شناسهٔ خبر: 128161 - سرویس فرهنگ
منبع: هفته نامه نماینده

روایت متفاوت جنگ سوریه از دریچۀ دوربین

نمایشگاه به نام زیتون

۳۶ سال از شروع جنگ تحمیلی می‌گذرد. هنوز طعم شیرین پیروزی انقلاب زیر دهانمان بود و سرمست از پیروزی در مقابل رژیم که خبر شروع جنگ داده شد. آن زمان هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که قرار است جنگ ۸ سال طول بکشد. کم‌کم با طولانی شدن و جدّی شدن جنگ، لزوم ثبت عکس و فیلم مستند از این واقعۀ مهم احساس شد و این آغاز و تجربۀ بسیار مهمی برای عکاسان ایرانی بود که منجر به گرفتن عکس‌های مهمی به عنوان ثبت قسمتی مهم از تاریخ معاصر ایران شد تا اکنون جوانانی از نسل‌های دیگر دید عمیق‌تری نسبت به آن وقایع داشته باشند. همچنین علاوه بر اینکه عکس‌ها می‌توانند بهترین راوی حقیقت باشند می‌توانند کارکردهای جنگ روانی و برانگیختن حس میهن دوستانه نیز باشد. از جنگ جهانی دوم، جنگ ویتنام تا جنگ سوریه و عراق عکس‌های زیادی منتشر شده است و عکاسان ایرانی زیادی در جنگ‌ها و عملیات‌های مختلف حضور داشته‌اند و هنرنمایی کرده‌اند که هر یک از این عکس‌ها گویای بسیاری از نکته‌هاست.

روزهایی که گذشت در همین شهر شلوغ و پلوغ میان تمام مشغله‌های گاه و بیگاهمان و بین انبوهی از نمایشگاه‌های رنگ و وارنگ با فضاهای روشنفکرانه و پست مدرن، نمایشگاهی از جنسی دیگر به مدت ۱۰ روز برگزار شد. حضور چهره‌های سرشناسی چون «عباسعلی کدخدایی، غلامعلی حدادعادل، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، محسن مؤمنی شریف رئیس حوزۀ هنری و وحید یامین‌پور و ...» در گالری شماره یک خانۀ عکاسان حکایت از نمایشگاه مهمی داشت.

نمایشگاه «به نام زیتون» روایتی از آزادسازی دو شهر مهم سوریه یعنی نبل و الزهرا توسط «حسین مرصادی» رزمنده و عکاسی است که با دیدی متفاوت لنز خود را به سمت وقایع این جنگ برده است. وی در این باره اظهار داشت: «در ابتدای اعزام به سوریه قرار نبود که عکاسی کنیم، اما بعد از طی کردن مراحلی و درخواست دوستان توانستم دوربین را به صورت قاچاقی به سوریه ببریم و گوشه‌ای از مجاهدت‌های این عزیزان را به تصویر بکشیم. این عکس‌ها در بهمن ۹۴ در شمال شهر حلب گرفته شده است.»

بیشتر عکس‌های این نمایشگاه به بیان احساس‌های مردم دو شهر نبل و الزهرا اختصاص دارد. شهرک‌های شیعه‌نشین «نبل و الزهرا» در حومۀ شمالی حلب به مدت ۴ سال در محاصره و زیر بمباران نیروهای تروریستی داعش بودند. در این عکس‌ها می‌شد بخش‌هایی از ویرانی‌های شهر را دید اما بیش از هر چیز شادی و خوشحالی مردم در قاب دوربین حسین مرصادی نشسته است.

«احسان باقری»، رئیس خانۀ عکاسان در گفت‌وگو با هفته‌نامه «نماینده» در خصوص ویژگی عکس‌های این نمایشگاه گفت: «ما یک نمایشگاه گروهی در هفتۀ هنر انقلاب داشتیم از عکاسان جوان‌تری که در مقاطع مختلف در سوریه و عراق عکاسی کرده‌اند. این نمایشگاه اما ماهیت متفاوتی داشت از آن جهت که عکس از پیروزی یکی از عملیات‌هایی بود که ۴ سال امکان پیروزی آن وجود نداشت و مدام شکست می‌خورد. برای همین یک امکان ویژه‌ای بود و یک شرایط ویژه که ترجیح دادیم نمایشگاهی مجزا برای این عکس‌ها ترتیب دهیم.»  

یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این عکس‌ها را می‌توان در جمله‌ای از «رابرت کاپا» یکی از عکاسان مشهور جهان دید که می‌گوید: «اگر عکستان خوب نشده پس به اندازۀ کافی به سوژه نزدیک نشده‌اید.» اما دوربین مرصادی به قدر کافی به چهرۀ شاد مردم نزدیک شده است و برای همین می‌توان حس شادی توأم با درد ۴ ساله را که همزمان بیرون ریخته شده است، به خوبی مشاهده کرد. مرصادی پس از یک عملیات سنگین و شکار دشمن به دنبال شکار شادی‌های مردم که حاصل این عملیات است، رفته است و جنگ را از زاویه‌ای متفاوت بیان کرده است.