هفته نامه «نماینده» / با آغاز جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث صدام، هیئت‌های مختلف خارجی با سفر به ایران تلاش داشتند تا به جنگ خاتمه دهند، هرچند یک روی سکه تلاش‌های آنان پایان دادن به جنگی خانمان سوز بود ولی روی دیگر سکه که دیده نمی‌شد تلاش این هیئت‌ها به تحمیل صلح به ایران قبل از عقب‌نشینی صدام و در نتیجه نشستن پشت میز مذاکره در شرایط ضعف ایران و قدرت و دست برتر صدام بود!
این هیئت‌ها پشت سر هم به ایران می‌آمدند و می‌رفتند و پاسخ ایران همواره یک کلمه بیش نبود و آن «نه»!
هیئت بررسی جنگ ایران و عراق 10 اسفند 1359 با امام‌خمینی(ره) دیدار کرد. بیانات امام در این دیدار قاطع و صریح بود که بازخوانی آن می‌تواند افق‌های جدیدی را پیش روی پژوهشگران تاریخ معاصر باز کند.
از شعار دست بردارید و به اسلام عمل کنید
امام‌خمینی(ره) در این دیدار اظهار داشتند: «من امیدوارم که مسلمین و خصوصاً سران مسلمین از شعار به اسلام - که یک پوششی است برای عدم عمل به احکام اسلام - دست بردارند و به اسلام به حسب آنچه که هست فکر کنند و عمل کنند. تاکنون گرفتاری مسلمین و ملت‌های مظلوم اسلامی این بوده است که سران آنها به شعار اسلامی اکتفا می‌کردند؛ و در پوششِ شعارْ مقاصد دیگری که داشتند اجرا می‌کردند.»
امام‌خمینی(ره) ادامه دادند: «شما و اشخاصی که در کنفرانس طائف بودند 80 دقیقه به حرف‌های صدام گوش کردید. در این 80 دقیقه یک دقیقه مطابق رضای خدا حرف نزد. چنانچه اسم از اسلام برد، اسلامی بود که از اروپا و از آمریکا برای او هدیه آوردند؛ نه اسلامی که از مدینه و حجاز برای او آمده است و برای همه. شما 80 دقیقه گوش کردید به اراجیفی که او در عین حال که در کشورما واقع شده است و لشکر او در کشور ما مشغول آدم‌کشی است، می‌گوید که ایران متجاوز است و شما سؤال نکردید از او که تجاوز ایران کجاست. آیا الآن ما در مملکت عراق داریم جنگ می‌کنیم، یا در مملکت ایران داریم جنگ می‌کنیم؟»
صلح بین اسلام و کفر معنا ندارد
امام‌خمینی(ره) تأکید کردند: «صلح بین اسلام و کفر معنا ندارد. هیچ مسلمی نباید خیال کند که بین اسلام و غیر اسلام و مسلم و غیرمسلم باید صلح ایجاد بشود. باید حکم خدا عمل بشود. باید ما همه تابع قرآن کریم باشیم.»
امام‌خمینی(ره) افزودند: «شما اگر مأموریتی دارید برای اینکه این آتش جنگ را بخوابانید - که آن هم آمال همۀ مسلمین است - باید متجاوز را به پای میز محاکمه بکشید و متجاوز را تأدیب کنید؛ افرادی [از آنها] که در مملکت ما هستند به کنار بفرستید و از صدام بخواهید، تحکیم کنید بر او که از کشور ما برود بیرون و لشکر او از تجاوز دست بردارد.»
مشروح مذاکرات هیئت رسیدگی کننده به جنگ منتشر شد
جزئیات اولین دور مذاکرات هیئت رسیدگی کننده به جنگ عراق علیه ایران با اعضای شورای عالی دفاع نیز در این روز منتشر شد. این هیئت که مرکب از سران و وزرای خارجۀ چند کشور اسلامی بود 9 اسفند 1359 وارد تهران شدند و مورد استقبال ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و فرمانده وقت کل قوا و محمدعلی رجایی نخست‌وزیر وقت قرار گرفتند.
براساس گزارش خبرنگاران اعضای هیئت رسیدگی به جنگ ایران و عراق بعدازظهر روز ورود به ایران در جلسۀ شورای عالی دفاع که با شرکت اعضای شورا و برخی از مقامات کشور تشکیل شد، شرکت کردند. در این ملاقات «احمد سکوتوره» رئیس‌جمهور گینه گفت: «ما به این جا به عنوان یک سازمان یا دادگاه نیامده‌ایم و قصد قضاوت نداریم. قضاوت در مورد اختلافات موجود بسیار مشکل خواهد بود. حقیقت آن است که این جنگ باعث تأسف ما است و هر کس برنده و یا بازنده باشد در مرحله نهایی بازنده اسلام است!»
وی افزود: «این جنگ باید به طریق عادلانه و سریع حل شود. شیطان انسان‌ها را از هم جدا می‌کند و اسلام انسان‌ها را متحد می‌کند.»
بنی‌صدر: آشتی با شیطان کفر است
بنی‌صدر در پاسخ گفت: «واقعیت آن است که شیطان وجود دارد و تقاضای اول ما این است که روشن کنید شیطان در این جنگ کیست؟ در همین جا تقاضای دوم ما مطرح می‌شود و آن تشخیص متجاوز است و اینکه وقتی متجاوز مشخص شد او را آن طور که اسلام می‌گوید به سزای خود برسانید و به تجاوز او خاتمه دهید.»
بنی‌صدر در بخش دیگری از سخنان خود پیشنهادات ایران برای پایان دادن به جنگ را اینگونه برشمرد:
1- حکم اسلامی تحقق یافته و به اجرا درآید و آن تشخیص متجاوز و تنبیه او است.
2- ما نمی‌توانیم در حالی که متجاوز در خاک ما است آتش بس را بپذیریم، قبول آتش بس در حالی که متجاوز در خاک ما است در انسانی که به خاطر عقیده جنگیده است رکودی به وجود می‌آورد که جبران آن آسان نیست
3- همان طور که بارها گفته‌ایم، قرارداد سال 1975م. از نظر ما پذیرفته شده است.
بنی‌صدر همچنین گفت: «چه چیزی انسانی‌تر از جنگ با شیطان، آیا ممکن است انسان با شیطان جنگ نکند ولی در راه خدا برود؟ بر اساس اسلام آشتی با شیطان کفر است.»
رئیس‌جمهور گفت: «بین ظالم و مظلوم راه‌حلی نمی‌توان جست. باید ظالم ظلمی را که به حق مظلوم کرده است ما به ازاء آن را بپردازد و عدالت تحقق بیابد.»
هاشمی: مذاکره، غرور انقلابی ملت ایران را می‌شکند
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی نیز در روز 10 اسفند 1359 در مصاحبه‌ای گفت: «مذاکره در مورد جنگ به نجات صدام کمک می‌کند.»
وی اظهار داشت: «ما مطمئن هستیم که پیروز می‌شویم و بنابراین نمی‌خواهیم به متجاوز جایزه تجاوز بدهیم و به همین دلیل مذاکره هم نمی‌کنیم چرا که آخرین چیزی که صدام می‌تواند به دست بیاورد این است که بگوید من توانستم ایران را پای میز مذاکره بنشانم و غرور انقلابی ایران را بشکنم.»
هاشمی با این استدلال گفت: «پس ما نباید به صدام امتیاز بدهیم ما برحقیم و آنها بر باطل و حق همیشه نیرومندتر است پس صدام باید شکست خورده از جنگ خارج شود که این شکست مساوی خواهد بود با سقوطش.»
آیت‌الله منتظری: مردم این همه انتقاد نکنند!
8 اسفند 1359 آیت‌الله منتظری در خطبه‌های نمازجمعه قم با اشاره به برخی انتقادها گفت: «اعتراضاتتان را کم کنید ضد انقلاب دائماً نقطه‌های منفی را به رخ می‌کشد، کمبودها را به رخ می‌کشد چرا جنبه‌های مثبت انقلاب را نمی‌گیرید؟ یکی از جنبه‌های مثبت انقلاب این است که در زمان طاغوت ما نمی‌توانستیم با هم مجتمع باشیم.»
آیت‌الله منتظری گفت: «نقطه‌های مثبت در این انقلاب زیاد است. جهاد سازندگی این قدر در روستاها کار می‌کند. ضدانقلاب است که می‌خواهد سوژه درست کند و رادیوهای بیگانه آن را در بوق کنند و انقلاب را بشکنند.»
گفتنی است آیت‌الله منتظری خود اواسط دهۀ 60 بر شدت نه انتقادات که تخریب‌های خود علیه ارکان و نهادهای انقلابی آن هم در حمایت از منافقین و ضد انقلاب افزود و کار را به جایی رساند که امام‌خمینی(ره) در نامۀ تاریخی 6 فروردین 1368 وی را از قائم مقامی رهبری برکنار کردند.