به گزارش «نماینده»، بحران کاغذ در سال‌های ۹۰ تا ۹۳ که موجب افزایش چندین برابری قیمت کاغذ در بازار ایران و افزایش واردات از کشورهای مختلف شد، ارزیابی وضعیت تولید کاغذ در کشور را به ضرورتی انکارناپذیر مبدل کرد، در رأس همه مسئولان دولتی رهبر معظم انقلاب در بازدید از نمایشگاه کتاب در همان سال‌ها بر راه‌اندازی و فعال‌سازی کارخانه‌های تولید کاغذ در کشور تأکید کردند.
رفته رفته کارخانه‌های تولید کاغذ که سال‌ها به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآمده بودند، به بخش خصوصی واگذار و رمقی دوباره یافت، اما از ابتدای سال ۹۳ تاکنون به دلیل سیاست‌های غلط پیش از آن (ورود نهادها و سازمان‌های غیر حرفه‌ای به بازار واردات کاغذ) بازار با انباشتگی مواجه شده و رکود در بازار کاغذ حکمفرما شد.
کمیسیون ماده یک باید برای افزایش تعرفه تصمیم‌گیری کند
به موازات اقدام برای فعال‌سازی تولید داخلی کاغذ، بحث‌ها بر سر افزایش تعرفه واردات نیز بالا گرفت، افزایش تعرفه واردات کاغذ از سوی مطرح‌کنندگان آن به مانند ابزاری برای کنترل واردات بی‌رویه کاغذ و حمایت از تولید داخلی آن مطرح شد و چندین بار تا مرز تصویب در کمیسیون ماده یک اتاق بازرگانی پیش رفت. همین چند ماه پیش رئیس سندیکای تولید کنندگان کاغذ و مقوا از افزایش تعرفه واردات کاغذ از ۴ درصد به ۸ درصد خبر داد. افزایشی که در نهایت در کمیسیون ماده یک رأی نیاورد و به تصویب نرسید.
هفته گذشته بار دیگر موضوع افزایش تعرفه واردات کاغذ در جلسه کارشناسی اتاق بازرگانی که با حضور نمایندگان وزارتخانه‌ها و تشکل‌های مختلف برگزار شد، مطرح شده است، این بار صحبت از افزایش تعرفه از ۴ درصد به ۱۵ درصد است. افزایشی که به نظر می‌رسد، اگر اجرایی شود، بازار کاغذ را نه تنها از رکود فعلی خارج می‌کند، بلکه آن را اساسی تکان خواهد داد.
ابوالفضل روغنی رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی در زمینه این پیشنهاد که هفته گذشته در جلسه‌ای در اتاق بازرگانی مطرح شده است، می‌گوید: افزایش تعرفه واردات کاغذ یک بحث قدیمی است و به منظور حمایت از تولید داخلی کاغذ مطرح است، افزایش تعرفه همواره به ابزاری در دست دولت برای کنترل واردات و حمایت از تولید داخل محسوب می‌شود.
وی که ریاست سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا را نیز بر عهده دارد، می‌گوید: این پیشنهاد فعلا در یک جلسه کارشناسی مطرح شده است، باید با حضور کلیه اعضا و نمایندگان صنف‌ها و تشکل‌های مختلف بررسی شود و در نهایت در کمیسیون ماده یک برای آن تصمیم‌گیری شود، در جلسه هفته گذشته برخی از صنوف هم‌چون چاپخانه‌داران و ناشران مخالف افزایش بوده و برخی دیگر هم‌چون وزرات صنعت، معدن و تجارت و تولیدکنندگان کاغذ موافق آن. اما در نهایت در کمیسیون ماده یک که وزرای صنعت، معدن و تجارت، ارشاد، آموزش و پرورش، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و ... در آن عضو هستند، درباره این موضوع نتیجه‌گیری می‌شود.
روغنی در پاسخ به اینکه افزایش تعرفه واردات کاغذ موجب گران شدن کاغذ خواهد شد و مشکلات اقتصادی برای صنایع وابسته به کاغذ به دنبال دارد، آیا چنین فکر نمی‌کنید؟ گفت: اینگونه نیست، اکنون ما در ایران تنها توانایی تولید کاغذهایی با طول عمر بالا را نداریم، که باید وارد شود، در مجموع در طول سال ۵۰ تا ۸۰ هزار تن کاغذ با طول عمر بالا وارد کشور می‌شود که در مقابل نیازی که در کشور وجود دارد، رقمی نیست. هم‌چنین با توجه به راه‌اندازی کارخانه کاغذ پارس ما در حوزه کاغذ رفع نیاز خواهیم کرد. برای کاغذهای طول عمر بالا نیز پس از رفع تحریم‌ها می‌توان با ارتقا دستگاه‌ها تولید داشت.
وی با اشاره به تاکید رهبر انقلاب برای حمایت از تولید داخلی کاغذ گفت: رهبر انقلاب فرموده‌اند حتی در شر ایط برابر و پایین‌تر از تولید داخلی باید استفاده کرد، صنایع ما نیز بهتر است نگاه خود را بلند کرده و به حمایت از تولید داخلی بیاندیشند، اگر این افزایش منظقی تعرفه کاغذ وجود داشته باشد، از صنایع داخلی حمایت می‌شود.
