به گزارش «نماینده»، «جلال محمودزاده» نمایندۀ مردم مهاباد در دوره‌های هشتم و دهم مجلس شورای اسلامی است که اکنون وکالت مردم این خطه از استان آذربایجان غربی را بر عهده دارد. این نمایندۀ ۵۰ سالۀ مجلس دهم، رئیس فراکسیون نمایندگان اهل سنت مجلس نیز هست. وی که فارغ‌التحصیل رشتۀ کشاورزی است، در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس دهم آغاز به کار نمود و نایب‌رئیس اول این کمیسیون شد.
بررسی مواد مربوط به حوزۀ کشاورزی، آب و محیط‌زیست در صحن علنی مجلس «نماینده» را بر آن داشت تا با این عضو هیئت‌رئیسۀ کمیسیون کشاورزی به گفت‌وگو بنشیند. کم‌وکیف این مصوبات و سایر اطلاعات را در ادامه بخوانید:
*به‌عنوان یک کارشناس کشاورزی دربارۀ موادی که تا امروز در برنامۀ ششم توسعه تصویب شده است چه نظری دارید؟
خوشبختانه برنامۀ ششم بسیار خوب بخش کشاورزی را پوشش داده است و در خیلی از بخش‌ها دولت را مکلف کرده است تا برنامه‌های خوبی را برای این حوزه اجرا کند. من ندیده‌ام که در برنامه‌های توسعۀ قبلی تا این مقدار به بخش کشاورزی به‌صورت ریز و با تمام جوانب توجه شده باشد.
در بحث خودکفایی در محصولات زراعی، دامی و آبزی‌پروری مصوباتی آمده است تا در پایان برنامه، ۹۵ درصد افزایش تولید محصولات کشاورزی علی‌الخصوص موارد دارای مزیت صادراتی را داشته باشیم. در بحث توسعه کشاورزی و خرید تضمینی محصولات کشاورزی و ایجاد زمینه استفاده مناسب از سموم و کودهای شیمیایی و هدایت کشاورزان به استفاده بیشتر از کودهای عالی و مبارزه زیستی بجای مبارزۀ شیمیایی نیز مواد خوبی گنجانده شده است.
*با توجه به اینکه با کمبود منابع آبی مواجه هستیم، مصوبه‌ای برای توسعۀ آبیاری تحت‌فشار هم وجود دارد؟
آبیاری تحت‌فشار برای بخش کشاورزی بسیار مهم است و خوشبختانه در این برنامه به آن خیلی توجه شده است؛ در برنامه طوری تنظیم شده است که بیش از ۱۰۰۰ درصد پیشرفت باید به وجود بیاید. بحث ترویج و آموزش هم اساساً در برنامه‌های قبلی وجود نداشت و جایش خالی بود، اما در این برنامه الحمدالله دیده شده است.
*اخیراً موضوع محصولات تراریخته توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده بود. مصوبه‌ای در این خصوص داشتید؟
در خصوص محصولات سالم و ارگانیک باید بگویم که ممنوعیت تولید و واردات محصولات تراریخته نیز در برنامه ششم تصویب شده است تا محصولات تغییر ژنتیک پیدا کردۀ بدون مجوز قانونی ملّی و بین‌المللی وارد کشور نشود. در رابطه با دریافت عوارض از محصولات دارای چربی‌های اشباع‌شده و نوشابه‌های گازدار نیز مصوباتی داشتیم تا از عوارضی که دریافت می‌شود، برای تخصیص یارانه در زمینۀ ترویج مصرف شیر در کشور بهره‌گیری شود.
*ظاهراً آمارهای مصرف لبنیات و نوشابه‌های گازدار در ایران جالب نیست.
متأسفانه متوسط مصرف سرانه شیر در ایران ۹۰ لیتر است که این رقم در جهان ۳۰۰ لیتر است؛ در عوض متوسط مصرف سرانه نوشابه‌های گازدار ۴۶ لیتر است که در جهان حدود ۱۰ لیتر است. این امر مشکلات و بیماری‌های زیادی را برای مردم به وجود می‌آورد.
*معمولاً پرداخت خسارت به کشاورزان یکی از مشکلات همیشگی این قشر است. چه راهکاری برای حل این مشکل هست؟
مشکل این است که اعتبارات صندوق بیمه کشاورزی را معمولاً پرداخت نمی‌کنند؛ ذیل ماده ۱۰ تا ۱۲ حوادث غیرمترقبه پولی را می‌گذاشتند که تقریباً قابل وصول هم نبود. در این برنامه یک بند آمده است که دولت مکلف شود برای صندوق بیمه کشاورزی ردیف مستقلی در بودجه سالانه داشته باشد و به‌صورت ۱۰۰ درصد نیز برای پرداخت خسارت به بیمه‌گذاران این صندوق تخصیص یابد.
همچنین در این لایحه، دولت مکلف شد برای مقابله با بحران کم‌آبی و رعایت حق‌آبه‌های زیست‌محیطی نیز برنامه‌هایی را مد نظر قرار دهد. حمایت از توسعه گلخانه، اصلاح و بهبود خاک کشاورزی و افزایش بهره‌وری خاک و نصب کنتور هوشمند و ده‌ها مصوبۀ خوب دیگر در این چند روز داشتیم که امیدواریم اجرا شود.
