شناسهٔ خبر: 126738 - سرویس جامعه
منبع: هفته نامه نماینده

ضرورت توجه به نقشه پهنه‌های گسلی در مطالعات طرح جامع همه شهرها

حناچی.jpg

پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، در هفته نامه «نماینده» نوشت:

واقعیت این است که باید پذیرفت، خطر وقوع زمین لرزه همواره وجود دارد. البته تاکنون اقدامات و برنامه‌ریزی‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته است که به طور مثال می‌توان به تدوین نقشه‌های پهنه‌های گسلی شهر تهران اشاره کرد، نقشه‌هایی که در حال حاضر در دستور کار شورای عالی شهرسازی قرار دارد و اقدمات اولیه آن نیز  در مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی صورت گرفته است. در این میان برای بسیاری از افراد شاید این سؤال ایجاد شود که با توجه به اینکه بخش‌های زیادی از کشور ما در زون گسلی جای دارد، علاوه بر کلان‌شهر تهران برای سایر شهرها نیز آیا قرار است اقداماتی با این رویکرد انجام شود؟ در پاسخ به این پرسش باید عنوان کرد؛ به طور اصولی باید در مطالعات طرح جامع همه شهرها توجه به این موضوع در صدر برنامه‌ریزی‌ها جای گیرد، زیرا با توجه به قرار داشتن ایران روی کمربند زلزله، توجه به ساخت و ساز ایمن و رعایت ضوابط علمی در این زمینه بسیار با اهمیت خواهد بود. توجه داشته باشید به لحاظ قوانین و بودجه این موضوع برای کشور نتایج نامطلوبی خواهد داشت، زیرا اگر ساخت و ساز روی گسل‌ها صورت گیرد، آسیب‌های جانی و مالی زیادی را به خود به همراه می‌آورد. بحثی که بی‌توجهی به این امر می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کند.

نکته دیگری که شاید مدنظر بسیاری از مردم قرار داشته باشد این است که در حال حاضر ساخت‌وسازها در شهرهای کشور به چه نحو است، آیا آماری وجود دارد که چه درصدی از مراکز مهم روی گسل‌ها ساخته شده است؟ این موضوع نیز مشخص است؛ به طور معمول گسل‌هایی که شناخته شده است، حریم و علائم آنها وجود دارد. به طور معمول در مقیاس مطالعات طرح جامعه یا مطالعات تکمیلی طرح جامع، این موارد مشخص شده است. اما اینکه گفته می‌شود شهرهایی مانند تهران به دلیل اینکه عواملی مانند خشکسالی چسبندگی خاک را از بین برده، مقارهایی تشکیل شده است؟ درست نیست. به این دلیل که مقار برای سطح آب‌های زیرزمینی و برداشتها از سفرهای زیرزمینی مصداق دارد. به عبارتی مقار ناشی از سفره‌های زیرزمینی در عمق 25 متری قرار ندارد، زمانی این امر مصداق دارد که اگر ما در زمین تهران چاه‌هایی به عمق 25 متری حفر کنیم، به آب برسیم. توجه داشته باشید این فاصله در تهران رقمی در حدود 80 تا 90 متر است. البته عمق ذکر شده مربوط به مناطق شمالی است و در مناطق جنوبی این رقم حدود 40 متر است. بنابراین این حادثه در عمق 25 متری اتفاق می‌افتد؛ در نتیجه موضوع مقارها برای کلان‌شهری مانند تهران قابل عنوان نیست زیرا باید در این رابطه مطالعات ژئوفیزیکی انجام شود. پس این موضوع اگر اثبات شود؛ باید بررسی شود که علت آن چه بوده است؟

بحث مهم دیگری که اشاره به آن ضرورت دارد، این است که بهترین راه مقابله با این پدیده به عبارتی وقوع زلزله و کاهش خسارات مالی و جانی ناشی از آن راهی جز آموزش در زمینه چگونگی مقابله با آن را نداریم. البته به این نکته نیز باید توجه داشته باشید که صدور مجوز برای ساخت‌وساز براساس طرح جامع و طرح تفصیلی است و تنها به پهنه‌هایی که دارای پتانسیل ضربه‌پذیری هستند، مجوز تعلق می‌گیرد.