به گزارش هفته نامه «نماینده» «محمدرضا امیرحسنخانی» نماینده مردم حوزه انتخابیه فردوس، طبس، سرایان و بشرویه در دوره دهم مجلس شورای اسلامی است که سابقه نمایندگی دوره هفتم خانه ملت در حوزه انتخابیه کنونی را در کارنامه خود دارد. وی در حال حاضر نائب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ و رئیس مجمع نمایندگان استان خراسان جنوبی نیز است. نماینده مردم این حوزه انتخابیه در تذکری شفاهی در شهریورماه جاری پیرامون مهم‌ترین مشکلات حوزه انتخابیه‌اش از بلاتکلیفی کارخانه کک طبس، کم آبی دشت‌های سرایان، بشرویه و فردوس و به‌تبع آن نشست زمین این منطقه، گله کرد. این نماینده درباره بلاتکلیفی وضعیت کارخانه کک طبس، به خبرنگار ما گفت: «در حالی که وام مصوب کارخانه کک‌سازی طبس که رقمی حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است ارائه شده و این کارخانه ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، امروز مسئولان اعلام می‌کنند که دیگر توجیهی برای ساخت این کارخانه وجود ندارد و به دلیل ۵ درصد معطلی این کارخانه نیمه کاره ناکام مانده است. اگر کارخانه توجیهی ندارد باید از همان ابتدا طرح آن تأیید نمی‌شد. بنابراین با متوقف کردن این پروژه بسیاری از کارگران آن بیکار شدند. با پیگیری‌های انجام شده از سوی وزیر صنعت‌ومعدن و مسئولان مربوط و همچنین بنده این موضوع حل شد اما از سر گرفتن مجدد مراحل، کمی طول می‌کشد.»
امیرحسنخانی در گفت‌وگو با هفته‌نامه «نماینده» که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید، درباره نمایندگی این چهار حوزه انتخابیه، اظهار داشت: «این حوزه انتخابیه معادل ۵۰ درصد یا بیش از ۵۰ درصد از مساحت خراسان جنوبی را از آن خود دارد. تراکم این استان بسیار کم و تراکم این حوزه انتخابیه تراکم بسیار کمتری است. به عنوان مثال ۱.۲ درصد از مردم در طبس زندگی می‌کنند.»
بارها درباره خشکسالی این منطقه صحبت شده است، بفرمایید در حال حاضر شرایط آبی این منطقه چگونه است؟
خشکسالی مربوط به امسال نیست؛ متأسفانه حدود ۱۸ سال است که این منطقه با خشکسالی مواجه است. ما همواره شاهد خشکسالی در این منطقه بوده‌ایم. شاید بتوان گفت خشکسالی تشدید شده که مرتفع نشده است. حتی گاهی اوقات گرمازدگی به آن اضافه شده است. در نتیجه این خشکسالی شاهد از بین رفتن اشتغال روستایی، کشاورزی و دامداری نیز هستیم.
برای اشتغال جایگزین مردم راهکاری اندیشیده شده است؟
بله، باید به دنبال جایگزین اشتغال برای مردم این منطقه باشیم. دولت نیز به دنبال این است که با خدمات در حوزه‌های مختلف بتواند جایگزینی برای اقتصاد کشاورزی و دامداری این منطقه باشد. به عنوان مثال می‌توان از خدمات آموزشی، خدمات درمانی و خدمات گردشگری به‌عنوان شغل‌های جایگزین استفاده کرد. هرچند خدمات گردشگری و توریستی هنوز در این منطقه جا نیفتاده است.
تقویت صنایع و معادن چقدر در میزان اشتغال‌زایی این منطقه نقش دارد؟
مشکلی که وجود دارد با وجود خشکسالی و کم آبی نمی‌توان به هر صنعتی روی آورد چراکه بسیاری از صنایع آب بر هستند. در این زمینه محدودیت‌هایی داریم باید به تقویت صنایع کم آب اقدام کنیم.
