به گزارش «نماینده» پایگاه خبری - تحلیلی المانیتور، نوشته توافق هسته‌ای یا برجام که قرار بود بزرگترین برگ برنده حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران باشد اکنون به «وبال گردن» وی تبدیل شده است.
پس از برداشته شدن گام‌های همسو با تعهدات برجام، تحریم‌های ایران تاحدودی تخفیف یافت ولی حالا ۴ ماه پس از اجرایی شدن برجام، دولت ایران تلاش می کند که دستاوردهای اقتصادی این توافق را چشمگیر نشان دهد.
به نوشته المانیتور، تعداد روزافزونی از نخبگان سیاسی و قشر متوسط این کشور که در خلال مذاکرات هسته‌ای، از این روند حمایت کردند، حالا آمریکا را به برنداشتن گام‌های لازم برای بازگشت ایران به اقتصاد بین‌الملل و نقض برجام متهم می‌کنند. اگر این برداشت‌ها به درستی پاسخ داده نشود، بنای حمایت ایرانیان از برجام و تعامل بیشتر با غرب می‌تواند سست شود.
این رسانه تحلیلی - خبری می‌افزاید که مبنای توافق هسته‌ای بر این استوار بود که تمامی طرف‌ها از مزیای اجرای آن برخوردار شوند؛ قرار بود که ایران تغییرهای اساسی در برنامه هسته‌ای خود اجرا کند و به قدرت‌های جهانی اجازه دهد که فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را تحت‌نظر بگیرند؛ در عوض برخی تحریم‌های ایران کاهش یافته تا این کشور بتواند دوباره شبکه‌های مالی و تجاری خود را به دنیا و بخصوص به اروپا متصل کند؛ کاهش تحریم‌ها هدف غایی نبود بلکه ایران در پی دمیدن روحی تازه به اقتصاد خود بود.
بر اساس این گزارش، در جامعه ایران این تصور غالب شده که آمریکا قصد دارد کماکان این کشور را در انزوای اقتصادی نگه دارد تا پاسخ نگرانی‌های امنیتی خاورمیانه‌ای و دشمنی دیرینه خود با تهران را داده باشد.
بانک‌های اروپایی هم در مصاحبه با المانیتور گفته‌اند که از بیم قرار گرفتن در شمول تحریم‌های اولیه آمریکا و یا از هراس اعمال تحریم‌های بین‌المللی جدید از سوی کنگره این کشور به دلیل اختلافات غیرهسته‌ای با ایران، از تعامل با ایران پرهیز می‌کنند.
ملاقات‌های پی در پی مقامات خارجی با مقامات تهران و سفر صدها هیئت تجاری به ایران پس از توافق هسته‌ای به اوج خود رسید ولی این سفرها، دورنمای خیلی روشنی برای تبدیل به اقدام ندارند زیرا پشتوانه مالی لازم هنوز مهیا نیست.
المانیتور می‌نویسد که بن‌بست روابط بانکی ایران، بر تعاملات مالی با آسیایی‌ها هم تحت تأثیر منفی گذاشته است. نورندا مودی نخست‌وزیر هند که بنا دارد این هفته به تهران سفر کند، بارها سعی کرده که بانک‌های اروپایی را به صدور مجوز موردی برای تنها یک نوبت بازپرداخت بدهی ۶ و نیم میلیارد دلاری به ایران مجاب کند اما توفیقی برای وی حاصل نشده است.
بخش خصوصی ایران هم که در دوران تحریم، به سختی خود را سر پا نگاه داشت و دو سال اخیر را به آماده‌سازی برای ازسرگیری روابط با اروپا گذرانده، حالا ناامید شده است. چندین تاجر عمده ایرانی که اوایل ماه مه در زوریخ در نشست ایران و اروپا شرکت کرده بودند، به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفتند که غیرشفاف بودن ساختار تجاری کشورشان و تاریخ‌گذشته بودن سیستم بانکی ایران را قبول دارند ولی باید قبول داشت که تحریم‌های غرب با دور کردن ایران از اصلاحات مالی بین‌المللی و ایجاد زمینه مناسب برای ظهور و رشد بازار سیاه، کممک شایانی به این وضعیت نامطلوب کرد.
مردم عادی از گشایش سیاسی ناشی از توافق هسته‌ای و درو شدن شبح جنگ از سر ایران استقبال کردند ولی همین مردم، هنوز زیر بار فشار اقتصادی‌اند و عقیده دارند که منافع برجام یکطرفه (و به نفع غرب) بوده است. در حالی که طبیعتاً بنا بود انتخابات پارلمانی اخیر، به صحنه افزایش اعتماد عمومی به حسن روحانی با تکیه بر دستاورد برجام باشد، ولی مشاوران سیاسی نزدیک به دولت وی به المانیتور گفته‌اند که روحانی تحت فشار شدید طرفداران و منتقدان خود است تا گوشه‌ای از دستاوردهای حاصل از گفت‌وگو با غرب را به نمایش بگذارد.
اقدام دادگاه عالی آمریکا در مصارده ۲ میلیارد دلار از اموال ایران برای پرداخت خسارت، احساسات ضدغربی را در ایران تقویت کرده و دلیل لازم برای حمله مخالفان روحانی به اساس قول‌های اقتصادی وی را داده است.
در همین حین، نخبگان سیاسی میانه‌رو ایران که بهای سنگینی برای دفاع از برجام در داخل کشورشان دادند، اکنون سرگردان رها شده و منتظرند که ببینند آیا آمریکا می‌تواند به وعده‌هایش عمل کند یا خیر. ایرانی‌هایی که باور داشتند که گشودگی به روی غرب، اقتصاد را بهبود بخشیده و قشر متوسط را تقویت می‌کند هم دارند اعتمادشان را از دست می‌دهند. تعداد زیادی از ایرانی‌ها اکنون انگشت اتهام را به سمت آمریکا و اتحادیه اروپا می‌گیرند که نتوانسته‌اند به تعهداتشان عمل کنند و کماکان به دنبال محدود کردن قدرت مالی ایران هستند.
مخلص کلام اینکه، اعتبار آمریکا به شدت توسط ایران و ایرانی‌ها مورد سوال واقع شده است. این، بی‌شک بر انعطاف‌پذیری تهران برای توافق با غرب بر سر مسائل غیرهسته‌ای، به ویژه تنش‌زدایی از درگیری‌های منطقه‌ای اثرات مضر خواهد داشت.