هفته نامه «نماینده»؛ سیدحسین نقویحسینی*/ در سفر اخیر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و در دیدارش با وزیر امور خارجه کشورمان، مسائل مختلفی مورد گفتوگو قرار گرفته که بخش قابل توجهی به گفتوگو درباره نحوه اجرای برجام اختصاص داشت.
یکی از محورهایی که کمتر مورد توجه رسانهها و کارشناسان قرار گرفت، بخشی از سخن دکتر ظریف است که درباره «حقوق بشر» اظهار نمود. طبق آنچه در وبگاه وزارت خارجه منتشر شده، آقای ظریف در نشست خبری گفته است: «مواد مخدر، تروریسم و حقوق بشر از جمله موضوعاتی هستند كه در آینده گفتوگوهای اساسی درباره آنها با اتحادیه اروپا خواهیم داشت.»
این جمله ممکن است در ظاهر یکی از جملات مرسوم دیپلماتیک بهشمار رود که به نظر برسد اشکالی در طرح آن نیست، اما اگر عمق و پیشینه شرایط موجود در ایران و سخنان رهبری در ابتدای نوروز ۹۵ را به یاد آوریم، اطمینان مییابیم به شنوندگان دلسوز انقلاب، هرگز برداشت خوبی را القا نمیکند.
رهبر معظم انقلاب بارها بر بهانه بودن مسئله هستهای برای غربیها تأکید کرده و گفتهاند که حتی اگر مسئله هستهای حل شود، غربیها از اعمال فشار دست بردار نخواهند بود. ایشان در یکی از دیدارها با مسئولان نظام تصریح میکنند: «من بارها در همین جلسه و جلسات گوناگون دیگر عرض کردهام که [موضوع] هستهای بهانه است؛ مسئله هستهای هم نباشد، یک بهانه دیگری میآورند: مسئله حقوق بشر هست، مسئله حقوق زنان هست، مسائل گوناگون فراوان را میسازند؛ جعل کردن و بهانهگیری که خیلی مایهای نمیخواهد، دستگاه تبلیغاتی و امپراتوری تبلیغاتی هم که در اختیار آنها است.»
مستند به همین فرمایش رهبری و اخطارهای مختلفی که پس از آن درباره بهانهگیریهای غربیها و عنادورزیهایشان گفتهاند، بیم آن میرود که با توجه به موضع محکم و قاطع ارکان مختلف نظام درباره افزایش توان موشکی، آنان بخواهند «حقوق بشر» را بهانهای برای باجخواهی از ایران کنند و حدود سه ماه پس از تأیید نهایی برجام، این بار با اهرم فشاری جدید یا اجرای تعهدات برجامیشان را منوط به مذاکره با ایران درباره «حقوق بشر» کنند یا فشارهای مضاعفی را به ایران از نوع وضع تحریم جدید اعمال نمایند.
هر چند وزیر امور خارجه پس از بیان جمله «ما در زمینه حقوق بشر آماده گفتوگو هستیم» این را نیز گفتهاند که «خانم موگرینی و دوستان ما در پارلمان اروپا هم میدانند كه این گفتوگوها یكطرفه نخواهد بود و ما حتماً در این گفتوگوها مطالب بسیار مهم حقوق بشری داریم كه اطمینان داریم اتحادیه اروپا آماده شنیدن آنهاست.» اما جناب دکتر ظریف از جنجالهای رسانهای غربیها غافل نشوند!
چهبسا اگر خدای ناکرده مذاکرهای در این خصوص آغاز شود، دیگر محل سخنرانی نخواهد بود، بلکه محلی برای چانهزنی طرفهای غربی در قبال رفع بخشی از تحریمها خواهد شد و بیان چند ادعا از جانب ایران نمیتواند تهدیدی برای دشمنان ما فراهم آورد. نباید فراموش کنیم که در همین مذاکرات هستهای نیز ایران پرچم خلع سلاح هستهای را به دست گرفت و بارها به مذاکره کنندگان تولید و نگهداری و استفادهشان از سلاح هستهای را یادآور شد اما این جملات ایران عملاً تأثیر خاصی بر قرارداد امضا شده موسوم به برجام نگذاشت.
موضوع نگران کنندهای که بیشتر باعث نگرانی و جلب توجه این اظهارنظر وزیر امور خارجه میشود، گفته «فردریکا موگرینی» است که در نشست خبری مذکور در خصوص رفع تحریمها میگوید: «اتحادیه اروپا تمامی تحریمهای مرتبط با فعالیت هستهای را در روز اجرای برجام رفع كرده و كاملاً آشكار است كه سایر تحریمهای حقوق بشری پابرجا هستند.»
از طرفی جانکری نیز قرار است در سخنرانی سالانهاش، گزارش وزارت امور خارجه آمریکا از حقوق بشر را ارائه کند که گفته میشود در آن به ایران نیز پرداخته است. ناگفته پیداست که این گزارشهای دروغ زائیده ذهن غربیهاست و برای اعمال فشار به دیگر کشورها تهیه میشود و صرفاً کارکرد سیاسی دارد. در صورتی که کمیتهای به منظور کشف واقعیات نقض حقوق بشر در جهان تشکیل شود تردیدی نیست قطورترین و سنگینترین گزارشها و پروندهها متعلق به دولتمردان آمریکا خواهد بود.
حضرت آیتالله خامنهای دی ماه ۹۲ در دیدار مردم قم نکات مهمی را مطرح کردند که از جمله میتوان به این سخنان پیرامون حقوق بشر اشاره کرد: «هر کس دیگری [هم] درباره حقوق بشر حرف بزند، آمریکاییها حق ندارند درباره حقوق بشر حرف بزنند؛ [چون] دولت آمریکا بزرگترین نقضکننده حقوق بشر در دنیا است؛ نه [فقط] دیروز، [بلکه] همین امروز، همین حالا؛»
ایشان به ذکر دلیلی برای این گفته خود نیز پرداخته و بیان کردند: «اینها کسانی هستند که رژیم غاصب صهیونیستی به پشتوانه اینها و پشتگرمی اینهاست که دارد این همه شرارت در این منطقه میکند. فلسطینیها در چه وضعاند؟ اینها تخلّف از حقوق بشر نیست؟ آن وقت اینها شرم نمیکنند اسم حقوق بشر بر زبان میآورند؟»
سیاستمداران و دولتمردان جمهوری اسلامی باید مراقب باشند در دام بهانهجوییهای حقوق بشری غرب نیفتند. دیپلماتهای وزارت امور خارجه که نقش پررنگی در انتقال سیاستهای نظام جمهوری اسلامی ایفا میکنند، رسالت مهمی برای عمل به مطالبات رهبری در زمینه سیاست خارجی بر عهده دارند.
* نماینده ورامین و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی