«نماینده» / بیش از یکسال از اجرای برجام می گذرد. برجامی که دست یابی به آن از همان اولین ماه های حضور حسن روحانی در خیابان پاستور به عنوان کارستان دولتمردان یازدهم مطرح بود. توافقی که از اشتغال و ازدواج جوانان تا آب خوردن مردم در گروی نتیجه آن قرار داشت!
هم او که به خیال برخی از خوش باوران عرصه سیاست قرار بود تصویب و تاییدش اقتصاد نا به سامان ما را به عرش برده و در مدت زمانی کوتاه حلاّل مشکلات و کلید قفل های در هم تنیده اقتصاد ایران باشد.
اگر چه در طول یکسال گذشته برخی از دولتی های پشیمان - یا شاید صادق- هراز چند گاهی راز دل گفته و از - تقریبا هیچ بودن برجام- پرده برداری می کردند. اما کم نبودند دولتیانی که در طول یکسال گذشته در تعریف و تمجید و حمایت از برجام کم نگذاشته و از آن تحت عنوان آفتاب سوزان و نعمت الهی یاد کردند. مردانی که در مقابل هر انتقاد، تذکر یا نصیحت منتقدان خود، موضع گرفته و آنان را بی سوادانی دلواپس، دروغگو و تازه به دوران رسیده می خواندند.
در هفته های اخیر تمدید تحریم های ۱۰ ساله آمریکا بر علیه ایران "موسوم به تحریم های داماتو" از سوی سنای آمریکا و عدم وتوی آن از سوی رئیس جمهور آمریکا آب سردی بود بر پیکر خوش باوران به فرجام برجام آمریکایی و پایانی بر رویای دوستی با گرگ.
در این راستا و با توجه به تمدید تحریم های ۱۰ ساله آمریکا بر علیه ایران و اثرات سوء این تصمیم بر اقتصاد ایران و روند اجرایی برجام، به سراغ ۱۲ تن از فعالان اقتصادی برجسته و روسای اتاق های بازرگانی سراسر کشور رفتیم و در گفتگویی با این ۱۲ فعال اقتصادی به بررسی تاثیرات این قانون بر اقتصاد ایران پرداخته است.
«محمود تولایی» رئیس اتاق بازرگانی کاشان:
یک سوال این است که در ماهیت ماجرا، تمدید این تحریم ها می تواند چه تاثیری بر اقتصاد ایران بگذارد.
این تحریم ها تا کنون نیز وجود داشته و موضوع جدیدی نیست. اما تمدید آن نشان دهنده این است که آمریکا برای ادامه دشمنی خود با ایران مصمم است. بنابراین هر جا و هر وقت هم بخواهد از تعهدات خود شانه خالی می کند.
باید پذیرفت تردد و رفت و آمد هیات های تجاری به ایران در یکسال اخیر ماحصل چندانی برای بخش خصوصی اقتصاد ایران نداشته است که حالا بخواهیم نگران تمدید این تحریم ها تحت عنوان داماتو باشیم. تفاهم نامه هایی هم که در یکسال اخیر منعقد شده اند صرفا به معنای اعلام علاقه مندی است.
مشکلات ما در خصوص سرمایه گذاری در بخش خصوصی فراتر از این حرف هاست. اینکه غربی ها علاقه چندانی برای ورود به بخش خصوصی اقتصاد ایران ندارند به واسطه وجود مشکلات ساختاری در اقتصاد ایران است.
اگر همه دنیا هم عزم ورود به ایران را داشته باشند اگر دولت از بخش خصوصی و ورود شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری در این بخش حمایت نکند اتفاقی نخواهد افتاد.
عمده تاثیر تمدید قانون داماتو بر اقتصاد ایران تاثیر روانی بر ذهن سرمایه گذاران خارجی خواهد بود چرا که تمدید این قانون موجب افزایش نگرانی های طرف اروپایی خواهد شد.
«حمید حسام» عضو هیات نمایندگان اتاق کرمان:
با اجرای برجام بسیاری از هیات های تجاری رفت و آمدهایی به ایران داشته و امکانات و شرایط سرمایه گذاری در ایران را بررسی کردند اما از آنجا که به دلیل مشکلات ساختاری در اقتصاد ایران، امنیت اقتصادی در کشور وجود ندارد طرف مقابل نیز به این سادگی حاضر به سرمایه گذاری در ایران نیست.
