خاندان سعودی بعد از روی کار آمدن «ملک سلمان»، به شدت تلاش دارند نفوذ خود بر دنیای اسلام را بیشتر کرده و هر روز با طرح تازهای به دنبال رهبری مسلمانان باشند. گرچه عربستان بارها تلاش کرده است با راهاندازی نیروی نظامی مشترک اعراب حوزة خلیجفارس به این هدف جامه عمل بپوشاند اما تاکنون در این مسیر پیروزی کسب نکرده است. با این حال ملک سلمان و فرزند جنجالیاش یعنی «محمد بن سلمان»، هنوز رسیدن به این رؤیا را چندان هم دور نمیبینند. به همین دلیل هم هست که با استفاده از مسئلة تروریسم در دنیا، سعی دارند رهبری دنیای اسلام در مبارزه با گروههای افراطی را در دست بگیرند. اما در این میان مشکلات زیادی بر سر راه آنها وجود دارد. خاندان سعودی هنوز نتوانسته اعراب منطقه را قانع سازد که حملة نظامیاش به یمن با موفقیت همراه بوده است اما سعی دارد محمد بن سلمان را وزیر دفاع دنیای اسلام معرفی کند!
«یورو نیوز» هفته گذشته در گزارشی به ابتکار عمل جدید عربستان – بعد از حمله به یمن- در معرفی فهرست کشورهای ائتلاف عربی پرداخت و واکنشهای احتمالی ایران و روسیه را پیشبینی کرد. عربستان همزمان با شکلگیری این ائتلاف، فهرستی از ۳۴ کشور مسلمان منتشر کرد و مدعی شد این کشورها در مبارزه با تروریسم با ریاض متحد شدهاند. اغلب این کشورها سنی هستند و ایران به همراه کشورهای شیعة حامی آن، خارج از این فهرست هستند. در میان کشورهای ائتلاف عربی نام مصر و ترکیه نیز به چشم میخورد.
یورو نیوز در ادامة این گزارش نوشت: «به نظر میرسد عربستان با این کار فقط بر پیچیدگی ماجرا افزوده است و مانع از پایان یافتن درگیریها در منطقه میشود. باید دید ایران و روسيه به عنوان دو مُهرة کلیدی در معادلات منطقهای چه واکنشی در قبال عربستان نشان میدهند.»
کرملین تاکنون از ارائة اظهارنظر در این رابطه خودداری کرده است؛ اما ضمن حمایت مجدد از هر ائتلافی که با تروریسم مبارزه میکند، تأکید دارد و پس از بررسی بیشتر ائتلاف عربی به ارائة اظهارنظر میپردازد. بسیاری از کارشناسان معتقدند هدف عربستان در تشکیل ائتلاف عربی، بیش از آنکه مبارزه با تروریسم باشد، رهبری در منطقه و فرمانروایی بر دیگر کشورهای اسلامی را دنبال میکند. عربستان بارها از سوی روسیه به حمایت مالی از تروریستهای داعش متهم شد و مرور ۵ سال جنگ داخلی سوریه نیز نشان میدهد هرگز به دنبال مبارزه با داعش نبوده است. مسئلة دیگری که در این میان به شدت اهمیت دارد این است که ائتلاف شکلگرفته از سوی عربستان چگونه قرار است نیروي مبارزه با تروریسم در دنیا تشکیل دهد و چگونه قرار است دنیا را متقاعد سازد که این نیرو ميتواند اقدامی مناسب و درخور دربارة تروریسم داشته باشد که تا هماکنون از حمایتهای بیدریغ خاندان سعود و عوامل نزدیک به رهبران وهابیت در دنیای اسلام برخوردار بوده است؟ مشکل دیگری که عربستان در زمینة شکلدهی به ائتلاف خود دارد این است که باید دنیا را متقاعد سازد با تشکیل این ائتلاف به دنبال پررنگتر کردن اختلافهاي شیعه و سنی در منطقه نیست و این در حالی است که حمله به یمن و تلاش برای براندازی نظام بشار اسد در سوریه، خود نشاندهندة اهداف واقعی عربستان از تشکیل این ائتلاف است.
در سمت دیگر، ایران از اقدام اخیر عربستان به عنوان اعلام جنگ ریاض تعبیر کرده است. عربستان به روشنی اعلام کرد، ایران از دایرة کشورهای همپیمان این کشور خارج است. کارشناسان مسائل دیپلماتیک باور دارند عربستان به دنبال افزایش قدرت در برابر ایران است. این کشور از جانب ایران و نفوذ سیاسی آن در منطقه خاورمیانه احساس خطر میکند و به همین دلیل برای متحد کردن دیگر کشورهای اسلامی و سلطه بر جهان اسلام، تلاش میکند.
ایران و عربستان هر کدام به شکلی کاملاً متفاوت در بحرانهای سوریه، عراق و یمن درگیر هستند. موضع خصمانة عربستان ضد شیعیان از زمان مرگ «ملک عبدالله»، پادشاه اسبق این کشور، تشدید شده است. در این شرایط، گرایش ایران به روسیه بیشتر شده است. تهران نیز به نوبة خود تلاش میکند با استفاده از حمایتهای مسکو، قدرت و نفوذ خود را در منطقه حفظ کند.