هفته نامه «نماینده» / حجتالاسلام حسن روحانی «رئیس دولت یازدهم» در سال ۹۲ بهعنوان کاندیدای اعتدالگرایان وارد عرصۀ رقابت شد، «محمدرضا عارف» نیز بهنمایندگی جریان اصلاحات در مناظره شرکت و پس از پایان ۳ مناظره با ارسال نامهای از سوی رئیس دولت اصلاحات از صحنۀ رقابت کنارهگیری کرد.
نتایج انتخابات اعلام و حسن روحانی بهعنوان رئیسجمهور منتخب معرفی شد؛ فعالان سیاسی و نیروهای همسو با دولت یازدهم در همان مقطع اعلام کرده بودند: «برگ برندۀ «روحانی» مناظره بود، روحانی در مناظره بهخوبی ظاهر شد و توانست اعتماد مردم را به مدت ۴ سال کسب و راهی پاستور شود.» موضوعی که «حسامالدین آشنا» نیز مُهر تأییدی بر آن زد.
رئیس دولت یازدهم پس از استقرار در میدان پاستور وعده داده بود بهزودی با مردم بهصورت زنده گفتوگو میکند، گفتوگوی اول برگزار شد اما دومین گفتوگوی رئیس دولت تدبیروامید حاشیه ایجاد کرد. ماجرا از آنجا آغاز شد که رئیسجمهور در اقدامی غیرمعمول خواستار حضور مجری خاصی در گفتوگوی تلویزیونی میشود و همین موضوع سبب کشمکش یک ساعتۀ صداوسیما و ریاستجمهوری میگردد.
اگرچه مصاحبۀ تلویزیونی رئیسجمهوری با تأخیری یک ساعته به روی آنتن رفت اما «عزتالله ضرغامی» رئیس پیشین سازمان صداوسیما همان شب در نامهای به رئیس شورای نظارت بر سازمان صداوسیما خواستار تعیین تکلیف این موضوع شد که حق تعیین مجری در مصاحبۀ سران قوا با صداوسیماست یا با رئیس قوا؟
اما برای چندمین بار، اصرار مشاورین رسانهای رئیسجمهور برای تعیین مجری و سؤالات مصاحبۀ تلویزیون، برنامۀ تلویزیونی روحانی را به حاشیه میبرد. این ماجرا به سال ۹۶ هم کشیده شد، هنوز انتخابات بهصورت جدّی کلید نخورده بود که زمزمههای مبنی بر همسویی مجری مناظرۀ انتخابات با دولت توسط نیروهای همسو با دولت مطرح شد اما این راهبرد به سرمنزل مقصود نرسید؛ ازاینرو راهبرد جدید در دستور کار قرار گرفت؛ راهبرد جدید «تغییر در ساختار مناظره و پخش آن بهصورت ضبط شده» بود.
دبیر ستاد انتخابات کشور و عضو کمیسیون تبلیغات انتخابات دوازدهمین دورۀ ریاستجمهوری، اول اردیبشت ماه سال جاری اعلام کرده بود: «نظر این کمیسیون درخصوص نحوۀ پخش مناظرههای انتخاباتی تغییر نکرده است و مناظرههای انتخاباتی نامزدها بهصورت ضبط شده از تلویزیون پخش میشود.»
این خبر واکنش گستردۀ مردم و خطبای نمازجمعه را بههمراه داشت، سرانجام این واکنشها منجر به تغییر در تصمیم کمیسیون تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری شد. احسان قاضیزاده هاشمی «که به نمایندگی مجلس در کمیسیون تبلیغات» حضور دارد در حاشیۀ جلسۀ بهارستان در جمع خبرنگاران از برگزاری اولین مناظرۀ کاندیداها در ۸ اردیبهشت ماه خبر داد و گفته بود: «این مناظرات بهصورت زنده پخش خواهد شد.»
«اقتصاد» مهمترین مطالبه و دغدغۀ مردم است، دغدغهای که در تصمیم آنها در انتخابات ۲۹ اردیبشت ماه تأثیرخواهد گذاشت اما بار دیگر تلاشهایی جهت تغییر و جابهجایی محورهای مناظره صورت گرفت و اعلام شد: «نخستین مناظرۀ ۶ کاندیدا با موضوع «اقتصاد» از تلویزیون پخش میشود.»
بعد از مشخص شدن نخستین محور مناظرۀ ۶ کاندیدا، برخی از کنشگران سیاسی و رسانهای دست به قلم شدند و در فضای مجازی واکنش نشان داده و نوشتند: «این اقدام درحالیاست که حوزۀ اقتصاد مهمترین دغدغۀ مردم است و کسانی که در عمل به وعدهها حرفی برای گفتن ندارند و باید پاسخگو باشند. این ترکیب چینش، مطلوبترین حالت است چراکه مناظرهها داغ نشده و نسبت توجه مخاطبین به مناظرۀ اول به آخر در کمترین حد ممکن است.»
تلاشها برای سبک برگزار شدن مناظرۀ کاندیداها پایان نیافت این بار خبرگزاری «فارس» خبر داد: «حسن روحانی و اسحاق جهانگیری دو کاندیدای دولتی حاضر در رقابت انتخابات ریاستجمهوری با برگزاری اولین مناظرۀ زنده در روز جمعه هشتم اردیبهشت مخالفت کردهاند.»
«روحانی و جهانگیری سفر استانی در روز جمعه را علت مخالفت خود با برگزاری اولین دور از مناظرههای پخش زنده عنوان کردهاند.»
