هفته نامه «نماینده»/سیدمحمدجواد ابطحی*: شورای عالی انقلاب فرهنگی ۵ سال قبل سند تحول بنیادین آموزشوپرورش را تصویب و ابلاغ نموده است. این سند نقشۀ راه مسئولان برای دستیابی به اهداف مشخص شده در افق ۱۴۰۴ است. متأسفانه اکنون با وجود تلاش‌های صورت گرفته فاصلۀ بسیار زیادی از اهداف موجود در سند داریم که باید همت مضاعف مسئولان آموزشوپرورش مصروف اجرایی کردن این اهداف والا گردد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی از حدود ۱۰ سال پیش خواستار تعیین مسیر و الگو در شورای عالی انقلاب فرهنگی شدند و با تبیین جایگاه شورا در این خصوص، شاخص‌های نظام مطلوب آموزشوپرورش و تأکیدات مورد نیاز را بیان فرموده‌اند.
ایشان پس از تصویب سند نیز مکرراً در خصوص کیفیت اجرا مطالباتی را مطرح کردند لیکن متأسفانه آن‌گونه که باید در خور توجه مسئولان اجرایی کشور قرار نگرفت. گر چه مدیران وزارت آموزشوپرورش بارها بر اجرای این سند و ایجاد تحول تأکید کرده‌اند، اما در مقام اجرا کم‌توجهی آن‌قدر زیاد بود که رتبۀ ایران در دولت یازدهم به جایگاهی پایین‌تر از عربستان نزول کرد.
این تنزل‌ها اگر به همین صورت ادامه یابد ایران نخواهد توانست سال ۱۴۰۴ در لیست کشورهای برتر منطقه قرار بگیرد. نه‌تنها وزارت آموزشوپرورش بلکه همۀ مسئولان کشور موظف‌اند در جهت دستیابی به این هدف از هیچ تلاشی دریغ نکنند.
نظام آموزشی ما یک نظام کهنه و فرسوده است که پس از اقتباس از اروپا به همین شکل مورد بهره‌برداری قرار گرفته و تلاش زیادی برای تحول اساسی در آن صورت نگرفته است. اکنون که سند مهم تحول پیش روی مسئولان است باید از تغییرات جزئی و مختصر در برخی گوشه و کنارهای نظام آموزشوپرورش فاصله گرفته و نسخۀ سند تحول را با توجه به فرصت‌هایی که امروز در اختیار دارند اجرایی نمایند.
کاهش چشمگیر تعداد دانش‌آموزان سراسر کشور از جمله فرصت‌هایی است که باید برای اعمال تغییرات بنیادین مغتنم شمرده شود. این فرصت ممکن است چند سال دیگر از مسئولان نظام آموزشوپرورش سلب شود؛ زیرا با افزوده شدن تعداد دانش‌آموزان، انرژی و توان وزارتخانه و دستگاه‌های متولی امر آموزش صرف کارهای روزمره خواهد شد.
مطالبۀ اجرای کامل سند تحول بنیادین آموزشوپرورش یکی از اولویت‌های کمیسیون آموزش مجلس در دورۀ جدید است. البته همۀ نمایندگان دلسوز آیندۀ ایران، باید علاوه بر پیگیری و مطالبه، تعامل یا مجریان قانون را مد نظر داشته و به اجرایی شدن این سند کمک کنند.
با توجه به اینکه تصویب برنامۀ ششم توسعه نیز به‌زودی در دستور کار مجلس دهم قرار می‌گیرد، دولت و مجلس باید از ظرفیت این قانون و سند بالادستی برای ایجاد تحول بهره‌گیری کنند. برخی از قسمت‌های سند تحول نیازمند تبیین و تأکید در برنامۀ توسعه است و این وظیفه حتی اگر توسط دولت در نگارش لایحه مورد کم‌توجهی قرار بگیرد، نمایندگان مجلس باید در تلفیق و تصویب آن دقت لازم را اعمال نمایند.
مسئلۀ مهم دیگر که نقش بسزایی در ایجاد تحول دارد توجیه شدن عناصر آموزشوپرورش نسبت به جزئیات این سند است. هر یک از مدیران و معلمان سراسر کشور باید نقش خودشان را در ایجاد تحول بدانند تا بتوانند بر این اساس برنامه‌ریزی دقیق و کاربردی نمایند.
همان‌گونه که در متن سند ذکر شده و سال گذشته نیز رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید نمودند، دستگاه‌های تبلیغی خصوصاً رسانۀ ملی باید با در صورت درخواست آموزشوپرورش همکاری لازم را برای تحقق اهداف تحول بنیادین داشته باشد.
*نماینده مردم خمینی‌شهر و عضو کمیسیون آموزش مجلس