هفته‌نامۀ «نماینده» / داود محمدی رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با اشاره به بیشتر شدن برگزاری جلسات و هماهنگی‌ها برای مقابله با فساد اداری و اقتصادی در ماه‌ها و هفته‌های گذشته، به هفته‌نامۀ «نمایند» گفت: «تلاش‌های خوبی نیز برای مبارزۀ با فساد به مرحلۀ اجرا در آمده است؛ البته علیرغم همۀ تلاش‌های مسئولان درواقع تا جامۀ عمل پوشاندن به فرمایشات مقام معظم رهبری فاصلۀ بسیار زیادی وجود دارد.»
نمایندۀ مردم قزوین خاطرنشان کرد: «دستگاه‌های مختلفی در کشور متکفل مبارزه با فساد و رسیدگی به آن هستند که باید با همت جدّی پای کار بیایند.»
محمدی این نقد را به برخی دستگاه‌ها وارد دانست که معمولاً وقتی مسئله‌ای در سطح کلان و ملی مطرح شد، بیش از آنکه به اقدام و عمل پرداخته شود، در چارچوب حرف و صحبت باقی می‌ماند. وی خاطرنشان کرد: «این در حالی است که امروز در مسیر مبارزه با فساد باید قدم‌های مؤثرتری برداشته شود.»
* ضرورت شناسایی نقاط ضعف و خلأ قوانین
رئیس کمیسیون اصل نود مجلس با اشاره به اینکه ممکن است مشکلات برخی دستگاه‌ها در نگاه اول نشأت گرفته از قوانین و مقررات به نظر برسد، یادآور شد: «این ضعف‌ها باید شناسایی شود تا قانونگذاران موارد مورد نیاز را به تصویب برسانند و بدین وسیله خلأها پر شود.»
وی همچنین فشردگی، تراکم و پراکنش در برخی قوانین را منجر به سوء‌استفاده افراد از روزنه‌ها و منافذ دانست و تصریح کرد: «در این خصوص باید پالایشی صورت بگیرد تا با شناسایی دقیق، این مشکل حل‌وفصل شود.»
داود محمدی معتقد است در موضوعاتی که قانون وجود دارد، اما مفاد آن دقیق اجرا نمی‌شود یا از قانون سوء‌استفاده می‌شود باید اولویت بر شفاف‌سازی قوانین قرار بگیرد. این نمایندۀ مردم قزوین این کار را وسیله‌ای برای به حداقل رساندن زمینۀ برداشت‌های متعدد می‌داند که افراد سودجو دیگر نتوانند از این قوانین سوء‌استفاده کنند.
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با وجود اینکه معتقد است خلأهای قانونی زیاد نیست، اما بر ضرورت رفع بخش‌هایی که با کمبود قوانین مواجه است تأکید و تصریح دارد.
محمدی خاطرنشان کرد: «به هرحال اگر قوانین موجود مورد مداقه قرار بگیرد و عمل شود، کمتر با مشکل مواجه می‌شویم.»
*تحقق دولت الکترونیک یکی از عوامل ریشه‌کن‌کننده فساد
نمایندۀ مردم قزوین نکتۀ مهم‌تر در برخورد با فساد را برخورد با علت‌ها، به جای برخورد با معلول می‌داند. محمدی در همین خصوص تصریح کرد: «اگر فساد در جایی اتفاق می‌افتد مسئولان باید زمینۀ بروز فساد را از بین ببرند.»
رئیس کمیسیون اصل نود خیلی از فسادهای مطرح شده در سطح جامعه را ناشی از عدم شفافیت توصیف کرد و گفت: «در همین راستا گام برداشتن در جهت تحقق دولت الکترونیک در سطحی که عملکرد دولت در منظر و مرعای عموم قرار بگیرد، می‌تواند در شفاف‌سازی خیلی مؤثر باشد.»
محمدی نمونه‌ای از ایجاد شفافیت را در اطلاع‌رسانی برگزاری مناقصات و مزایده‌ها دانست و در توضیح گفت: «مثلاً باید طوری اطلاع‌رسانی شود که عموم مردم از آن مطلع شوند. این دسترسی همگانی رجوع به افراد را کم می‌کند؛ از طریق دولت الکترونیک مردم می‌توانند به سهولت و آسانی اموراتشان را اجرایی کنند.»
