به گزارش «نماینده»، طبق برجام فعالیت تولیدی کارخانه آب سنگین اراک ادامه پیدا می‌کند و میزان ذخایر آب سنگین کشورمان تا ۱۳۰ تن حفظ شده که دو برابر میزان مورد نیاز کشورمان است، آب سنگین مازاد بر نیاز کشورمان در معرض فروش قرار می‌گیرد که البته گفته می شود این عرضه تنها تعهد ایران است و اگر مشتری برای آن پیدا نشود در روند اجرای برجام مشکلی پیش نمی آید.
در شرایطی که اما و اگرهای مخالفان برجام در آمریکا بر سر خریدن یا نخریدن آب سنگین از ایران قوت گرفته، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتگویی پاسخگوی سوالات ما درباره آخرین وضعیت فروش آب سنگین وتحولات اخیر هسته‌ای کشورمان بود، که در ادامه می‌خوانید.
علت اهمیت یافتن آب سنگین و کاربرد هسته‌ای این فرآورده چیست؟
کمالوندی: از جمله مصارف آب سنگین در زمینه تحقیقاتی و محیط زیستی به سبب داشتن ایزوتوپ‌های نشاندار، تشخیص منابع زیرزمینی و استفاده در مسایل پزشکی و دارویی می‌توان اشاره کرد، آب سنگین درمجموع یک کار فوق العاده در صنعت شیمی محسوب می‌شود، البته آب تهی شده از دوتریوم در صنعت گداخت استفاده می‌شود که دراستفاده از آن نباید مبالغه کرد.
با توجه به یکی از مفاد برجام در خصوص کاهش میزان آب سنگین موجود در راکتور اراک درباره فرایند بازاریابی برای این محصول بفرمایید.
کمالوندی: بر اساس توافقی که در برجام داشتیم، مازاد آب سنگین را (مازاد بر صد و سی تن) با در نظر داشتن آنکه نیاز ما عملا شصت و پنج تن است، دو برابر نیاز را نگه داری می‌کنیم، این در حالیست که نیاز غیر راکتور ما حداکثر یک تن است، اما برای استفاده در راکتور شصت و پنج تن نیاز داریم که همین اندازه را در صورت بروز مشکل، استفاده کنیم لذا اگر بخوایم آب سنگین را نگه داریم صد و سی تن آب احتیاج داریم و مازاد بر آنرا اگر هم برجام نبود، نیاز نداشتیم و باید می فروختیم.
ما در برجام متعهد شدیم که آب سنگین را برای عرضه به بازار بین الملل آماد کنیم، بنابراین اگر بخواهیم این محصول را بصورت خرد خرد بفروشیم کشورهای زیادی متقاضی خرید آن هستند و البته در کنار این موضوع بازار فروش آب سنگین در دنیا محدود و غیر هسته‌ای است.
ممکن است برخی از کشورها حدود پنج تا دویست کیلو آب سنگین نیاز داشته باشند، شاید کمتر کشوری وجود دارد که به یک یا دو تن نیاز پیدا می‌کند مگر آنکه راکتور آب سنگین داشته باشند که البته از قبل پیش بینی آن را می‌کنند. بنابراین بازار وسیعی برای فروش این مهم وجود ندارد و ما بعد از دریافت پیشنهاد آمریکایی ها برای خرید استقبال کردیم، که در نتیجه مذاکرات انجام شده میان ما و طرف آمریکایی، فروش سی و دو تن آب سنگین به آنان بود.
از حواشی بعد از توافق فروش آب سنگین به طرف آمریکایی بگویید و اینکه علت توقف روند معامله چه بود؟
کمالوندی: قرارداد بین طرفین منعقد شد، ما در مرحله حمل بودیم که این امر مصادف شد با دستبرد آمریکا به دو میلیارد دلار از دارایی های ایران، که این مسئله جوی را به وجود آورد که که ما خواستار تجدید نظر در بخش هایی از قرارداد شدیم، چرا که اتفاق پیش آمده مربوط به قوه قضاییه آن ها می‌شد و با وجود گرفتن سندها و تضمین های مختلف برای دریافت پول این گمان می رفت که قوه قضاییه آمریکا با صدور رای مشکل ساز شوند.