روغنی: نماینده ارشاد هیچ اطلاعی از کاغذ ندارد
روغنی با اشاره به مخالفت جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد با افزایش تعرفه واردات کاغذ گفت: من لازم است گلایه‌ای داشته باشم، متأسفانه نمایندگان ارشاد به خصوص آقای برازش اصلاً در زمینه کاغذ کارشناس نیست و هیچ اطلاعاتی از کاغذ ندارد، تمام اطلاعاتی که از کاغذ می‌دهد، اطلاعات غلطی است، برای نمونه وی بارها گفته که در ایران کاغذ تحریر وجود ندارد، در حالی که سالانه ۱۵۰ هزار تن کاغذ تحریر در ایران تولید می‌شود، بنابراین این اطلاعات ضعیف به مسئولان می‌رسد و پایه تصمیمات آن‌ها می‌شود.
غلامرضا شجاع رئیس تعاونی لیتوگرافان که در طیف مقابل این ماجرا یعنی مخالفت با افزایش تعرفه واردات کاغذ قرار دارد نیز می‌گوید: این تنها چاپخانه‌داران نیستند که با افزایش تعرفه واردات مخالفند، بلکه ناشران، صحافان، لیتوگرافان، صنایع غذایی، دارویی، وزارت ارشاد و وزارت آموزش و پرروش نیز با این افزایش مخالف هستند.
شجاع: آقایان خواسته‌اند به مرگ بگیرند تا به تب راضی شویم
وی افزایش تعرفه از ۴ درصد به ۱۵ درصد را غیر منطقی خوانده و می‌گوید: آقایان خواسته‌اند به مرگ بگیرند تا ما به تب راضی شویم. چرا که پیش از این سخن از افزایش به ۷ یا ۸ درصد بود. این تعرفه شامل همه انواع کاغذ و مقوا از تحریر و روزنامه گرفته تا چاپ و بسته بندی می‌شود، شاید ما در داخل کشور بتوانیم کاغذ تحریر و روزنامه تولید کنیم، اما کاغذی که در چاپ ۴ رنگ استفاده شود را در ایران نمی‌توانیم تولید کنیم.
مخالفت شدید وزیر ارشاد با افزایش تعرفه واردات کاغذ
شجاع هم‌چنین از مخالفت شدید وزیر ارشاد با این افزایش تعرفه سخن گفته و ادامه می‌دهد: تشکل‌های نشر و چاپ ۲۰ استان با راسال نامه‌ای به شرکت تعاونی لیتوگرافان ضمن اعلام مخالفت خود با این افزایش خواستار ورود تعاونی برای دفاع از تعرفه موجود شده‌اند.
هم‌چنین روز گذشته در جلسه‌ای در شرکت تعاونی نمایندگانی از اتحادیه چاپخانه‌داران تهران، تعاونی چاپخانه داران تهران، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران، اتحادیه صنف صحاف، اتحادیه لیتوگراف، انجمن وارد کنندگان کاغذ و مقوا، اتاق اصناف ایران، دفتر چاپ وزارت ارشاد، دفتر کتاب و کتابخوانی ارشاد و مدیرکل ارشاد استان تهران و... حضور یافته و موضوع مخالفت را بررسی کردیم.
بازار کاغذ دوباره دچار تشنج می‌شود
وی با اشاره به دلایل مخالفت با افزایش تعرفه واردات گفت: استدلال ما این است که تولیدکنندگان داخلی قبل از هر چیزی باید خود را تقویت کرده و کیفیت تولید را افزایش دهند، اکنون تفاوت قیمت چندانی بین کاغذ داخلی و خارجی وجود ندارد، اما تفاوت کیفیت چشمگیر است، کاغذهای تولید داخل مناسب استفاده در چاپ و بسته به هیچ وجه نیست و ما اگر بخواهیم کاغذ را با تعرفه ۱۵ درصد وارد کنیم، قیمت تمام محصولات چاپ و بسته بندی افزایش یافته و کاغذ از بندی ۸۰ هزار تومان به بالای ۱۰۰ هزار تومان افزایش می‌یابد و دوباره وضعیت بازار کاغذ به هم می‌ریزد.
شجاع ادامه می‌دهد: این اشتباه فاحشی است و مسلما‌ً راه کمک به تولید داخلی این نیست، اگر تولید داخلی بتواند ۵۰ درصد نیاز را جوابگو باشد، آن زمان باید برای تعرفه فکری کرد، نه اینکه تولید داخلی ما می‌تواند تا ۲۰ درصد را جوابگو باشد و بعد ما بخواهیم تعرفه را افزایش دهیم.
با توجه به بحرانی که بازار کاغذ در سال‌های گذشته از سر گذرانده و رکودی که در یکی دو سال اخیر به آن دچار شده باید توجه داشت که هر گونه اقدامی در این بازار باید حساب‌شده و کارشناسی شده باشد تا بار دیگر این بازار که صنایع بسیاری به آن وابسته هستند و در رأس صنایع فرهنگ و نشر کشور درگیر آن است، دچار آسیب نشوند.