به گزارش «نماینده» عبدالله آهنگری کارشناس ارشد بازاریابی بین‌الملل با گرایش گردشگری است و اولین پایان‌نامه گردشگری الکترونیک را در ایران در سال ۸۲ ارایه کرده است. او در دهه ۸۰ مسئول تدوین سیاست‌های کلان گردشگری در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدتی مدیر توسعه گردشگری کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی بوده است و اکنون نیز با مسئولان فرودگاه امام خمینی(ره) در زمینه‌های مختلف گردشگری همکاری می‌کند.
آهنگری در گفتگویی مشروح درباره موضوعات مختلف صحبت کرد از جمله اقبال خارجی‌ها به سفر در ایران پس از برجام، گرانی خدمات در صنعت گردشگری، نداشتن برنامه راهبردی و سیستم آماری و حساب‌های اقماری.
او معتقد است که گردشگران ایران فقط از نوع گردشگران فرهنگی نیستند می‌گوید: ایران آنقدر برای توریست جاذبه دارد که نمی‌توان گفت فقط گردشگران ایران، فرهنگی هستند بلکه باید گفت گردشگر فرهنگی هم داریم. درست است که کار فرهنگی می‌کنیم اما صنعت گردشگری شاخه‌های متفاوت دیگری هم دارد. ما در کیش نزدیک به ۵۰۰ گردشگر داشتیم که تنها برای چنج ویزا به جزیره می‌رفتند اما الان در کیش این رویه تعطیل شده و هشت هتل بیکار شدند.
آهنگری می‌گوید: اقبال برای سفر به ایران بعد از برجام به شدت افزایش پیدا کرده و تقریباً نمایشگاهی در کشورهای دیگر نیست که شرکت نکنم و این استقبال را در نمایشگاه‌ها نبینم. زمانی بود که انجمن‌های غیرانتفاعی گردشگری ایران برای پرداخت پول حق عضویت در یاتا مشکل داشتند. ما باید این پول را می‌گرفتیم و آن را به یاتا می‌دادیم که کار آژانس‌ها در ایران متوقف نشود. این خدمات هم جزو خدماتی بود که وقتی الان به آن فکر می‌کنیم غیرقابل باور است اما این مشکلات وجود داشت ما از این شرایط بیرون آمده‌ایم.
وی افزود: صنعت گردشگری کشور به واسطه اتفاقات مهم بین‌المللی رو به بهبود است اما اگر نتوانیم جریان گردشگری را هدایت کنیم، بعد از مدتی رفتار ما با صنعت گردشگری موجب می‌شود که این بازار ما را پس بزند؛ این جریان نگران‌کننده است ما باید برای دوره جدید، خودمان را آماده کنیم. تا الان هم دیر شده است.
از روابط ترکیه و روسیه می‌شد برای جذب گردشگر استفاده کرد
این کارشناس گردشگری از اتفاقات جهانی هم می‌گوید و اضافه می کند: برای ایران یک فرصت خوب بوجود آمده است. رابطه ترکیه با روسیه بهم خورده و تصورم این بود که ما حداقل می‌توانستیم ۱۰ درصد از گردشگران این کشورها یعنی ۱.۵ میلیون نفر را جذب کنیم اما به جرأت می‌گویم حتی یک درصد هم جذب نشد چون ساز و کار ما برای اتفاقاتی که در حال رخ دادن است، فراهم نیست.
وی افزود: هیچ‌کدام از بخش‌های دولتی یا خصوصی که در گردشگری مدعی هستند، برای استقبال از گردشگران آماده نیستند و اگر اتفاقی در حال رخ دادن است به خاطر سرریز شدن تقاضاست. حتی اگر بتوان بازاریابی انجام داد که مؤثر باشد؛ باز در آن صورت چطور مسافرانی که به ایران می‌آیند را مدیریت کنیم؟ این روزها پیدا کردن اتاق در تهران مشکل شده است منظورم هتل‌هایی است که قابلیت پذیرش توریست را دارند. دو شهر تهران و اصفهان برای گردشگران خارجی اولویت دارند ولی این دو شهر در هتل‌های خوبش جای خالی ندارد. به طور مثال برای اولین بار پرواز وین به اصفهان راه‌اندازی شده است. اگر نتوانیم مشکلات گردشگران و اقامت آنها را در این شهر حل کنیم حتماً شکست خواهیم خورد.