دلیل کم آبی این منطقه، چیست؟
بخشی از آن به دلیل برداشت بی‌رویه‌ای است که انجام شده اما در عین حال نمی‌توانیم بگوییم که مردم مقصر هستند. درست است که مردم برداشت را انجام می‌دهند اما مجوز احداث چاه‌ها در منطقه را دولت داده است. تعدادی چاه کشاورزی در منطقه حفر شده که علاوه براینکه قنوات منطقه را خشک کرده موجب افت آب‌های زیرزمینی شده است. در حال حاضر با نشست زمین در منطقه مواجه هستیم. علی‌رغم اینکه پتانسیل‌های بالایی داریم اما به دلیل فراهم نبود زیرساخت‌های لازم نتوانستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. به طور مثال ما بزرگترین ذخایر زغال سنگی کشور را در طبس داریم و حتی در خاورمیانه بزرگترین معدن زغال سنگ به‌شمار می‌رود اما نتوانستیم از این ظرفیت بهره‌برداری مناسبی داشته باشیم.
مهم‌ترین اقدام برای رفع کم آبی منطقه چیست؟
باران دیگر نمی‌آید. باید با انتقال آب فکری به حال آن کرد. این مسئله نیز تنها به حوزه انتخابیه بنده مربوط نیست بلکه کل استان خراسان جنوبی تشنه آب است و از بی‌آبی رنج می‌برد.
به‌تازگی اقداماتی انجام شده است؛ به طور مثال کنتور هوشمند برای مشخص شدن میزان خروج و بهره‌برداری از چاه‌ها نصب کرده‌اند تا برداشت آب را مدیریت کنند. شاید ۲۰ درصد اقدامات قابل توجه برای بهینه‌سازی آب کشاورزی انجام شده باشد. درصد بالایی از زمین‌ها هنوز با وجود گرمای بسیار بالای منطقه که قدرت تبخیر بالایی نیز دارد به صورت غرق آبی آبیاری می‌شود که به‌هیچ عنوان کار مناسبی نیست.
آیا کشاورزان با روش‌های نوین آبیاری آشنایی کافی دارند؟
متأسفانه جهاد کشاورزی هنوز الگوی کشت به‌روز و فناوری جدید را به مردم و کشاورزان ارائه نکرده است. هنوز در این منطقه هندوانه و خربزه که میزان آبیاری آنها بالاست، کاشته می‌شود. کاشت این محصولات با وجود خشکسالی به‌نفع منطقه نیست. چراکه علاوه بر آبیاری فراوان و قیمت بالای تمام شده محصولات در نهایت با قیمت بسیار پایینی به فروش می‌روند. یعنی کشاورز ما هر روز متضررتر می‌شود. دامداران منطقه نیز شرایط مشابهی دارند. آنها نیز الگوی علمی و به‌روزی که براساس آن فعالیت کنند ندارند. این الگوها باید از سوی وزارت جهاد کشاورزی ارائه می‌شد. متأسفانه عدم ارائه این الگوها منطقه را با مشکل اشتغال مواجه کرده است.
پس با این تفاسیر نرخ بیکاری در این منطقه، بسیار بالا است؟
نرخ بیکاری را در این منطقه بسیار کم اعلام می‌کنند. به‌عبارتی نرخ بیکاری بسیار بالاتر از آن چیزی است که اعلام می‌شود. ممکن است علتش این باشد که بسیاری از داوطلبین شغل به امید یافتن شغل مناسب از منطقه کوچ می‌کنند در نتیجه جمعیت بیکار از منطقه خارج می‌شوند. این مسئله می‌تواند در ارائه آمار جمعیت بیکار منطقه مؤثر باشد.
مهاجرت در تراکم جمعیتی این حوزه انتخابیه چه اندازه نقش داشته است؟
نرخ رشد جمعیتی این منطقه علی‌رغم زاد و ولدهایی که انجام می‌شود، منفی شده و این مسئله به دلیل مهاجرت‌هایی است که صورت می‌گیرد. علی‌رغم اینکه این منطقه کمترین تراکم جمعیتی در سطح کشور را دارد، نرخ منفی جمعیت هشداری برای ماست که باید فکری به حال آن کنیم. استان خراسان جنوبی استان مرزی است که در شرق کشور با افغانستان دارای مرز مشترک است؛ ازاین‌رو به‌عنوان استان مرزی حتماً باید تراکم جمعیتی مطلوبی داشته باشد و ضرورت آن حل مشکل اشتغال، آب و فراهم شدن زیرساخت‌های لازم است. تمامی مسئولان باید با وحدت نظر این مسائل را حل کنند.