نظام بانکی، بروکراسی های اداری موجود و عدم وجود تضمین های لازم برای سرمایه گذاری از دلایل عمده عدم ورود سرمایه گذاران خارجی به ایران است.
تمدید داماتو حتما در روند جذب سرمایه گذاری های خارجی موثر بوده و با توجه به حجم خبررسانی های کذبی که توسط کشورهای متخاصم نسبت به ایران صورت می گیرد قطعا نگرانی های طرف مقابل برای حضور در ایران افزایش می یابد.
«سید کمال حسینی» رئیس اتاق بازرگانی سنندج:
در شرایط فعلی اقدام چندانی از سوی دولت برای برون رفت از رکود تورمی و افزایش جذب سرمایه گذاری خارجی به خصوص در استان های مرزی و شهرستان های محروم کشور صورت نگرفته است.
مشکل امروز ما نه تحریم و نه تمدید تحریم است، اگر چه سیاست گذاری های کلان در کشور نگاه مثبتی به محرومیت زدایی دارد اما متاسفانه از آنجا که در بدنه مسئولین خبری از افراد کاری و مدیران پیگیر نیست این مسائل نیز به سرانجام نمی رسند.
«علیرضا کشاورز قاسمی» رئیس اتاق بازرگانی قزوین:
به نظر می رسد تمدید قانون داماتو به لحاظ روانی تاثیراتی بر اقتصاد ایران داشته باشد. که بخشی از افزایش قیمت دلار در هفته های اخیر را می توان مربوط به این موضوع دانست.
پرداختن بیش از حد رسانه های ما به این موضوع بر حواشی و اهمیت آن دامن زده است.
به نظرم تمدید این قانون نمی تواند در روند فعلی تاثیر چندانی داشته باشد اما قطعا اگر این موضوع از سوی اوباما وتو یا به هر ترتیبی تصویب نمی شد ماحصل آن افزایش سرمایه گذاری در بخش انرژی و افزایش درآمدهای دولت بود.
با تمدید داماتو طبیعتا کار ما برای رقابت با کشورهایی چون قطر در بهره برداری از منابع مشترک سخت تر خواهد شد.
«رحیم بنامولایی» رئیس اتاق بازرگانی البرز:
بعید است تمدید تحریم های ۱۰ ساله آمریکا موسوم به داماتو تاثیر چندانی بر اقتصاد ایران داشته باشد چرا که این قانون بیش از آنکه یک موضوع اقتصادی باشد بیشتر یک مسئله سیاسی است.
به نظرم سال ۹۶ سال مهمی در اقتصاد ایران خواهد بود و به نوعی سال گذر اقتصاد ایران از رکود به سمت رونق است.
دولتی ها نباید در افکار عمومی توقع مردم از برجام را افزایش داده و ذهنیت ها را به سمت و سویی می بردند که با اجرای برجام یک شبه معجزه خواهد شد.
«مهدی بخشنده» نائب رئیس اول اتاق قزوین:
تمدید داماتو بر رشد اقتصادی ایران تاثیری نخواهد گذاشت.
این اتفاقات بر روی بخش خصوصی بی تاثیر است چون در هر صورت سرمایه گذارانی که قصد ورود به ایران را داشته و حتی تفاهم نامه هایی هم با طرف ایرانی منعقد کرده بودند بیشتر به دنبال همکاری با بخش دولتی بوده و هستند.
«محمدرضا سید نبوی» رئیس اتاق بازرگانی شهرکرد:
نباید فراموش کنیم برجام توافق با دشمنان ایران است نه دوستان ایران.
اگر چه برجام با چند کشور منعقد شده و صرفا مربوط به آمریکا نیست اما باید اذعان داشت که تمدید تحریم های داماتو قطعا سرعت اجرای برجام را بسیار کند می کند.
«فریدون فرقانی» رئیس اتاق بازرگانی شیراز:
تعداد هیات های تجاری که در ماه های اخیر به ایران آمدند در مقایسه با ماه های ابتدایی اجرای برجام به شدت کاهش داشته است.
با تمدید تحریم های داماتو هیات هایی که برای سفر به ایران برنامه ریزی کرده بودند دچار شک و تردید بیشتری برای سرمایه گذاری در ایران شدند.
نوع برخوردها، برنامه ریزی ها و ساز وکارها ی ما طوری نیست که ورود سرمایه گذار و جذب سرمایه های خارجی را تسهیل کنیم.
«علی اصغر جمعه ای» رئیس اتاق بازرگانی سمنان:
تمدید تحریم های ۱۰ ساله داماتو یک موضوع کاملا سیاسی است که تمدید این تحریم ها قطعا برخلاف مبانی برجام و در راستای نقض برجام است.
به نظر می رسد تمدید این قانون در آمریکا با مقاومت اروپایی ها روبه رو شود.
خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و کاهش سطح همکاری و هماهنگی این کشور با سایر اعضای اتحادیه اروپا فرصت مناسبی برای ایران است تا روابط اقتصادی خود با این اتحادیه را گسترش دهد.
اجرای برجام هیچ تاثیری بر بخش خصوصی اقتصاد به خصوص صنایع کوچک و متوسط نداشته و هیچ تفاهم نامه یا قراردادی در این زمینه منعقد نشده است.
«غلامحسین جمیلی» رئیس اتاق بازرگانی زنجان:
تمدید تحریم های ۱۰ ساله موسوم به داماتو یک بحث کاملا سیاسی است که متاسفانه دامنه تاثیرگذاری آن در تمام بخش ها و حوزه های اقتصادی می تواند تاثیر گذار باشد.
تصور من این است که خصومت امریکا با ما ادامه خواهد داشت و اتفاقا این موضوع فرصت خوبی را برای ما به وجود می آورد که بتوانیم ساختار جدیدی را برای مبادلات بین المللی خودمان ایجاد کنیم.
بهتر است به فکر راهکارها و مدل هایی باشیم که بتوانیم مراودات اقتصادی خود را فارغ از وابستگی به دلار امریکا و سایر جریاناتی که می توانند بر ما تاثیر گذار باشند دنبال کنیم.
در مجموع تمدید این تحریم ها بر اقتصاد ایران بی تاثیر نیست و می تواند مسیر پیشرفت فعالیت های ما را کمی کُند کند.
حدود ۸۰ درصد از تجارت و اقتصاد ما در اختیار شرکت های دولتی است و همین موضوع باعث شده است بخش خصوصی سهم چندانی در انعقاد تفاهم نامه ها و قراردادهای خارجی نداشته باشد.
به اعتقاد من تمدید تحریم های داماتو تاثیری بر اقتصاد ایران نخواهد داشت اما اگر بخواهد تاثیری بگذارد این تاثیر اندک بوده و فقط قدری سرعت ما را کند می کند.
«سیامک علیشاه پور» رئیس اتاق بازرگانی آبادان:
تمدید این تحریم ها قطعا نگرانی هایی را برای شرکت های اروپایی ایجاد خواهد کرد اما امیدواریم با برخی توضیحات ارائه شده این نگرانی ها رفع شود.
اگر چه در دوران پسابرجام رفت و آمدهای زیادی بین طرف ایرانی و اروپایی شکل گرفته است اما تا کنون هیچ قراردادی با شرکت های خارجی از طریق اتاق آبادان منعقد نشده است.
اقتصاد ایران هرگز وابسته به آمریکا نبوده و هر زمان هم تجارت ما رونق گرفته است این رونق به واسطه مراودات اقتصادی با اروپا بوده است.
«محمود سیادت» عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان:
طبیعتا این اتفاق طرف های اروپایی را نگران خواهد کرد.
رفتار ترامپ و کنگره امریکا یک واگرایی را بین امریکا و اروپا آغاز کرده که با ادامه این روند این واگرایی افزایش خواهد داشت.
اگر چه تمدید قانون داماتو می تواند بر جذب سرمایه گذاری خارجی تاثیر کمی داشته باشد اما اگر قوانین و فضای کسب و کار، ثبات اقتصادی و چشم انداز سرمایه گذاری اقتصادی در ایران شفاف تر باشد اثرات تخریبی این موضوع کاهش خواهد داشت.