به گزارش «هفته نامه نماینده» استان گلستان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت یک استان مستقل درآمد و شهرستان گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. بیشتر شهرهای کنونی استان از دیرینگی چندانی برخوردار نیستند و از بزرگ‌شدن روستاها به وجود آمده‌اند و به عبارتی روستا شهر به شمار می‌آیند. با این همه، شهرهای گرگان و گنبدکاووس، ریشة تاریخی دارند. این استان دارای ۱۴ شهرستان و ۲۶ شهر می‌باشد و به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور در همة رشته‌های کشاورزی و دامپروری از کشت گندم، پنبه و محصولات باغی و تولید چوب گرفته تا پرورش دام، صید ماهی، شیلات و استحصال خاویار و ... حضور جدّی دارد. پارک «ملی گلستان» و پارک «جنگلی نهارخوران» دو نام آشنا برای مردم ایران است که ممکن است بارها از آن مسیر تردد کرده باشند.
سراغ حجت‌الاسلام «سیدعلی طاهری»، نماینده مردم گرگان و آق‌قلا رفتیم تا ببینیم در پشت چهرة زیبای گلستان چه مشکلاتی نهفته است.
* به عنوان اولویت اول به نظر شما کدام یک از مشکلات در حوزة انتخابیه شما فراگیرتر و بغرنج‌تر است؟
مهمترین مشکلی که در استان گلستان به‌عنوان بخشی از کشور وجود دارد، معضل بیکاری است. در استان گلستان این موضوع شدت نیز دارد. از اول انقلاب از آنجایی که استان‌های شمالی به‌عنوان قطب کشاورزی معرفی می‌شدند و البته همین طور هم هست، اجازة توسعة صنعت به این استان‌ها داده نشد و در بین ۳ استان شمالی، محرومیت استان گلستان بیشتر بود. اینکه این استان‌ها صنعتی نشوند، سیاست درستی بود اما اگر صنایع تبدیلی در کنار کشاورزی وجود نداشته باشند، به کشاورزی لطمه وارد می‌شود. متأسفانه همین اتفاق هم افتاد. به دلیل وجود مشکل صنعت، در کشاورزی هم به مشکل برخوردیم. امروز برخی از کشاورزان استان، کشاورزی را رها کردند و برخی هم که برای امرار معاش چاره‌ای جز کشاورزی ندارند، فقط به‌عنوان یک کار روزمره که پاسخگوی نیازهای آنها نیست به کشاورزی می‌پردازند. نتیجه این شده که کشاورزی ما بسیار آسیب دیده و صنعت ما به شدت ضعیف است و درنهايت بیکاری در استان بیداد می‌کند.
* دولت چه کاری می‌تواند بکند که این بخش را از حالت فعلی خارج کند؟
مشکل دیگری که در بخش کشاورزی و صنعت قابل ذکر است؛ حمایت نكردن یارانه‌ای دولت از این دو بخش است. هنگامی که هدفمندی یارانه‌ها در دولت قبل مطرح شد و به مجلس آمد، مصوب کردیم که باید ۶۰ درصد یارانه‌هایی که از طریق هدفمندی به دست می‌آید، به سمت یارانة نقدی برود اما متأسفانه از ابتدای پیدایش این قانون، ۱۰۰ درصد منابع حاصل از هدفمندی به سمت یارانة نقدی می‌رود و هدفی که برای هدفمندی یارانه‌ها پیش‌بینی شده بود، محقق نشده است. از ۴۰ درصد باقی‌ماندة مصوب مجلس، ۲۰ درصد برای کشاورزی و ۲۰ درصد برای صنعت اختصاص داده شده بود. اما چیزی که در عمل اتفاق افتاده چیز دیگری است، بخشی از این منابع به سمت حوزة سلامت می‌رود که البته امری ضروری است ولی قطعاً اگر بخواهیم کشاورزی ما همراه با بهره‌وری باشد و صنعت روزآمد شده و از این وضعیت رهایی پیدا کند، باید دولت حمایت یارانه‌ای از این دو بخش داشته باشد. قانون هم در این خصوص وجود دارد که نه دولت قبل و نه این دولت به آن عمل نکردند. تلاشی که در این زمینه صورت گرفته، بحث حذف یارانة ثروتمندان است که دولت با تأخیر زیاد، شتاب پایین و اشتباهاتی، این کار را انجام داد.
