به گزارش «نماینده»، «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درشورای آتلانتیک گفت: یک سال پس از روز اجرای برجام، ما چهار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را درباره اجرای کامل تعهدات هسته‌ای ایران داشتیم. این برای اروپا اهمیت دارد.
موگرینی مدعی شد: سایر موضوعاتی هم وجود دارد که ما به همراه آمریکا و بسیاری دیگر در دنیا نسبت به آنها نگرانی داریم. این موضوعات به برنامه هسته‌ای ایران ارتباط ندارند، به توافقنامه هسته‌ای(برجام) ارتباط ندارند که شامل نقش ایران در منطقه و آزمایش‌های موشکی و مسائل این چنینی می‌شود.
این ادعا در حالی است که عدم پایبندی ۱+۵ در انجام تعهدات برجام، مهم‌ترین موضوع در دوره پسابرجام است. ولیکن طرف غربی با طرح موضوعاتی چون توان موشکی ایران و محور مقاومت در منطقه در پی منحرف کردن اذهان از موضوع اصلی است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با لحنی گستاخانه گفت: ما به عنوان اروپایی‌ها تحریم‌های خود [علیه ایران] را درباره موضوعات غیرهسته‌ای پابرجا داریم. در برخی موارد تحریم‌های ما شدیدتر از تحریم‌های آمریکا هستند. پس ما نیز نگران برخی چیزها هستیم اما چیزی که برای ما روشن است این است که اروپا احساس می‌کند که در تماس با ایران منافع و مسئولیت دارد.
اروپا، فرزند خوانده آمریکا
موگرینی به صراحت و البته با گستاخی اعلام کرده است که «تحریم‌های اروپا در برخی موارد شدیدتر از تحریم‌های آمریکا است». این اظهارنظر جدیدترین مصداق شباهت رفتار برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا در مواجهه با ایران است. این رفتار خصمانه سابقه‌ای طولانی دارد و پس از امضای برجام - برخلاف فضاسازی گسترده روزنامه‌های زنجیره‌ای و رسانه‌های مدعی اصلاحات - نه تنها کاهش نیافت بلکه ابعاد گسترده‌تری نیز پیدا کرد.
در حالی که این رفتار خصمانه علیه ملت ایران روزبه‌روز ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گیرد، اما عده‌ای در داخل کشور - بدون توجه به منافع ملی - با تغییر صورت مسئله همچنان به دنبال نشان دادن آدرس غلط به افکار عمومی هستند.
یکی از مقامات ارشد دولت یازدهم در زمان انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ در توضیح چرایی اولویت مذاکره با آمریکایی‌ها در مقابل تروئیکای اروپایی گفت: «بنده معتقدم مذاکره با آمریکا راحت‌تر از مذاکره با اروپاست چرا که اروپایی‌ها به دنبال «آقا اجازه» از آمریکا هستند... د. آمریکایی‌ها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن راحت‌تر است».
با گذشت بیش از یک سال از آغاز اجرای تعهدات ۱+۵ ذیل برجام و پس از عهدشکنی‌های پی‌درپی آمریکا زمانی که تشت رسوایی برجام از بام افتاد، این رویکرد ۱۸۰ درجه تغییر جهت داد. مقامات ارشد دولت یازدهم تاکید کردند که «آمریکا بدعهدی می‌کند اما ما با جامعه جهانی توافق کرده‌ایم و آمریکا نمی‌تواند آن را نقض کند».
در مجموع باید گفت دو گروه «سهل‌اندیش» و «ماموریت‌دار برای بزک غرب» که دیروز - بدون توجه به توانمندی‌های داخلی - آدرس حل مشکلات را در آغوش گرفتن کدخدا معرفی کرده بود، امروز نیز - همچنان بدون توجه به توانمندی‌های داخلی - نسخه در آغوش گرفتن فرزندخوانده آمریکا یعنی اروپا را پیچیده است.
از عدم همکاری بانک‌های بزرگ اروپایی تا شرط و شروط شرکت‌های نفتی
به اذعان مقامات ارشد دولت یازدهم، برجام تقریبا و تحقیقا هیچ دستاوردی برای کشورمان در پی نداشته است و در این میان اروپا نقش بسزایی در بی‌دستاوردی برجام ایفا کرده است.
«علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی در تیر ماه سالجاری گفت: «هم‌اکنون و پس از پیش آمدن قضایای روادید تعداد زیادی از دانشمندان اروپایی که مقداری احتیاط می‌کنند از آمدن به ایران استنکاف دارند. به قول دانشگاهی‌ها این یعنی وضعیت آنها پیش‌از برجام بهتر از پس از برجام بوده است». آقای روحانی تاکید کرده بود که صالحی وزیر اقتصاد یا امور خارجه نیست و این سؤال‌ها را نباید از وی پرسید. چند ماه بعد، در مرداد ۹۵ «علی طیب‌نیا» وزیر اقتصاد دولت یازدهم در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت: «برای ارتباط با بانک‌های بزرگ جهانی دچار مشکل هستیم و آنها با ما کار جدی نمی‌کنند. انتظار ما این بود که بعد از برجام ما بتوانیم با بانک‌های بزرگ هم کار کنیم اما به دلایل مختلف ما هنوز نتوانسته‌ایم با این بانک‌ها کار کنیم».
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه دولت یازدهم نیز در حاشیه سفر به آمریکا - در روزهای پایانی شهریور ۹۵ - در شورای روابط خارجی آمریکا گفت: «۸ ماه پس از اجرای برجام، به خاطر مجازات‌های آمریکا، هیچ یک از بانک‌های بزرگ اروپایی کار با ایران را شروع نکرده‌اند». علاوه بر اذعان مقامات ارشد دولت یازدهم، رسانه‌ها، تحلیلگران و مقامات غربی نیز به نقش اروپا در بی‌دستاوردی برجام اشاره کرده‌اند.
برای نمونه، هفته گذشته «مایکل پریجنت» کارشناس مؤسسه هادسون و افسر سابق اطلاعاتی آمریکا در عراق در نشست چندی پیش این مؤسسه با عنوان «برجام در دوران ترامپ» درباره نوع برخورد اروپا با ایران می‌گوید: «خبر خوب این است که کشورهای اروپایی می‌گویند تاوقتی ایالات متحده به ایران اجازه ندهد به شبکه بانکی آمریکا دسترسی پیدا کند، اروپایی‌ها حاضر نخواهند بود با ایران تعامل اقتصادی داشته باشند».
«هاینتس فیشر» رئیس‌جمهور اتریش- یکی از اعضای شورای سوئیفت- نیز در فروردین ماه سالجاری طی گفت‌وگویی با خبرگزاری صدا و سیما در وین گفت: «هنوز همه تحریم‌های ضدایرانی برداشته نشده‌اند، چون گام‌ها و اقدامات مهمی وجود دارند که باید در مسیر لغو تحریم‌ها برداشته شوند. در مورد تراکنش‌های مالی بین‌المللی از طریق سامانه سوئیفت نیز باید بگویم که این تحریم‌ها را جامعه بین‌المللی باید بردارد که در این زمینه آمریکا نقش‌آفرین است. فرآیندی در مورد مسئله لغو تحریم‌ها تشکیل شده و به همین خاطر من نمی‌توانم هیچ پیش‌بینی‌ای داشته باشم که این مسئله چقدر دیگر به طول می‌انجامد».
همچنین شبکه پرس‌تی‌وی در روزهای گذشته در گزارشی نوشت: «پاتریک پویان» مدیرعامل شرکت نفتی توتال فرانسه با اعلام اینکه این شرکت قصد دارد برای سرمایه‌گذاری در یک پروژه گازی ۲ میلیارد دلاری در ایران در تابستان آینده تصمیم نهایی را اتخاذ کند، گفت این تصمیم منوط به تمدید لغو تحریم‌های آمریکا است.
پویان افزود: باید رئیس‌جمهور ترامپ درباره تمدید لغو تحریم‌ها یا بالعکس اظهارنظر کند.
هفته گذشته پایگاه اینترنتی بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه خبر قابل تاملی را منتشر کرد. این گزارش حاکی است نه تنها بانک‌های بزرگ اروپایی حاضر به همکاری با ایران نیستند بلکه انجمن قهوه‌سازی اروپا که در زمینه آموزش به قهوه‌سازان ایرانی فعالیت می‌کرد، به‌دلیل پیوستن به شاخه آمریکایی خود و از ترس تحریم، دیگر با ایران همکاری نخواهد کرد!
