هفته نامه «نماینده»؛ عبدالله رضیان*/ وابستگی بودجۀ سال ۹۶ به درآمدهای نفتی افزایش یافته است اما برای پی بردن به چرایی این مسئله ابتدا باید دلیل آن را بررسی کنید. شاید مهم‌ترین دلیل آن افزایش هزینه‌های کشور باشد. در ۳-۴ سال اخیر همواره با کسری بودجه مواجه بودیم. بسیاری از پروژه‌های عمرانی تعطیل شد و خدمات به مردم بسیار کمرنگ گردید؛ ازاین‌رو دوستان برای جبران این نقیصه سعی کردند با توجه به ظرفیتی که در سال آینده در درآمدهای نفتی ایجاد خواهد شد نقش درآمدهای نفتی را در بودجه پررنگ کنند.
مسائل و مشکلات معیشتی مردم، موضوعات عمرانی، پروژه‌های روستایی و... از دغدغه‌های مهم مسئولان است. در حال حاضر بازنشستگان فرهنگیان و همچنین قشر متوسط به پایین جامعه به لحاظ معیشتی مشکلات جدّی دارند و مسئولان برای بهبود این شرایط و پاسخ گفتن به دغدغۀ مردم و مسائل جاری کشور چاره‌ای جز فشار بر بخش درآمدهای نفتی نداشتند. در برنامۀ ششم برای تقویت زیرساختی بخش‌های صنعتی، تولید، کشاورزی و... نگاه مطلوبی صورت گرفته و اعتبارات خوبی پیش‌بینی شده است اما مشکلی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم و شاید یکی از دغدغه‌های مهم و به‌جا باشد، حجیم شدن دولت است. یعنی حجم زیادی از بودجۀ کشور صرف هزینه‌های جاری دولت می‌شود که این هزینه‌ها به بیش از ۸۰ درصد می‌رسد. این مسئله بسیار نگران کننده بوده و دغدغه‌های زیادی را در بخش بودجه‌ای ایجاد کرده است.
امسال در بحث طرح‌های تملک دارایی، ۷۰ میلیارد اعتبار گذاشته شده است، این در حالی است که بودجه، ۳۴۵ میلیارد پیش‌بینی شده است این امر بیانگر این است که روند ساختار کشور روند خوبی نیست در واقع خطری مبنی بر اینکه اعتبارات تعیین شده در بخش دولتی صرف می‌شود نیز وجود دارد. البته در سیاست‌گذاری‌های کلان قرار نبوده دولت را حجیم کنیم بلکه مقرر شده بود دولت کوچک‌سازی شود. اصل ۴۴ برای کوچک و خرد کردن دولت بوده است اما در حال حاضر آنچه که در بودجه و برنامۀ ششم توسعه می‌بینیم برعکس این موضوع است، این نگرانی بزرگ و جدّی وجود دارد که باید بتوانیم راهکاری برای برطرف کردن این دغدغه پیدا کنیم.
از سوی دیگر ساختاری که در چند سال اخیر رخ داده باعث می‌شود که بگوییم کاهش به وابستگی درآمدهای نفتی امری دشوار است بنابراین باید برای حل این موضوع برنامه‌ریزی درازمدت در دستور کار قرار دهیم. یکی از بخش‌هایی که می‌توان بر ظرفیت‌های آن سرمایه‌گذاری کرد، حوزۀ معادن است. نگاه مقام معظم رهبری نیز تقویت در این حوزه است در حال حاضر در دنیا ۱۰ درصد از ارزش افزوده مواد خام معادن را به ۵۰۰ درصد می‌رسانند این در حالی است که این حوزه در داخل مورد غفلت واقع شده و متأسفانه در لایحۀ بودجۀ ۹۶ نیز برای زیرساخت‌های معادن اعتبار خوبی پیش‌بینی نشده است؛ ازاین‌رو باید مسیر توسعه‌ای بخش تکنولوژی، صادرات، معادن، کشاورزی و... را تغییر دهیم.
همچنین تحریم‌ها موجب شد تا بسیاری از جایگاه‌های صنعتی و اقتصاد مقاومتی آسیب جدّی ببیند و نتوانستیم مطابق آنچه که قبلاً در برنامۀ پنجم یا چهارم بود، مسیر را جلو ببریم؛ در حال حاضر ۸۰ درصد از بخش صنعتی کشور تعطیل است در حالی که سرمایه‌گذاری‌ها صورت گرفته اما متأسفانه از این سرمایه‌گذاری به درستی استفاده نمی‌شود. همچنین نباید از معضل قاچاق در سال‌های اخیر در این حوزه غافل شد، این موضوع باعث لطمه و آسیب جدی به تولیدات داخل شده است.
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که بودجۀ بسته شده هم اکنون با کسری حدود ۶۰ هزار میلیارد مواجه است. پیش‌بینی همکاران این است که کمیسیون تلفیق بسیار خوشبینانه بودجه را بسته است در حالی که معتقدم بودجه باید با نگاه بدبینانه بسته شود نه خوشبینانه!
باید درآمدهای نفتی را به صندوق توسعه بفرستیم و در آنجا ذخیره کنیم و در صورت نیاز از آن استفاده کنیم. باید این ساختار اصلاح شود و بودجه را براساس واقعیت‌ها تنظیم کنیم.
*نمایندۀ مردم قائم‌شهر در مجلس