*در زمینۀ محیط‌زیست وضع چگونه است؟
در محیط‌زیست هم مواد خوبی در این لایحه داشتیم که با توجه به برخی مشکلات به کمیسیون برگشت که اصلاح شود.
*درمجموع این مصوبات خوبی که اخیراً داشتید، از لایحۀ دولت بود یا کمیسیون تلفیق مجلس؟
لایحۀ دولت خیلی کلی بود و به این مسائل نپرداخته بود؛ این لایحه حدود ۳۵ ماده بود ولی گزارش کمیسیون حدود ۱۴۴ ماده است. در واقع این کمیسیون مسائل را به‌صورت بهتر، ریز و جزئی مطرح کرده است که منتهی به مصوبات خوب و باارزشی نیز شد. حتی معتقدم توجه به بخش کشاورزی در برنامۀ ششم نسبت به بخش‌های صنعت و بهداشت بیشتر هم هست.
*در افق ۱۴۰۴ وابستگی به نفت باید کم شود و یکی از راهکارها، توجه به کشاورزی است، این مصوبات چقدر در این مسیر قرار دارد؟
در چشم‌انداز ۱۴۰۴، دیدگاه و هدف‌گذاری کلی برنامه‌ها برای توسعه بخش کشاورزی و رسیدن به خودکفایی در محصولات استراتژیک است. البته نه خودکفایی در محصولات کشاورزی که مزیت نسبی نداریم؛ زیرا لازم نیست و واقعاً ضرورتی که در همه محصولات به خودکفایی برسیم یا ممکن است هزینۀ بالایی داشته باشد. بلکه تنها در برخی محصولات که زمینۀ خوبی دارد و با هزینه‌های پایین می‌توان تولید کرد باید خودکفا باشیم.
یکی از راهکارهای خوبی که در این زمینه برنامه ششم به آن پرداخته است، توجه دولت به بخش کشاورزی و پایین آوردن هزینه‌های تولید است. یکی از معضلات همیشگی این است که به خاطر عدم توجه دولت، اعتبارات کم‌بهره، یارانه و مشوق‌های صادراتی به کشاورزان اختصاص نمی‌یابد و این باعث می‌شود هزینۀ تمام‌شدۀ محصولات کشاورزی بالا باشد و نسبت به محصولات مشابه خارجی قیمت بالاتر داشته باشد که در نهایت قدرت رقابت را از محصولات داخلی را می‌گیرد.
از طرفی یک معضل که همین امروز هم با آن درگیریم بحث کیفیت است. برای اینکه بتوانیم در جهان با دیگر کشورها رقابت کنیم در برنامه ششم به بالا بردن کیفیت محصولات کشاورزی توجه شده است؛ یکی از این مسائل موضوع استفاده به‌موقع و عدم استفاده از سموم غیرمجاز و کودهای شیمیایی است. قیمت‌گذاری بر اساس کیفیت نیز دورنمایی به بالا بردن کیفیت در آینده و افق ۱۴۰۴ دارد.
پایین آوردن هزینه‌های تولید نیز منجر به امکان رقابت محصولات داخلی با موارد مشابه خارجی خواهد شد تا بتوانیم در بازار جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم.
خوشبختانه در توجه به بخش کشاورزی، حتی از مسائل جزئی و گوشه‌کنار این بخش نیز غفلت نشده است.
*تمام مواردی که گفتید به این شرط است که دولت‌ها هم این برنامه را درست اجرا کنند. شما چقدر امیدوارید؟
دولت‌ها مصوبات برنامه‌های قبلی را به‌خوبی اجرا نکردند. درواقع برنامه‌های توسعه بیشتر نقشه راهی پیش روی دولت‌ها بوده است تا در این چارچوب مسیر پیشرفت را در همۀ زمینه‌ها سپری کنند. مصوبات برنامۀ قبلی هم حداکثر ۴۰ درصد رعایت شده است.
البته ما انتظار نداریم قانون برنامه ششم ۱۰۰ درصد اجرا شود. می‌دانیم که برخی مواد این برنامه نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که کار را سخت می‌کند؛ همین‌که این نقشه راه را در اختیار دولت می‌گذاریم که طبق آن عمل کند خوب و پسندیده است.
* اگر نکتۀ خاصی هست که مایلید به آن اشاره کنید در خدمتیم.
در بخش آب خیلی خوب در گزارش کمیسیون تلفیق به آن پرداخته شده است. حتی در رابطه با آب آشامیدنی روستایی و شهری، استحصال آب صنعتی و کشاورزی از فاضلاب نیز در برنامه‌های قبلی جایش خالی بود؛ لذا بدون برنامه رها می‌شد و استفاده نمی‌شد. خوشبختانه این امر در برنامه ششم دیده شده است و دولت اجازه دارد برای فاضلاب شهری برنامه‌ریزی کند. این کار موجب آسیب کمتر به منابع آبی و خاکی ما می‌شود.