متاسفانه بانک سرمایه از سال ۹۱ تا کنون مجمع برگزار نکرده است . تمام مشکلات بانک سرمایه از برگزار نشدن مجمع ایجاد شده است زیرا کارنامه هیئت مدیره مشخص نمی‌شود.البته پول مردم در بانک‌ها توسط بانک مرکزی تضمین شده است بنابراین اتفاقی برای این پول‌ها نمی‌افتد و شایعه ورشکستگی بانک سرمایه نیز به نظر می رسد از سوی بدهکاران کلان بانک درست شده بود تا صورت مسئله بدهی‌ها را پاککنند.

* بیشتر بدهی بانک سرمایه ریشه در سال ۸۶ به بعد دارد

وضعیت بدهی‌های بانک سرمایه به چه صورت است، چه میزان از این بدهی‌ها مربوط به دولت فعلی و چه میزان مربوط به دولت‌های گذشته است؟

* نیکدل: بدهی‌های بانک سرمایه از سال ۱۳۸۶ شروع شده و در سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ تشدید شده است. عمده بدهی‌های بانک سرمایه ریشه در سال ۸۶ به بعد دارد و از سال ۱۳۹۲ به بعد نیز وام‌هایی پرداخت شده است در حقیقت دو سوم تخلفات بانک سرمایه مربوط به دولت‌های قبل است به عنوان مثال اگر فردی الان بخواهد از بانک وام بگیرد تا زمانی که به لاوصول تبدیل شود با احتساب دوره استهمال و تبدیل شدن به پرونده قضایی، چهار سال زمان می‌برد. بنابراین صحیح نیست که بگویم تمام اتفاقات بانک سرمایه مربوط به دولت فعلی است و این موضوع واقعیت ندارد.

بسیاری از بدهی‌های بانک سرمایه ریشه در قبل از این دولت دارد و هم‌اکنون این مسئله وارد سیستم قضایی شده است. بانک سرمایه یک بانک خصوصی است که در آن تخلفاتی صورت گرفته باید سیستم‌های نظارتی و قضایی کشور به آن رسیدگی کنند.

*۲۰۰ میلیارد تومان از پول صندوق ذخیره در بانک سرمایه است

حدود ۴ درصد دارایی‌های صندوق ذخیره در بانک سرمایه است. این بانک ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه دارد و ارزش دفتری سهم ما ۲۰۰ میلیارد تومان است در حالی که ارزش دفتری دارایی‌های فرهنگیان در این صندوق حدود ۵ هزار میلیارد تومان است. یعنی برای ۲۰۰ میلیارد تومان با این جنجال‌ها و هجمه‌ها به ۴هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اموال فرهنگیان آتش می‌زنند.

صندوق ذخیره فرهنگیان ۴۶ درصد سهام بانک سرمایه را دارد از سوی دیگر مدیرعامل بانک سرمایه از سوی صندوق ذخیره به بانک مرکزی معرفی می‌شود، چگونه می‌توانیم بگوییم تخلفات بانک سرمایه ارتباطی به صندوق ندارد؟

* نیکدل:‌ صندوق از طریق شرکت‌های زیرمجموعه خود ۴۶ درصد سهام بانک سرمایه را دارد بنابراین ۳ عضو هیئت مدیره به بانک مرکزی معرفی می کند و هیئت مدیره نیز معرف مدیرعامل به بانک مرکزی است. این به این معنا نیست که ۴۶ درصد تمام وجوه موجود در بانک سرمایه متعلق به این صندوق است  اینکه می‌گویند پول فرهنگیان از بانک سرمایه رفت، این اشتباه است.

* دخالت مدیران صندوق ذخیره آفتی برای بانک سرمایه

اعمال نظرهای صندوق در بانک به چه صورت بوده و مربوط به کدام دوره‌هاست؟

* نیکدل: صندوق دچار سیکل معیوب شده است و افرادی که در دوره قبل به عنوان مدیرعامل در اینجا حضور داشتند، فرهنگی بوده و بنگاه‌دار نبودند بنابراین به قانون تجارت تسلط نداشتند لذا بعضاً دچار اشتباه در تصمیم گیری در ارتباط با بانک شده اند.