* این حمایت نشدن چه تأثیری بر عملکردشان گذاشته است؟
کشاورزی استان به جهت اینکه حمایت یارانه‌ای نشده و صنایع تبدیلی در منطقه ایجاد نگرديده، باعث شده محصول کشاورزی روی دست کشاورز بماند. طبیعتاً وقتی قیمت محصول پایین بیاید، کشاورزی متضرر می‌شود. بیش از ۹۰ درصد خانواده‌های کشاورزان هیچ رغبتی به ادامة کار کشاورزی ندارند. نتیجه این می‌شود که زمین را اجاره می‌دهند یا تغییر کاربری داده می‌شود. نکتة دیگر، نبود صنایع مادر است؛ پتروشیمی را در دولت قبل کلنگ زدند ولی به‌واسطة اینکه معمولاً پتروشیمی‌ها خصوصی هستند و بخش خصوصی هم در استان از نظر مالی ضعیف بود، نتوانستیم آن بخش را تقویت کنیم. دولت جدید هم متأسفانه نگاه مثبتی به این موضوع ندارد و کار پتروشیمی را مشکل کرده است ولی ما ناامید نیستیم و پیگیر این موضوع هستیم. اگر صنایع مادر در مناطق شمالی استان که کویری است و قابل کشت نمی‌باشد توسعه پیدا کند، می‌تواند برای استان مفید واقع شود.
* مسبب این نابسامانی‌ها كيست؟
علی‌رغم تصور موجود در کشور که چون استان‌های شمالی کنار دریا هستند و سرسبز است پس مشکل آب وجود ندارد، گلستان جزو خشک‌ترین مناطق کشاورزی در کشور است. علت این موضوع هم این بود که برنامه‌ریزی مناسبی صورت نگرفته بود، آبرسانی مکانیزه و قطره‌ای در استان به‌صورت بسیار محدود انجام گرفته است. در دولت قبل این اقدام انجام شد اما بعد به‌دلیل گران شدن مصالح، این طرح متوقف شد. هم‌اكنون استان به شدت مشکل آب دارد. چندسالی است که وزارت نیرو به آب منطقه‌ای اعلام کرده که به شالی‌کارها آب ندهند. از یک طرف حرف وزارت نیرو درست است اما از طرف دیگر وقتی به کشاورز می‌گویید شالی نکار، باید بگویید چه بکار؟ کشاورز شالی کار زندگی خود را چطور بگذراند؟ اینجا وزارت جهاد کوتاهی کرده است. در این خصوص از وزیر سؤال مطرح شده که در کمیسیون مطرح خواهد شد. وقتی به کشاورزی گفته می‌شود که برنج نکارد، باید یک کشت جایگزین با قیمت مشابه شالی به او معرفی شود. راه‌حل این مشکل این بود که وزارت جهاد کشت جایگزین و هم قیمت را پیشنهاد می‌داد و دولت هم آبیاری مکانیزه را توسعه دهد. راه‌حل مشکل آب، تعطیل کردن کشاورزی نیست، باید از اسراف آب جلوگیری کرد.
