«نماینده»؛ مجتبی امانی*/ ورود عنصر مردمی برای مقابله با کودتای نظامی، اتکایی است که نمونه بارز و مهم آن ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ در اقدام حضرت امام(ره) دیده شد البته اشکال مختلف از بحث دخالت مردم برای مقابله با یک کودتای نظامی یا بهره گرفتن از حضور مردم برای زمینه‌سازی کودتای نظامی همانند آنچه در مصر شاهد آن بودیم، مسائل جدیدی است که تحولات تغییر حکومت‌ها را به شکل جدیدی مطرح می‌کند.
به طور طبیعی مردم یک کشور در مخالفت و موافقت با یک جریان سیاسی حضور خواهند داشت اما آنچه ما گاه شاهد هستیم «لشکرکشی خیابانی علیه دموکراسی است» این لشکرکشی در نگاه آمریکایی‌ها قابل توجه است. آنان تلاش می‌کنند مردم در مقابله با دموکراسی به خیابان بیایند، به همین جهت روش آمریکا و غرب در برابر کشورهای جهان سوم اینگونه است که همواره با حکومت‌های برآمده از مردم سازگاری ندارند و حکومت‌های دیکتاتوری را می‌پسندند، این نوع اقدامات آنان در تاریخ معاصر منطقه مشاهده می‌شود. حکومت‌هایی دیکتاتوری که از رأی و محبوبیت مردم برخوردار نبودند ولیکن مورد حمایت غرب و آمریکایی که همواره شعار دموکراسی سر می‌دهد، قرار می‌گرفتند تا حکومت‌های منتخب. دخالت آمریکا در انقلاب شیلی یا اقدام آمریکا در ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ (سرنگونی دولت مصدق در ایران) نمونه‌هایی از این نوع دخالت علیه دموکراسی است.
نگارنده معتقد است با مفهوم جدیدی که از انقلاب‌های رنگی پدید آمده ما مشاهده کردیم با استفاده ابزاری، خواسته بودند بخش کوچکی از مردم در خیابان‌ها علیه حکومت مردمی اقدام کنند همانند آنچه در فتنه سال ۸۸ در ایران نظاره‌گر آن بودیم. دیدیم فردی که در انتخابات ریاست جمهوری شکست خورده بود قبل از باز شدن صندوق‌های رأی رسماً اعلام پیروزی کرد و با این روش سعی کرد تا حامیان و طرفدارانش به خیابان‌ها کشیده شوند و مانور پیروزی دهد ضمن اینکه از قبل هم مشخص بود با اختصاص یک رنگ خاص به دنبال کودتای رنگی علیه دموکراسی و رأی مردم بودند.
با توجه به کودتای رنگی در ایران و همچنین کودتای نظامی در ترکیه باید به اصل مهمی اشاره کرد، اصل مهم این است: «اگر رهبری، دارای بسیج مردم باشد چه در مقابل کودتاهای رنگی که در فتنه سال ۸۸ از سوی برخی افراد مدیریت و هدایت شد و چه در مقابل کودتای نظامی همانند آنچه در ترکیه شکل گرفت، می‌تواند از توان مردمی برای مقابله با آن کودتا استفاده کند.»
نمونه بارز را در ترکیه و ایران مشاهده کردیم. آقای اردوغان در انتخابات ترکیه رأی آورد اما مواجه با کودتای نظامی شد، کودتا، حامیان خاص خود را داشت با این حال او توانست با اقدام به موقع و حضور طرفداران در خیابان در مقابل کودتاگران که علیه دموکراسی به پا خواسته بودند، پیروز شود.
نمونه دیگر در ایران اتفاق افتاد، در ایران مشاهده کردید تعداد شهدا اعم از نیروهای انتظامی، بسیج و عناصر حزب‌الله که برای مقابله با جریان فتنه به خیابان آمده بودند، بسیار بیشتر از کشته شدگان طرف مقابل بود، این خود نشان دهنده نهایت مداراست. منظور مدارای نظام جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با جریان فتنه است. در آن مقطع هیچ حکم اعدامی اجرا نشد البته باید به تفاوت کودتا در ترکیه و آنچه در سال ۸۸ در ایران اتفاق افتاد، پرداخت.
آقای اردوغان در ترکیه با کودتای نظامی مواجه شد. سوابق کودتای نظامی در ترکیه غالباً موفقیت‌آمیز بود؛ براین اساس او (اردوغان) سعی می‌کند با استفاده از ابزار تهدید و دستگیری، کودتاچیان را سرجای خود بنشاند اما به اعتقاد نگارنده افراط در این موضوع سبب خواهد شد آن افرادی که پیوسته و وابسته در کودتا سهیم بودند، برای در امان ماندن از خشم دولت اردوغان با یکدیگر متحد شوند و خطری دیگر را متوجه دولت اردوغان در ترکیه کنند.
باید در این بند به روابط ایران و ترکیه هم اشاره‌ای داشته باشیم. روابط دو کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مناسب بوده است، به طوری که لائیک‌ها نیز در ترکیه نتوانستند در به هم خوردن این روابط موفق شوند البته این بدان معنی نیست که ایران با تمامی اقدامات اردوغان موافق است. بعضی از اقدامات و تحرکات آقای اردوغان مورد رضایت ایران نیست بنابراین ایران مخالفت می‌کند کما اینکه این مخالفت‌ها بارها بیان شده است.
براین باورم با کودتای نافرجامی که در ترکیه اتفاق افتاد، مسئولان این کشور باید تلاش کنند تا مشکلات خود با منطقه را به صفر برسانند. به همین جهت باید روابط ترکیه با تروریست‌ها محدود شود؛ به‌خصوص روابط دولت ترکیه با تروریست‌های داخل سوریه و عراق باید به سوی محدودیت میل پیدا کند همچنین دولت اردوغان نیاز دارد به داخل کشور نیز توجه بیشتری داشته باشد.
رئیس سابق دفتر حافظ منافع کشورمان در قاهره