مدیرعامل اسبق صندوق ذخیره فرهنیگان ( آقای غندالی) وقتی مشاهده کرد که دیگر نمی‌تواند کنترل کند، مدیر عامل بانک سرمایه را تغییر داد و خودش سرپرست بانک شد.‌ این موضوع یک اشتباه قانونی بود زیرا بانک سرمایه زیر نظر بانک مرکزی است و این مسئله مصداق دخالت صندوق در بانک است.

متاسفانه در دوره قبل مدیران بانک سرمایه به جای اینکه به نفع صندوق ذخیره فرهنگیان تلاش کنند به سهامدار بخش خصوصی مثل آقای «ر» خدمت می‌کردند. بنده زمانی که به صندوق ذخیره آمدم به آقای سیف رئیس بانک مرکزی پیام دادم و گفتم نزدیک ۴ ماه است که به صندوق ذخیره آمده‌ام و تمام شرکت‌های صندوق را سامان داده‌ام جز بانک سرمایه که سیستم نظارتی بانک مرکزی اجازه این کار را نمی‌دهد بنابراین نتوانستیم مانع تخلفات بانک سرمایه  بشویم.

می‌پذیرم که دخالت صندوق در بانک و تعویض پی در پی مدیران، یک آفت برای بانک سرمایه بود اما اینکه می‌گوییم صندوق و بانک از یکدیگر جدا هستند به این دلیل است که بانک سرمایه شخصیت حقوقی مجزایی دارد و ما نمی‌توانیم در بانک دخالت کنیم. در حقیقت بانک سرمایه یک شخصیت حقوقی است و زیر نظر بانک مرکزی فعالیت می‌کند.

* مجموع تخلفات صورت گرفته در شرکت‌های زیرمجموعه صندوق ذخیره

برخی نمایندگان مجلس از پرداخت پاداش‌های میلیونی و حقوق یک میلیاردی برخی مدیران شرکت‌های زیر مجموعه صندوق خبر داده‌اند، این ماجرا به چه صورت است؟

* نیکدل:‌ دارایی فرهنگیان در صندوق حدود ۵ هزار میلیارد تومان است و بعد از این اتفاقات برخی از فرهنگیان انصراف دادند که تعداد آن قابل توجه نیست. قبل از این اتفاقات به طور معمول سالانه ۳ تا ۴ هزار نفر انصرافی داشتیم که به هر دلیلی پول خود را از صندوق خارج می‌کردند و این افراد دیگر مشمول سهم دولت نمی‌شوند و پس از اتفاقاتی که رخ داد نزدیک ۲ هزار نفرانصرافی جدید داشتیم.

توجه داشته باشید که جمع مانده پول اعضا و دولت در صندوق ذخیره ۱۵۰۰ میلیارد تومان است بنابراین از برخی نمایندگان مجلس می‌خواهیم این فرمول را حل کنند، از ابتدای تاسیس صندوق ۲۵۰۰ میلیارد تومان پول وارد صندوق شده است که ۱۰۰۰ میلیارد تومان آن با بازنشستگی اعضا به آنها پرداخت شده است پس چگونه می‌گویند ۸ هزار میلیار تومان پول فرهنگیان از صندوق خارج شده است؟

پول فرهنگیان در قالب املاک و شرکت‌ها محفوظ است و آنچه از دست فرهنگیان خارج شده از شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان بوده است که بدهکاران کلان بانکی ۱۳۰ میلیارد تومان از این شرکت هم کلاهبرداری کرده‌اند. البته تمام این افراد بازداشت شده‌اند و با همراهی قوه قضاییه در حال دریافت این ۱۳۰ میلیارد تومان هستیم.

فرد کارتن خوابی را آورده‌اند که شرکت تاسیس کرده و او را به بانک برده‌اند و وام گرفته‌اند این نشان می‌دهد که با بانک نیز زد و بند داشته‌اند. چطور مدیر شعبه متوجه نشده این فرد کارتن خواب است و به او وام کلان داده است. حتی در دو شعبه بانک سرمایه از نیروهای خدماتی تا رئیس شعبه توسط بدهکاران کلان انتخاب شده‌ بودند.

ارزش دفتری اموال فرهنگیان در صندوق حدود ۵ هزار میلیارد تومان است اما این ارزش را به روز نکرده‌ایم. بنابراین ۸ هزار میلیارد مطرح شده درباره بانک مربوط به فرهنگیان نیست و بخش عمده این پول، سرمایه مردم در بانک سرمایه است. صندوق ذخیره فرهنگیان ۲۰۰ میلیارد تومان در بانک بصورت سهام دارد.