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ معتقد است: «از طریق اجرا شدن این روش، اختیارات خاصی برای برخی افراد ایجاد نمی‌شود. این اختیارات خاص ممکن است زمینۀ بروز و ظهور فساد را به وجود بیاورد.»
وی در ادامه این توضیحات را دلایلی دانست که بر اساس آن گفته بود باید به جای برخورد با معلول، نگاه مسئولان معطوف به مقابله با علت‌ها باشد و این معضلات ریشه‌کن شود.
نمایندۀ مردم قزوین خاطرنشان کرد: «در بیان دیگر می‌شود گفت تا وقتی لغزشگاه وجود دارد و تا زمانی که فساد وجود دارد، ولو با فرد مفسد برخورد شود، احتمال می‌رود فردی دیگر مدتی بعد از همان لغزشگاه سقوط کند.»
محمدی که در مجلس نهم نیز نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ بود، به بیان توقعاتش از دولت پرداخت و تصریح کرد: «توقع داریم دولت الکترونیک که مدتی است در مرحلۀ اجراست هر چه سریع‌تر عملیاتی شود تا یکی از علت‌های بروز فساد ریشه‌کن شود.»
*انواع نظارت‌ها درونی و بیرونی دستگاه‌ها
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ با اشاره به اهمیت دستگاه‌های نظارتی گفت: «در بعد دستگاه‌های نظارتی نیز نکات مهمی وجود دارد. با توجه به اینکه چند دستگاه نظارتی در کشور فعال هستند، باید به هر کدام از منظر وظیفۀ خودشان نگریست.»
محمدی برخی نظارت‌ها را از نوع خودکنترلی برشمرد و توضیح داد: «یعنی هر کسی باید در گماردن افراد دقت کند و اشخاصی را در مدیریت‌ها و بدنۀ دستگاه‌ها به کار بگیرد که فی‌نفسه خودشان را کنترل کنند.»
وی در ادامه دربارۀ انواع دیگر نظارت توضیح داد: «علاوه بر آن در خود تشکیلات مختلف قوای متعدد دستگاه‌هایی برای نظارت وجود دارد که می‌توانند از درون آن تشکیلات فعالیت کنند تا با فساد مقابله شود.»
نمایندۀ مردم قزوین افزود: «علاوه بر آن ناظران برون دستگاهی هم داریم که آنها نیز نظارت بیشتری برای مقابله با فساد دارند.»
*اغلب عملکرد دستگاه‌های نظارتی رسانه‌ای نمی‌شود
داود محمدی با اشاره به برخی فسادهای مطرح شده در رسانه‌ها به عملکرد گفت: «با توجه به بروز برخی فسادها ممکن است به نظر برسد که دستگاه‌های نظارتی به وظایفشان عمل نمی‌کنند. البته آنها تلاش خود را می‌کنند، اما عملکردها کمتر رسانه‌ای می‌شود.»
وی به مسئلۀ حقوق‌های نجومی اشاره کرد و گفت: «دیوان محاسبات به کمیسیون اصل ۹۰ گزارش داد که در بررسی‌هایشان ۲۳۵ فقره پرونده تشکیل داده‌اند و به مراجع قانونی معرفی کرده‌اند که در حال پیگیری هستند.»
محمدی دربارۀ عملکرد سازمان بازرسی نیز خاطرنشان کرد: «سازمان بازرسی کل کشور نیز گزارشی داد که موارد متعددی از حقوق‌ها را پیگیری کرده و به دستگاه‌های قضایی ارجاع شده داده‌اند.»
رئیس کمیسیون اصل نود به مشکلات برخی دستگاه‌های نظارتی اشاره کرد. محمدی تصریح کرد: «باید این را در نظر بگیریم که در اغلب دستگاه‌های نظارتی مشکلاتی وجود دارد، مثلاً تعداد نیروهای بعضی دستگاه‌ها به اندازۀ کافی نیست و نمی‌توانند وظایفشان را به طور کامل انجام بدهند؛ یا عدم تناسب امکانات و شرح وظایف وجود دارد.»
داود محمدی در پایان این بخش از گفتگو تأکید کرد: «علیرغم همۀ این مشکلات نمی‌شود گفت هیچ کوتاهی در این دستگاه‌ها وجود ندارد.»