او همچنین نداشتن سیستم آماری در کشور را یکی از مشکلاتی می‌داند که از ۲۰ سال پیش هم با آن درگیر بوده‌ایم و ادامه می‌دهد: آن زمان هم درباره نبود سیستم آماری به رسانه گفته‌ام. این مشکل هنوز هم وجود دارد. در تجارت می‌دانیم که عمده‌فروش و خرده‌فروش و مشتری چه کسی است اما در گردشگری هنوز روی مفاهیم سنتی خودمان کار می‌کنیم. الان مشتری بالقوه در همه جا حضور مجازی دارد. ولی در ایران تنها می‌توان یکی دو هتل را از خارج از کشور رزرو کرد آن هم هتل‌های شهر فرودگاهی است بنابراین لازم است که به شبکه رزرو هتل‌ها بپیوندیم.
آهنگری ادامه داد: الان گردشگران خارجی با رزرو پرواز برای ایران مشکلی ندارند. این مشکل توسط ایرلاین‌ها حل شده اما در حوزه رزرو مکان اقامت با مشکل مواجه هستند، مسافر خارجی به آژانس مراجعه می‌کند، آن آژانس خارجی هم که نمی‌تواند مستقیم رزرو کند، پس با یک آژانس در ایران تعامل برقرار می‌کند و کارشان حل می‌شود ولی این کار حرفه‌ای نیست چون ما به دنیا وصل نیستیم و یک گردشگر خارجی نمی‌تواند پرداخت الکترونیکی انجام دهد.
هرکس از خارج به ایران می‌آید پولدار نیست
این کارشناس گردشگری در ادامه تحلیل آسیب‌های میزبانی هتل‌ها می‌افزاید: در مارکتینگ، چهار پایه داریم یکی از آنها پایه ترویج و تبلیغ است، دیگری قیمت، محل عرضه کالا یا محصول است. یکی از بخش‌های اصلی ظرفیت اقامت در دنیا مربوط به هتل‌های ارزان قیمت است. همه مسافران نمی‌خواهند پولشان را به هتل‌های گران‌قیمت و خدمات لاکچری بدهند. در دنیا هم مثل ایران قشر پولدار کم است. اگر ۱۰۰ هتل ۵ ستاره آن هم با استاندارد بین‌المللی در ایران بسازیم، آیا همه بازار را تحت پوشش قرار می‌دهیم؟
آهنگری ادامه داد: آیا اتاق‌های ما در یک سال اخیر پر شد؟ در حساب‌های اقماری گفته می‌شود که یک گردشگر چرخه اقتصاد یک شهر را چطور به گردش درمی‌آورد یعنی تنوع بخش منافع گردشگری به نحوی است که یکی از سالم‌ترین و بهترین فعالیت‌های اقتصادی دنیاست. ما وقتی درباره توریست خارجی حرف می‌زنیم باید از یک سوءتفاهم جلوگیری کنیم؛ آن هم این است که تصور می‌کنیم هر کسی از خارج به ایران می‌آید پولدار است و فقط می‌خواهد به هتل ۵ ستاره برود اصلاً این‌طور نیست.
هتل‌های ۵ ستاره استاندارد جهانی ندارند
وی افزود: من به ۸۰ کشور سفر کرده‌ام و دیده‌ام که بخش کوچکی از بازار گردشگری دنیا لوکس است البته ناگفته نماند که استانداردهای هتل‌های ما جای سؤال دارد یعنی وقتی می‌گوییم هتل ۵ ستاره باید ببینیم این استاندارد را از کجا آورده‌ایم؟ این‌ها استانداردهای کشور ماست در صورتی که هتل‌های ۵ ستاره ایران استاندارد یک هتل ۵ ستاره در جهان را ندارند. از سوی دیگر باید به این فکر کرد که اگر مسافر به ایران بیاید، در کدام هتل اقامت کند؟ آیا فقط هتل ۵ ستاره نیاز است؟ هر مسافری باید بتواند در هر هتلی که می‌خواهد اقامت کند.
این کارشناس پیشکسوت گردشگری درباره ضرورت نیاز به استانداردسازی خدمات پذیرایی در کشور می‌گوید: فارغ از اینکه آیا به هتل‌های ۵ ستاره نیاز داریم یا نه باید استاندارد پذیرایی‌مان را بین‌المللی کنیم. اگر این استاندارد درست اجرا شود، تمام مسافرخانه‌های ما هم مشتری خواهند داشت.