* چه کاری برای خروج از این مشکل باید کرد؟
مسئلة دیگری که لازم به ذکر است، اینکه فرهنگ کار در کشور یک فرهنگ معیوب است. اکثر جوانان بعد از تحصیل در دانشگاه، نگاهشان این است که کار یعنی کار دولتی. درس می‌خوانند و مدرک می‌گیرند تا کار دولتی انجام بدهند. نتیجه این شده که فارغ‌التحصیلان ما بیکار هستند، چون توقع کار دولتی دارند و کار دولتی هم که جذب بسیار پایینی دارد. در خصوص استخدامی‌ها هم بی‌عدالتی‌هایی رخ می‌دهد که مجال گفتن آن نیست. اگر بخواهیم مشکل بیکاران حل شود، باید فرهنگ کار تغيير كند، بحث کارآفرینی، کار در بازار، استفاده از فکر و دانش جوان برای ایجاد اشتغال باید در دانشگاه‌ها و مدارس آموزش داده شود که متأسفانه در این حوزه اقدامی صورت نمی‌گیرد. هدف دانش‌آموز و دانشجو این است که درس بخواند تا با مدرک بتواند کاری پیدا کند. در این خصوص صحبت‌هایی با مسئولین صندوق کارآفرینی (مهر امام رضا(ع)) و سازمان فنی حرفه‌ای داشته‌ایم که در این زمینه فعالیت خوبی انجام داده‌اند. همین‌طور دانشگاه علمی کاربردی که اگر بتواند آموزش‌های خود را به سمت کاربردی پيش ببرد، می‌تواند بازار کار ایجاد کند.
* از مزیت گردشگری در استان گلستان چه بهره‌برداری‌هایی شده است؟
یکی از ظرفیت‌های فوق‌العاده مهم استان گلستان، گردشگری است که در بسیاری از استان‌های کشور وجود ندارد. جنگل و دریا، کوه و دشت و کویر همگی در استان گلستان وجود دارد. گلستان یک ایران کوچک است. باید این ظرفیت‌های مغفول‌مانده گلستان به مردم کشور و حتی مردم خودِ استان معرفی شود. در اوج گرمای تابستان که دمای برخی از نقاط استان به ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد با یک ساعت طی مسیر به نقاط مرتفعی می‌رسیم که باید از وسائل گرم کننده استفاده کرد. از نقاط منفی موجود در استان زیرساخت‌های ضعیف است؛ موقعیت مناسب گلستان باعث شده تا مسافران مشهد از گلستان عبور کنند اما ما به دلیل زیرساخت‌های کم نتوانسته‌ایم ماندگاری یک شب در استان را برای گردشگران ایجاد کنیم. اینها دلایلی است که باعث شده استان ما نتواند درآمد سرانة بالایی داشته باشد.
* این موضوع را نمی‌شود با جذب سرمایه‌گذار از استان‌های دیگر حل کرد؟
متأسفانه در برخی اداره‌هاي استان، فرهنگ ضدسرمایه‌گذار وجود دارد. وقتی یک سرمایه‌گذار وارد استان می‌شود، به اندازه‌اي او را اذیت می‌کنند که پیشمان بشود و استان را رها کند. برخی استان‌ها سرمایه‌گذارها را می‌قاپند، هیچ دردسری برای سرمایه‌گذار ایجاد نمی‌کنند. انتظار این است که مسئولین این فرهنگ ضدسرمایه‌گذار را اصلاح کنند تا زیرساخت‌های گردشگری و صنایع مادر تقویت شود.
اقدام دیگری که دولت و مجلس پیگیر بودند، ایجاد منطقه آزاد اقتصادی است. لایحة آن در کمیسیون اقتصادی تصویب شده و منتظر اعلام آن در صحن هستیم. منطقة آزاد یک فرصت طلایی برای استان است منوط به اینکه از منطقة آزاد برای صادرات استفاده شود، در برخی مناطق آزاد شاهد هستیم که تبدیل به کانالی برای واردات شده است. امیدواریم با تصویب منطقة آزاد گلستان، تولیدی‌هایی که با مشکلات فراوان در حال ادامه کار هستند، امکانی برای صادرات محصولات خود پیدا کنند و از این جهت کمکی به تولید ملی در استان شود.