به گزارش «نماینده»، اجلاس چهارم سران کشورهای عربی و کشورهای آمریکا جنوبی برای هماهنگی سیاسی و تعیین مکانیزم‌های همکاری در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و آموزشی و همچنین فناوری و حفاظت از محیط زیست و گردشگری سه‌شنبه شب (۱۰ نوامبر) در «ریاض» افتتاح شد و روز چهارشنبه پشت درهای بسته دومین نشست این دور را برگزار کرد.
«عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان، در آستانه این نشست به العربیه و شبکه رسمی عربستان (الاخباریه) گفت: رابطه ایران با کشورهای آمریکای لاتین خطری برای کشورهای عربی است و در مقابل رابطه ما کشورهای عربی با آمریکای لاتین سبب انزوای بیشتر ایران خواهد شد (جزئیات بیشتر).
اجلاس «ASPA»* تاکنون سه بار برگزار شده؛ نشست اول در برازیلیای برزیل در می سال ۲۰۰۵، نشست دوم در دوحه قطر در مارس ۲۰۰۹ و نشست سوم در «لیما» در پرو در فوریه سال ۲۰۱۱ که به دلیل انقلاب‌های منطقه در تاریخ اکتبر ۲۰۱۲ برگزار شد.
اما هیچ یک از این سه اجلاس با چاشنی افتتاحیه ضدایرانی آغاز نشده بود. ساعاتی قبل از نشست، عادل الجبیر ایران را کشوری ضعیف می‌خواند که برای افزایش ارتباطاش حاضر است با هر کشوری دوستی کند و از طرفی دیگر در بیانیه افتتاحیه تأکید می‌شود که اهمیت روابط همکاری کشورهای عربی با ایران برا اساس حسن‌همجواری و عدم دخالت در امور داخلی کشورهای عربی است.
دقت کنید نمی‌گوید «اساس روابط بر پایه عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر است»، می‌گوید «بر پایه عدم دخالت ایران در امور داخلی کشورهای عربی است»؛ یعنی ایران دخالت می‌کند و باید آن را متوقف کند. این بیانیه مشترکاً با ۱۲ کشور آمریکای لاتین صادر شده است.
به نظر می‌رسد عربستان سعودی با رهبری هیجانی این نشست در صدد است ناکامی‌های متوالی خود در منطقه و سطح بین‌الملل را تا حدی جبران کند. ۱- ناکامی در شکست دادن مذاکرات هسته‌ای ایران، ۲- شکست تلاش پنج ساله تاکنون برای براندازی نظام سوریه و به تبعش تضعیف محور مقاومت در لبنان، ۳- فرو رفتن در دردسری به نام یمن که دارد تبدیل به باتلاق می‌شود، ۴- ناکامی در خاموش کردن اعتراضات در بحرین، ۵- عدم موفقیت در لبنان و تشکیل دولت همسو با خود، بخشی از این شکست‌های تلخ آل سعود است.
عربستان در جنگ یمن صراحتا اعلام کرد که یکی از اهدافش مقابله با نفوذ ایران است. تا الان که موفق به توقف این نفوذ نشده است. نشانه‌های میدانی و عصبانیت بی‌حد‌وحصر الجبیر این را نشان می‌دهد.
اجلاس «ای. اس. پی. ای» فرصت خوبی است برای هجمه به دیگر حوزه نفوذ ایران؛ آمریکای لاتین! جایی که ایران در کنار آفریقا آن را طی سالهای گذشته و در دولت قبل به ریاست محمود احمدی‌نژاد به نقطه قوتی برای سیاست خارجی ایران تبدیل کرد تا آنجا که رژیم صهیونیستی چند بار در جلسات کابینه امنیتی هفتگی به خطر این مسئله اشاره کرد و خواستار تدوین برنامه‌ای برای سفر سران به آفریقا و آمریکای لاتین شد.
«علی آل احمد» رئیس مرکز مطالعات خلیج [فارس] در واشنگتن در این خصوص گفت: نشست ریاض انعکاسی از تاثیر فزاینده عربستان بر دیگر کشورهای عربی است که همه در خط سیاست‌های کلی ریاض قرار گرفته‌اند. هدف عربستان از برگزاری این نشست در زمان فعلی، خروج از فضای سنتی و توسعه روابط سیاسی و تجاری با آمریکای لاتین و پیش‌دستی کردن بر تحولات آینده و توسعه در منطقه‌ای مهم در جهان است.
علی آل احمد معتقد است که توافق هسته‌ای این تمایل عربستان را از بیم افزایش نفوذ تهران را تشدید کرد و آن را جلو انداخت. او به فارس گفت که «وزیر خارجه عربستان با بیان اینکه روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین خطری برای کشورهای عربی است، هدف نشست را ایران اعلام کرد و این حرف درستی است زیرا ایران بزرگ‌ترین کابوس عربستان شده است، حال آنکه ایران به شکلی واقعی و به دلایل خاص خود، حرکتی علیه عربستان نکرده است».
آل احمد از سیاست دولت قبل ایران در نفوذ به آمریکای لاتین حمایت کرد و آن را «گامی مهم و ضروری» دانست و گفت: این مهم است که ایران به عنوان کشوری مهم حضور اقتصادی و سیاسی و تمدنی در آمریکای جنوبی داشته باشد. ایران به عنوان مرکز تمدن اسلامی هنوز در اندازه طبیعی خود در جنوب آمریکا ظاهر نشده، برای همین توسعه حضور فرهنگی و سیاسی و اقتصادی ایران برای دنیا و همچنین دفاع از اسلام بسیار مهم است.
حقیقت این است که عربستان این روزها از هر وسیله‌ای برای بالا کشیدن خود در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی استفاده می‌کند. عربستان، می‌خواهد اجلاس ۲۲ کشور عربی عضو اتحادیه عرب و ۱۲ کشور آمریکای لاتین را به ظرفیتی برای ضربه زدن به ایران تبدیل کند.
این کشور با زیاده‌روی در رشوه‌دادن و هزینه کردن برای مقابله با ایران حتی به قیمت کسری بودجه بی‌سابقه تلاش می‌کند کشورهای عربی را پشت سر خود علیه ایران به صف کند.
علی آل احمد می‌گوید «عربستان نمی‌خواهد هیچ یک از کشورهای همسایه‌اش رشد کنند. عربستان به همه کشورها حسودی می‌کند حتی اگر آن کشور، کشور کوچکی مانند قطر باشد. هدف عربستان از قدیم‌الایام فلج کردن توانمندی کشورهای همجوار خودش از هر راه ممکن بوده است».
عربستان پس از قدرت‌گرفتن سلمان
عربستان پس از روی کار آمدن «سلمان بن عبدالعزیز» و دو «محمد» (محمد بن سلمان پسر شاه و محمد بن نایف ولی‌عهد) سیاست متهورانه‌ای در پیش گرفته است. ریاض در عصر سلمان شمشیر را از رو بسته است. برای متوقف کردن نفوذ ایران در هفت ماه، شش هزار یمنی را می‌کشد. «اسعد حیدر» تحلیلگر سیاسی لبنانی و کارشناس مسائل ایران نیز همین نظر را دارد. اسعد به فارس گفت: متاسفانه این جنگی آشکار میان عربستان و ایران است.
اسعد توضیح داد: عربستان الان در حال حرکت است. تلاش می‌کند با ایجاد ائتلافی با کشورهای آمریکای لاتین ایران را محاصره کند و شکی نیست که واشنگتن از تضعیف ایران در حیاط خلوت خود یعنی آمریکای لاتین بسیار خشنود خواهد بود.
هشدار به تهران و دستگاه دیپلماسی
رصد دقیق عملکرد عربستان این هشدار جدی را به تهران می‌دهد که عربستان که تا قبل از این در هر جای دنیا که کاری از دستش برآید، مخفیانه علیه ایران انجام می‌داد، اکنون دیگر آشکارا و بی‌پروا انجام خواهد داد. ریاض برای این کار پول نفت مردم را هزینه خواهد کرد حتی اگر به قیمت کسری بودجه بی‌سابقه منجر شود.
طبق اسنادی که منتشر کرد (اینجا)، عربستان در چهارگوشه دنیا در حال مقابله با نفوذ ایران بوده و هست اما اکنون این نگرانی وجود دارد که پس از دیپلماسی کم‌رنگ و ضعیف وزارت خارجه در تهران در مقابل اقدامات آل سعود در یمن، سوریه و فاجعه منا، حوزه آمریکای لاتین که نقطه قوتی برای سیاست خارجی ایران بود، به نقطه ضعف تهران تبدیل شود.
البته از زاویه‌ای دیگر، این سیاست عربستان، این نکته را هم در خود دارد که آل سعودی که به همراهی اقمار عربی خود در خلیج فارس نتوانسته است در محیط عربی خود مانع نفوذ معنوی، نظامی، سیاسی و فرهنگی ایران بشود، چطور می‌تواند این کار را در آمریکای لاتین یا نقاط دیگر دنیا انجام بدهد؟ می‌شود گفت، شاید ریاض نتواند آمریکای لاتین را نیز به اقمار خود علیه ایران تبدیل کند، اما آسمان صاف آن را آن را می‌تواند علیه تهران، ابری کند.
قطعا آل سعود به دلیل حفره‌های امنیتی و سیاسی که در منطقه برای خود درست کرده، فرصت نخواهد کرد سیاست‌های ضدایرانی خود را در دیگر نقاط دنیا با قوت ادامه بدهد. فقط عرصه یمن برای آل سعود که در داخل دچار اختلافات سیاسی جدی است، کافی است تا تمرکز ریاض هر روز در مقابل ایران کمتر شود اما عصبانیتش و ناپختگی سیاسی‌اش که در عادل الجبیر و محمد بن سلمان وزیر دفاع ناپخته نمود یافته است، افزایش یابد.