در این گزارش آمده است؛ به تازگی یک ارگان اروپایی که با شهروندان ایرانی همکاری می‌کرد، پس از پیوستن به شاخه آمریکایی خود، همکاری با شهروندان ایرانی را قطع کرده است. این نهاد در ایمیل‌هایی این خبر را به اطلاع اعضای ایرانی خود رسانده است.
اما احتمالاً اشتباه حدس زده‌اید این نهاد نه در زمینه‌های تکنولوژی و مسائل نظامی و نه حتی نفتی با شهروندان ایرانی همکاری می‌کرده است. این سازمان، تنها یک نهاد برای آموزش حرفه‌ای درست کردن قهوه و آموزش باریستا است.
اقدامات این سازمان پیش از انتخاب دونالد ترامپ به مقام ریاست‌جمهوری و دستورهای او برای ممنوعیت ورود ایرانیان به این کشور بود. انجمن قهوه تخصصی اروپا می‌گوید: ما با بخش حقوقی خود مشورت کرده‌ایم و براساس توصیه‌ها از همکاری با افراد و سازمان‌ها در ایران عقب‌نشینی کرده‌ایم!
مدیر اسکانیا: تجارت با ایران خطر بزرگ است
بر اساس این گزارش، روز شنبه نخست‌وزیر سوئد به همراه هیئت بلندپایه به ایران آمدند و با مقامات ایران دیدار و گفت‌وگو کردند. همچنین هیئت اقتصادی از کارخانه‌ای در چند کیلومتری غرب تهران که قطعات کامیون‌ها و اتوبوس‌های اسکانیای این کشور را مونتاژ می‌کند بازدید کردند.
بعد از این دیدار هنریکسون مدیر اجرایی اسکانیا به خبرگزاری سوئدی گفته است، تجارت با ایران همچنان در ریسک و خطر جدی است چرا که تحریم‌های آمریکا علیه ایران همچنان باقی مانده است، تحریم‌هایی که در ارتباط با توافق هسته‌ای نیست اما بر مبادلات مالی به شدت تأثیر می‌گذارد. اکثر بانک‌ها نمی‌خواهند در برابر جریمه‌های سنگین آمریکا ریسک کنند و ترجیح می‌دهند مبادلات بانکی با ایران انجام ندهند.
هنریکسون، گفت: این اصلا مسئله مخفی نیست که ما مشکل تجارت و مبادله با ایران داریم. اگر ما می‌خواهیم بازار ما با ایران رشد کند باید کانال‌های بانکی با ایران باز شود.
اتحادیه اروپا در سالگرد اجرای تعهدات ۱+۵: آمریکا تاکنون برجام را نقض نکرده!
در دی ماه سالجاری، در سالگرد آغاز اجرای تعهدات ۱+۵، کمیسیون مشترک برجام به منظور بررسی نگرانی‌های مطروحه از سوی ایران در خصوص نقض برجام توسط آمریکا با تمدید قانون آیسا، تشکیل جلسه داد. پس از پایان نشست، در بیانیه‌ای که در سایت اتحادیه اروپا قرار گرفت، تصریح شد که نشست وین به مناسبت سالروز اجرایی شدن برجام است و بدین ترتیب، گویا اعتراض ایران به رسمیت شناخته نشد و حتی در متن بیانیه نیز به آن اشاره نشد. همچنین به این نکته نیز اشاره نشد که نقض برجام صورت گرفته است. در بیانیه مذکور تصریح شد که نظر آمریکا مبنی بر اینکه قانون آیسا مشکلی برای برجام به وجود نمی‌آورد پذیرفته شده و به آمریکایی‌ها برای تصویب این قانون اعتراض نکرده‌اند.
پس از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در اروپا عده‌ای با خیال شکاف ایجاد شده میان اروپا و آمریکا به این صرافت افتادند که زمان نزدیک شدن به اروپاست. اما آیا به واقع چنین است؟
آمریکا در هفته‌های گذشته به بهانه آزمایش موشکی ایران تحریم‌های جدیدی را علیه کشورمان تصویب کرد. روزنامه «هندلز بلات» آلمان در گزارشی نوشت: «زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان در اظهار نظری از رویکرد آمریکا در قبال ایران حمایت کرده و تحریم‌های جدید تصویب شده علیه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزیابی کرد.
