«نماینده» - محمد هاشمی رفسنجانی "عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس پیشین صداوسیما" در آخرین روز از زمان ثبت‌نام کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، در ستاد انتخابات کشور حضور یافت و داوطلب ریاست‌جمهوری شد.
برادر کوچکتر آیت الله هاشمی رفسنجانی قبل از حضور در ساختمان فاطمی در گفتگویی از ثبت نامش در انتخابات ریاست جمهور آینده خبر داد و گفته بود: نماینده ام را برای ثبت نام به وزارت کشور فرستادم اما آن ها قبول نکردند و هم اکنون در مسیر ستاد انتخابات هستم.
او پس از ثبت نام در انتخابات در پاسخ به این سوال" چه ضعفی در دولت اعتدال دیده‌اید که ثبت نام کردید؟، گفته: مرحوم آیت‌الله هاشمی توصیه کردند که ضرورت دارد بیش از یک نفر در صحنه انتخابات وجود داشته باشد از این رو من وارد میدان شدم. درباره کنار کشیدن به‌نفع روحانی هم زود است حرفی بزنم. معلوم نیست رقابت چگونه باشد. شرایط فراهم باشد تا آخر انتخابات می‌مانم و رقابت می‌کنم.
اینکه محمد هاشمی داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شد و ثبت‌نام خود را نیز نتیجه "تصمیم جمعی خانواده هاشمی" دانست، باید پرسید چرا او در انتخابات ثبت نام کرد؟
برای پاسخ به این پرسش باید به تاریخچه طرح"کاندیدای در سایه" که پیش از این توسط تعدادی از کنشگران سیاسی مطرح می شد اشاره کرد.
«نقض برجام توسط آمریکا»، «بیکاری»، «تورم»، «رکود» و دیگر وعده‌های دولت اعتدال، نگرانی‌های زیادی را برای اصلاح طلبان و حامیان آن به وجود آورد از این رو آنان را بر آن داشت که برای پیروزی در انتخابات ۹۶ به دنبال راه چاره‌ای باشند.
ترس و واهمه حامیان دولت از شکست روحانی در انتخابات ۹۶ سبب شده است تا آنها دنبال کاندیدایی دیگر باشند تا در صورت شکست وی باز هم آرا به سبد اصلاح طلبان ریخته شود براین اساس طرح "کاندیدای در سایه" مطرح و در آخرین روز ثبت نام از داوطلبان از این گزینه رونمایی شد.
هنگامی که محمد هاشمی ستاد انتخابات وزارت کشور را ترک کرد، عده ای از او به عنوان گزینه در سایه نام بردند؛ گزینه ای که برادر کوچکتر مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی است و ارتباط خوبی هم با دولتمردان بویژه حسن روحانی دارد اما این گزینه با حزب کارگزاران سازندگی فاصله گرفته و مدتی است که از آنها جدا شده است.
با این حال پیش بینی می شد گزینه هایی که تاکنون در انتخابات ثبت نام کرده اند نمی توانند به این راحتی از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند بنابراین در صورتی که هاشمی کوچک تائید صلاحیت شود می تواند عنوان کاندیدای در سایه را از آن خود کند.
این تحلیل عصر ۲۶ فرودین با حضور اسحاق جهانگیری کنار گذاشته شد چراکه حجت‌الاسلام روحانی با فشار اصلاح‌طلبان به ثبت‌نام یک کاندیدای پوششی تن داد؛ اسحاق جهانگیری معاون اول دولت یازدهم در واپسین دقایق در انتخابات ثبت‌نام کرد.
او هنگام ثبت‌نام خود را مکمل روحانی توصیف و تاکید کرده که کاندیدای اصلی آقای روحانی است. بنابراین جهانگیری عنوان کاندیدای پوششی را برای خود پذیرفته است.
محمد رضا عارف"رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان" هم نسبت به ثبت نام جهانگیری در انتخابات چراغ سبز نشان داد و گفت: نامزدی جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان بود.
با این حال باید به سوال مطرح در گزاره اول پرداخت و آن اینکه "چرا محمد هاشمی در انتخابات ثبت نام کرد؟ " ثبت نام او که دیگر گزینه در سایه اصلاح طلبان نیست به مزاق رسانه های حامی دولت خوش نیامد و خبر کاندیداتوری بردار آیت الله بایکوت شد چنانچه روزنامه خاندان هاشمی که تا قبل از فوت در راستای اهداف این خاندان حرکت می‌کرد، بعد از فوت هاشمی به این نتیجه رسیده است که همراه با دولت و همگام با اصلاحات، حضور محمد هاشمی در انتخابات را سانسور کند.
عکس العمل رسانه های حامی دولت نشان می دهد که محمد هاشمی رفسنجانی در زمین دولت بازی نخواهد کرد و در صورت تائید صلاحیت ترجیح می دهد در عرصه رقابت باقی بماند.
با اعلام کاندیداتوری اسحاق جهانگیری در انتخابات برآن شدیم طرح"کاندیدای در سایه" را با محمد جواد حق شناس" فعال سیاسی اصلاح طلب" بررسی کنیم.
او در گفتگو با هفته نامه «نماینده»، با اشاره به کاندیداتوری جهانگیری در انتخابات، گفت: او یکی از گزینه های کارگزاران بود ضمن اینکه موضوع کاندیدای در سایه هم پیش از این از سوی تعدادی از اصلاح طلبان بیان شد.
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی افزود: آنچه مسلم است دست اصلاحات در انتخابات سال آینده نباید خالی بماند بنابراین برخی از برخی اصلاح‌طلبان موضوع یک کاندیدا در کنار روحانی را مطرح کردند؛ البته روحانی گزینه اصلاح طلبان است.
حق شناس اظهارداشت: ارائه گزینه دیگراز سوی اصلاح طلبان با همان کاندیدای در سایه به‌معنای رقیب جدید نیست بلکه به‌نوعی پوشش دادن به مسئله انتخابات است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال"عارف در حالی اعلام کرد، نامزدی جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان بود که تعدادی از اصلاح طلبان نسبت به فرآیند و تصمیم گیری این شورا انتقاد دارند، برنامه شورا برای متقاعد کردن این گروه از اصلاح طلبان چیست؟ گفت: باید به این نکته توجه داشته باشید که مجموعه اصلاح‌طلبان این شورا را پذیرفته و اگر نقدی مطرح می کنند نقد درون جریانی است ضمن اینکه تلاش می شود تا شورای سیاستگذاری کارآمد باشد.
فرآیند اول انتخابات پایان یافت و پرونده داوطلبان به ایستگاه شورای نگهبان رسید، آنچه روشن است گزینه اصلی اصلاح طلبان با گزینه در سایه بنای شرکت در انتخابات را دارد و بنای هاشمی هم رقابت در انتخابات است.