کمی از ظرفیت‌هایی که با فعال‌سازی آن بتوان به اقتصاد و توسعه این منطقه کمک کرد، برایمان بگویید.
ما ظرفیت‌های بسیار خوبی داریم. نیروی انسانی تحصیل‌کرده‌ای که بسیار پرتلاش و قانع است که می‌تواند کلید توسعه منطقه شود. با توجه به اینکه منطقه کویری است، مردم به سخت کوشی و قناعت عادت کرده‌اند. علی‌رغم اینکه کشاورزی با تهدید روبه‌رو است اما بخشی از زعفران، پسته و انار کشور در این منطقه تولید می‌شود. خرمای طبس بخشی از نیاز خرمای کشور را تأمین می‌کند. همچنین نیروگاه حرارتی طبس یکی از ظرفیت‌های مهم اشتغال و همچنین توسعه منابع برقی این منطقه می‌تواند محسوب شود که در صورت احداث بخش زیادی از افراد بیکار را می‌تواند در خود جای دهد. از سوی دیگر از آنجایی که با افغانستان مرز مشترکی داریم می‌توانیم به صادرات محصولات داخلی به این کشور اقدام کنیم.
نکته دیگر اینکه نخبگان منطقه که خارج از این منطقه و خارج از کشور هستند می‌توانند با تخصص، سرمایه یا خدماتی که دارند در توسعه منطقه کمک کنند. منطقه پتانسیل‌های فراوانی دارد اما نمی‌شود همه چیز را از دولت توقع داشت.
شرایط راه‌های مواصلاتی این حوزه انتخابیه چگونه است؟
فرودگاه طبس و همچنین شبکه ریلی این منطقه در حال فعالیت است. اما مسیرهایی نیز وجود دارند که شاید ۵۰ کیلومتر از ۱۴۰ کیلومتر آن به‌دلیل عدم تأمین اعتبار ناکام مانده و نتوانسته دوبانده شود که یا از طریق بخش خصوصی یا از سوی دولت باید تأمین اعتبار شود.
در پایان اگر نکته‌ای هست، بفرمایید.
نگاه دولت به مناطق مرزی و به‌ویژه مناطق محروم باید نگاه خاصی باشد. از سوی دیگر اگر بخواهند اقداماتی در منطقه انجام دهند مردم درگیر مجوزها و استعلام‌های مختلف می‌شوند؛ ازاین‌رو اقدامات توسعه‌ای از سوی بخش خصوصی اغلب ناکام می‌ماند. البته کارهای زیادی نیز انجام شده است اما مهم‌ترین کاری که باید صورت گیرد، بحث اشتغال است. اشتغال روستایی باید ترویج و تقویت شود بنده با اشتغال شهری و توسعه شهرک‌سازی‌ها مخالف نیستم اما معتقدم تا زمانی که اشتغال روستایی توسعه پیدا نکند، شاهد توسعه منطقه نخواهیم بود.
از سوی دیگر علی‌رغم اینکه خراسان جنوبی با بحران خشکسالی و بیکاری مواجه است اما فشارهای مضاعفی از سوی سازمان امور دارایی و مالیاتی استان بر روی واحدهای صنفی مختلف و کارخانه‌ها ایجاد می‌شود در حالی که درهای بسیاری از این واحدهای تولیدی رو به بسته شدن هستند اما هیچ توجهی به شرایط ندارند. این در حالی است که این منطقه ۱۰ سال معافیت مالیاتی دارد اما این مسئله در بسیاری از موارد نادیده گرفته می‌شود. فکر می‌کنم براساس فرمایشات مقام معظم رهبری نسخه اقتصاد مقاومتی برای اینکه بتواند این منطقه را به جایگاه واقعیش برساند، نسخه بسیار مطلوبی است.