اکنون در حال مذاکره در این رابطه هستیم تا مطمئن شویم که وجوه فروش آب سنگین از طرف آمریکا را دریافت می‌شود با این شرط که ابتدا وجوه دریافت و بعد آب سنگین تحویل داده شود.
البته ما با کشورهای دیگری هم که خواستار آب سنگین ایران هستند، در حال مذاکره هستیم، د راین امر هم خلوص مختلف آب سنگین مطرح است، در حالی که آب سنگین ما دارای خلوص خوبی بوده و بالاتر از سطح هسته ای است، اما باید در نظر داشت که آب سنگینی بالاتر از خلوص ما هم وجود دارد، البته ما پیوسته در حال تلاش برای بالا بردن سطح خلوص آب سنگین خود هستیم، هدف گذاری کردیم که به خلوص بالای دنیا دست پیدا کنیم.
علت طولانی شدن ساخت نیروگاه بوشهر چه بود؟
کمالوندی: ساخت نیروگاه بوشهر در حدود بیست سال پیش شروع شد، البته حدودا ساخت چنین نیروگاه‌هایی ده سال طول می‌کشد اما علت طولانی شدن ساخت نیروگاه بوشهر این بود که معمولا باز طراحی بیش از ساخت طول می کشد، هم اکنون ار لحاظ ایمنی نیروگاه در شریط مطلوب قرار دارد مثلا گنبد روی آن از برخورد مستقیم هواپیما جلوگیری می کند و در داخل هم ساختمان شکل کروی دارد.
نیروگاه بوشهر حدود سه سال پیش شروع به کار کرد و می‌توان گفت این نیروگاه برای شصت تا صد سال آینده می‌تواند بخشی از برق کشور را تامین کند، نیروگاه بوشهر در فروردین ماه سال جاری، ۴ درصد از برق کل کشور را تامین کرد این در حالیست که این نیروگاه برای یک و نیم تا دو درصد از برق کل کشور پیش بینی شده است.
ساخت فازهای جدید نیروگاه چه زمانی قرار است کلید بخورد؟
کمالوندی: قرار است دو نیروگاه دیگر شبیه به نیروگاه بوشهر اما پیشرفته تر در کشور ساخته شود، در این زمینه مذاکرات فنی تمام شده، ظرف هفته های آتی به جمع بندی خواهیم رسید، امیدواریم که طی یکی دو ماه آینده بتوانیم عملا کار ساخت را در همان سایت نیروگاه بوشهر شروع کنیم.
البته آلمانی‌ها هم آن منطقه را برای چهار نیروگاه پیش بینی کرده بودند، معمولا مسایل زلزله، آب و هوا، تحویل به شبکه و دسترسی به آب بعنوان خنک کنند در انتخاب سایت موثر است، چون زیر ساخت ها در آن جا فراهم است دوران ساخت کوتاه تر از قبل خواهد بود.
"پروژه ایتر" یکی از پروژه های بزرگ دنیاست که در این زمینه کار می کند، خوشبختانه ما هم بعد از برجام به این پروژه دعوت شدیم، با توجه به ظرفیت خوب مهندسی که داریم در این زمینه می توانیم کار کنیم چراکه سابقه و فعالیت خوبی در زمینه فیوژن و گداخت داریم، در حال حاضر هم پژوهشکده‌ای درکشور با نیروهای انسانی فرهیخته در این زمینه کار می کند.
استقبال کشورها از ساخت نیروگاه های هسته ای را چطور پیش بینی می کنید؟
کمالوندی: درمنطقه، تب نیروگاه هسته‌ای افزایش پیدا کرده، گزارش‌های سال گذشته آقای "آمانو" رئیس آژانس انرژی اتمی هم موید این امر است، نیروگاه بوشهر از انتشار سالی هفت میلیون تن آلاینده جلوگیری می‌کند.
تاریخ فعالیت انرژی هسته‌ای درکشورمان، همسن بنده بوده و این افتخار است که بگوییم یک کشور شصت سال تجربه فعالیت هسته‌ای دارد. معمولا هزینه سرمایه گذاری اولیه بالاست اما در بلند مدت به نفع ماست که نیروگاه هسته ای داشته باشیم نیازی به قانون نداریم آنچه نیاز است اعتبارات لازم از سوی دولت است.