بعد از انتشار این خبر، «محمدعلی نجفی» که این روزها در ستاد انتخاباتی روحانی مشغول فعالیت است، ضمن تأیید این خبر، گفت: «بحث این بود که سفر استانی از قبل تنظیم شده و اگر بخواهد در مناظره شرکت کند، طبیعتاً باید سفر را کنسل کند که شایسته نیست چون از قبل به مردم گفته شده است.»
این چهرۀ نزدیک به روحانی میگوید: «ما معتقدیم مناظرهها اگر از ۸ اردیبهشت تا زمان انتخابات ادامه پیدا کند، فاصلهای طولانی است و مردم از یادشان خواهد رفت.»
کنش و واکنش نزدیکان رئیسجمهور و حتی شخص حسن روحانی نشان میداد از نفس برنامههای انتخاباتی رضایت ندارند چرا که روحانی به جامجم رفت اما بهدلایل نامعلوم بدون ضبط برنامۀ گفتوگو با دوربین شبکۀ یک، صداوسیما را ترک کرد.
عدم شرکت رئیسجمهور در برنامۀ انتخاباتی صداوسیما پرسش خبرنگاران از اسحاق جهانگیری «معاون اول رئیسجمهور بود» که او پاسخ داد: «رئیسجمهور کارشان زیاد است و برنامۀ اول بهطور کامل تکمیل شده و برای ضبط دیگر برنامهها دوباره میروند.»
آنچه روشن است، نگرانیهای حلقۀ نزدیک به رئیسجمهور حتی فراتر از موضوع زنده یا مرده بودن مناظرات یا حتی زمان برگزاری آن است. «حسامالدین آشنا» در جلسهای که اخیراً در دانشکدۀ صداوسیما و بهصورت غیرخصوصی برگزار شده، رسماً از عوامل برگزاری مناظرهها میخواهد که سؤالات را هم در اختیار کاندیداها و مردم قرار دهند و مناظرهها در چارچوب این سؤالات از پیش اعلام شده برگزار شود!
او همچنین در بخشهایی از این نشست، دربارۀ اینکه چرا باید صداوسیما برگزار کنندۀ مناظره باشد سؤالاتی را مطرح میکند؛ با این حال در بخشی از اظهارات خود عنوان میکند که حجتالاسلام روحانی در سال ۹۲ با بهرهگیری از همین مناظرهها توانست بر مسند ریاستجمهوری بنشیند.
اظهارات حسامالدین آشنا در بخشهای پایانی با چاشنی توهین به کاندیداها نیز همراه میشود؛ او ظاهراً در قالب انتقاد از صداوسیما میگوید: «چرا صداوسیما نباید مجریای داشته باشد که کاندیداها مثل سگ از او بترسند!» بعد از تذکر یکی از حاضران در اطراف آشنا، او میگوید: «نگفتم که سگ چهکسی است!»
سخنان آشنا در ضرورت وجود چنین مجریای که حضورش باید چنان ترسی در دل کاندیداها ایجاد کند، درحالیاست که چند دقیقه پیش از آن او اساساً هرگونه دخالت، حتی بسیار جزئی صداوسیما در مناظرهها را هم انکار کرده و گفته بود مناظره را صداوسیما فقط باید پوشش دهد و نباید هیچ دخالتی در این زمینه انجام دهد. این اظهارات آشنا بلافاصله با واکنشهای اعتراضی بسیاری روبهرو شد و در این میان نمایندگان ۴ کاندیدا و شخص هاشمیطبا و حتی برخی مجریهای تلویزیون نیز از آن شدیداً انتقاد کردند.
وی البته در دقیقه نود عذرخواهی کرد و نوشت: «انتشار چند دقیقه فایل صوتی کارگاه مناظره ها این امکان را فراهم کرد تا متن کامل سخنرانی بنده منتشر شود. حال با کسب اجازه از ریاست محترم دانشگاه صدا و سیما فایل کامل تصویری آن سخنرانی را منتشر می کنم. من به ۱۳۰۳ ثانیه آن افتخار می کنم و بایت ۱۰ ثانیه آن عذرخواهی می کنم.»
حسین دهباشی «سازندۀ فیلم تبلیغاتی روحانی در سال ۹۲» با کنایه خطاب به آشنا، گفت: «سگ خواندن یک خبرنگار یا نامزد انتخابات، حتی در جمع مشاوران رئیسجمهور نابردباری چون جناب آقای ترامپ بیسابقه است و سخت شرمآور!»
جالب آنجاست که وبسایت دولت متعلق به دفتر ریاستجمهوری اظهارات موهن حسامالدین آشنا مشاور رسانهای حجتالاسلام روحانی علیه کاندیداهای ریاستجمهوری را رسماً تأیید و آن را بازنشر کرد.
روحانی در حالی وارد کارزار انتخابات شده است که پیش از این با ادبیات تند، منتقدین خود را خطاب میکرد و هماکنون که در فصل انتخابات ریاستجمهوری به سر میبریم مشاور و امین او (آشنا) برای صداوسیما خط و نشان میکشد و بهرقبای رئیس خود، توهین میکند. تحرکاتی که جهت تغییر در ساختار و ترکیب مناظرهها از سوی حلقۀ آشنای رئیسجمهور اعمال شد، نشاندهندۀ مسیر سختی است که پیشروی رئیسجمهور قرار دارد.