همراهی اروپا با آمریکا برای خالی کردن دست ایران از توانایی‌های استراتژیک
در طول مذاکرات هسته‌ای برخی از مقامات ارشد دولت یازدهم و روزنامه‌های زنجیره‌ای از هجوم سرمایه‌های خارجی بعد از توافق هسته‌ای خبر دادند.
در مرداد ماه سالجاری بر طبق گزارش رسمی آنکتاد، سرمایه‌گذاری خارجی ایران در نخستین سال بعد از برجام نه تنها رشد نداشت بلکه با کاهش ۲/۷ درصدی به دو میلیارد و پنجاه میلیون دلار رسید که در یک دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. گزارش آنکتاد درباره وضع سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در شرایطی منتشر شد که در یک سال گذشته طبق اعلام سازمان توسعه تجارت حدود ۱۵۰ هیئت خارجی به تهران آمدند، اما به نظر می‌رسد بازدید آنها از پایتخت کشورمان به یک قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی هم منجر نشده است.
در سال‌های اخیر مرتبط کردن گشایش اقتصادی به حل موضوع هسته‌ای و سپس موضوعاتی چون موشک‌های بالستیک و حمایت از محور مقاومت و حقوق بشر با هدف تحت فشار قرار دادن کشورمان و خالی شدن دست ایران از توانایی‌های استراتژیک از سوی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی به صورت جدی مورد پیگیری قرار گرفت.
در حالی که آمریکایی‌ها همواره یکی از موانع و مشکلات خود در مورد ایران را عدم حضور و رابطه مستقیم عنوان کرده‌اند، این ماموریت را به اروپایی‌ها سپرده‌اند. برخی اخبار غیررسمی حاکی است در این مورد میان سفارتخانه‌های چند کشور اروپایی در تهران، حتی تقسیم کار نیز انجام شده و هر سفارتخانه مسئولیت بخشی از پروژه را در حوزه‌هایی همچون سیاسی، امنیتی، فرهنگی، اقتصادی و... بر عهده گرفته است. در حقیقت برقراری رابطه مستمر با جریان غربگرا در ایران و برنامه‌ریزی جدی برای نفوذ در دوره پسابرجام، از هر مسئله‌ای برای اروپایی‌ها مهم‌تر است.
چندی پیش «ریچارد هاویت» (تهیه‌کننده سند راهبردی اتحادیه اروپا درباره روابط با ایران) گفته بود: «توافق هسته‌ای، یک نقطه عطف بود؛ هر چند که همه مشکلات ما با ایران درباره اسرائیل، دموکراسی و حقوق بشر حل نشده است... ما باید دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا را در تهران افتتاح کنیم و گفت‌وگو درباره حقوق بشر در ایران را از سر بگیریم. پیشرفت واقعی در زمینه حقوق بشر امکان‌پذیر است. نیروهایی در داخل ایران، درحال اعمال فشار بر حاکمیت هستند و ما امیدواریم گزارش ما نیز باعث پیشرفت در این زمینه شود... اکنون اروپا در ایران نفوذ دارد ولی آمریکا از این نفوذ برخوردار نیست. ما می‌خواهیم از این اهرم استفاده کنیم و به جنگ در سوریه و یمن پایان دهیم و به سوی ساختار جدید امنیتی در خاورمیانه حرکت کنیم».
همچنین پیش از سفر اخیر وزیر خارجه فرانسه به تهران، «نادال» سخنگوی وزارت خارجه این کشور در اظهارنظری صریح گفت: «توسعه مناسبات تجاری با ایران، جایگاه اصلاح‌طلبان و میانه‌روها را تقویت خواهد کرد». به گزارش ایرنا به نقل از رویترز، «نادال» تاکید کرد؛ «ما خواهان قدرتمند کردن اصلاح‌طلبان هستیم تا به مردم ایران نشان دهیم توافق هسته‌ای برایشان فایده داشته است. در این صورت است که گروه‌های تندرو در ایران نمی‌توانند بگویند اصلاح‌طلبان هیچ استفاده‌ای را از برجام عاید کشور نکردند».