آهنگری درباره گران بودن خدمات سفر در ایران برای گردشگران خارجی به ایران هم بیان می‌کند: سفر یک اروپایی با سفر یک عراقی خیلی فرق می‌کند. یک عراقی ممکن است با اتوبوس به ایران بیاید و در یک آپارتمان ارزان اقامت کند اما یک توریست اروپایی باید حداقل ۴۰۰ هزار تومان در هتل خرج کند که این رقم کم نیست. یک پرس غذای خوب در ایران ۱۲۰ هزار تومان است در صورتی که با همین پول می‌توانید در کشورهای دیگر غذاهای خیلی خوبی بخورید.
دچار توسعه‌نیافتگی در گردشگری هستیم
آهنگری معتقد است: ما دچار توسعه‌نیافتگی در شئون اداره گردشگری کشور هستیم، ما کشوری بودیم که اتفاقاتی مانند جنگ تحمیلی یا تحریم‌ها موجب شدند که گردشگری کشور که حوزه بسیار ظریفی هست، آسیب ببیند. ما در کشورمان امکانات داریم ولی جایگاه گردشگری ایران آن جایگاه شایسته‌ای که باید باشد، نیست. با جاذبه‌ها و امکاناتی که ایران دارد شاید باید گردشگری جزو یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی برای توسعه کشور باشد. در مقطعی ما از لحاظ گردشگری پیشرفت زیادی کردیم و توانستیم با ایده گفتگوی تمدن‌ها و برنامه توسعه ملی گردشگری و غیره دست به دست هم داده تا کشور را به بحث‌های گردشگری بکشانیم. در سال‌های بعد اما قدری این صنعت سیاسی شد و جایی مثل کانون اتومبیل‌رانی و جهانگردی وارد حوزه‌های کاری دیگری مثل هتلداری و... شد.
وی افزود: در دوره جدید علاوه‌بر اینکه گردشگری قدری در جای خودش نشسته، شرایط بین‌المللی آنقدر فشار می‌آورد که دیگر نمی‌توانیم نسبت به رشد گردشگری بی تفاوت شویم. وقتی با اروپایی‌ها حرف می‌زنید همه از ایران خاطره دارند. دنیا به دنبال مقاصد جدید است. آنها منتظر یک چراغ سبز از سوی ایران هستند تا به ایران سفر کنند.
مسئول اسبق رایزنی‌های فرهنگی خارج از کشور که در سابقه خود مشاور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات را نیز دارد، معتقد است: از ۳۰ سال پیش تا کنون فراز و فرود زیادی داشته‌ایم و در نهایت اکنون در جایگاه بالای تری قرار داریم اما جایگاه فعلی ما کافی نیست. اقامت در هتل‌های ایران گران است حتی اگر در رده کشورهای دیگر پول ما خیلی ارزان باشد. تعداد هتل‌هایی که می‌توانند توریست خارجی بپذیرند، بسیار کم است و آنهایی هم مسافر خارجی می‌پذیرند چیزی شبیه انحصار با قیمت‌های زیاد ایجاد کرده‌اند. ما در کشورهای دیگر مقاصد ارزان قیمت بسیار بهتری داریم. در دبی با ۱۵۰ هزار تومان می‌توانید در هتل ۴ ستاره اقامت کنید چیزی که در ایران غیرممکن نیست.
برنامه راهبردی قشم قدیمی است
مدیر اسبق دفتر برنامه‌ریزی توسعه گردشگری قشم پس از چندین سال درباره قشم و توسعه گردشگری جزیره هم می‌گوید: توسعه و گردشگری با هم معنا پیدا می‌کند ولی آنقدر که سرمایه به حوزه مال‌سازی رفته، یک هتل پنج ستاره ساخته نشده است. اگر کسی اکنون سرویس لاکچری بخواهد نمی‌تواند به قشم برود. چون این خدمات را ندارد.
معاون اسبق گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم از برنامه‌ریزی ۱۵ سال پیش برای توسعه گردشگری جزیره می‌گوید و ادامه می‌دهد: برنامه راهبردی که برای قشم نوشته شده قدیمی است و باید بازنگری شود اینکه چرا سرمایه‌گذاران مال و پاساژ، بخشی از سرمایه خود را صرف ساخت هتل و مراکز اقامتی نمی‌کنند، سؤال من هم از مدیران وقت است که این مجوزها را می‌دادند. حداقل می‌شد در کنار هر پاساژ یک هتل ۸۰ اتاقه هم ساخته شود. از سال ۸۶ شروع به ساخت پاساژ کردند تا سال ۹۳ که به اوج رسید اما کسی نگفت که این همه پاساژ ساخته می‌شود؟ معضل اصلی مناطق آزاد و گردشگری ایران نداشتن برنامه راهبردی است.