«نماینده»؛ مهدی چمران*/ اعتبارات مناسب قابل توجهی برای نوسازی و بازسازی بافت‌های فرسوده در شهرداری‌های مختلف کشور در نظر گرفته شده است که تهران سرآمد همه آنها است. با این وجود شاهد هستیم که تاکنون بافت فرسوده نتوانسته به نقطه مطلوبی که در برنامه‌ریزی‌ها جهت نوسازی و احیا برای آن درنظر گرفته شده است، برسد. دلایل این امر به یک یا دو موضوع ختم نمی‌شود، بلکه بحث مفصلی را می‌طلبد. اما می‌توان گفت؛ نتیجه مشکلات موجود، نبود همکاری سازنده میان دستگاه‌هایی است که به نوعی در امر بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده نقش دارند. توجه داشته باشید که بافت فرسوده موضوعی نیست که تنها شهرداری یا وزارت مسکن به عنوان یک سازمان یا وزارتخانه، معاونتی در این حوزه ایجاد کند تا با برنامه‌ریزی و رسیدگی به این موضوع بتواند گره از مشکلات موجود بگشاید. در صورتی هم که بخواهیم با رویکرد مشارکت مردمی در این باره نظر دهیم، باید گفت که اگر مردم می‌توانستند گره از این مشکل بگشایند و در زمینه نوسازی و بهسازی خود به تنهایی عمل کنند، به طور قطع بافت محل زندگی آنها فرسوده نمی‌شد.
از سوی دیگر اگر هم شهرداری به طور مستقل و بدون یاری سایر دستگاه‌ها با توسل به برنامه‌ها و تدابیری که خود در این زمینه تدوین کرده است، قادر بود مشکلات و نگرانی‌های مربوط به بافت فرسوده را برطرف کند، به طور حتم تاکنون اقدامات لازم را در این زمینه انجام داده بود. همچنین درصورتی که وزارت راه و مسکن به عبارتی وزارت مسکن و شهرسازی کنونی که سال‌های زیادی است، روی این موضوع کار می‌کند، نیز این توان را داشت که خود بدون کمک سایر سازمان‌ها و دستگاه‌ها مشکلاتی که در زمینه بافت‌های فرسوده وجود دارد را مرتفع کند، به طور حتم این وزارتخانه نیز سال‌های زیادی بود که اقدامات لازم را در این حوزه انجام داده و امروز ما دیگر شاهد وجود چنین مشکلاتی نبودیم.
بنابراین اگر ما به دنبال رفع دغدغه‌ها و چالش‌های موجود در زمینه بافت‌های فرسوده، نوسازی و بهسازی بناهای موجود در این محدوده‌ها هستیم که شرایط فرسودگی در موردشان صدق می‌کند، نیاز به یک برنامه عملیاتی، جهادی، به ویژه مشترک و هماهنگ داریم که در آن سهم همه سازمان‌ها و نهادهای دخیل حتی مشارکت عمومی در نظر گرفته شده باشد. به عبارتی در یک سوی برنامه‌ریزی‌ها و تدابیر برای حل مشکل بافت‌های قدیمی که عمر مفید خود را سپری کرده‌اند؛ باید مردم باشند و دولت را نیز در سوی دیگر داشته باشیم. البته منظور از دولت شامل مجموعه‌هایی از وزارتخانه‌هایی است که در این امر دخیل هستند، همچنین بانک‌ها نیز در این مجموعه جای می‌گیرند. حضور همه این بخش‌ها به ویژه بانک‌ها یا هر سازمان و نهادی که بتواند اعتبارات را در اختیار مالکان بافت‌هایی که نیاز به بازسازی و بهسازی دارد قرار دهد دارای اهمیت زیادی است، درسوی دیگر نیز شهرداری‌ها را خواهیم داشت. این مثلث باید تشکیل شود. البته در این زمینه نباید از نقش مهمی که مشاوران و برنامه‌ریزان برعهده دارند نیز غافل ماند. بنابراین برای ساماندهی این معضل، آنها هم باید حضور داشته باشند که البته محیا کردن این شرایط بر عهده شهرداری‌ها است، تا بتوانند بافت فرسوده را ترمیم کنند، اما تاکنون شرایط به گونه‌ای که اشاره شد فراهم نبوده و ادامه روند موجود نیز چشم‌انداز روشنی را در این زمینه برای ما به تصویر نمی‌کشد. البته سندی در این زمینه طراحی شده که بر اساس آن دستگاه‌ها باید با یکدیگر هماهنگ شده و اقدامات لازم را اجرایی کنند، اما نباید فراموش کرد که تدوین و تنظیم سند ایده خوبی است، ولی باید همه این تدابیر شکل اجرایی و عملیاتی نیز به خود بگیرد، زیرا تدوین آیین‌نامه و سند به تنهایی کارایی ندارد.
* رئیس شورای عالی استان‌ها و شورای اسلامی شهر تهران