به گزارش «نماینده»؛ ورود شبکه های اجتماعی موبایلی با قابلیت های تشکیل گروه و گرد آوری طیف های مختلف به صورت جدی از دو سال پیش در کشور ما رواج یافت و به صورت یک سونامی طی مدتی کوتاه سراسر کشور را فرا گرفت. گسترش این شبکه های اجتماعی تا جایی پیش رفت که در تلفن همراه افرادی که یکبار هم پیش از آن با اینترنت کار نکرده بودند، مورد استفاده قرار گرفت. همین مسئله موج جدیدی از خرید گوشی های همراه و سکه شدن بازارهای موبایل را به همراه داشت.
اما طبق روال گذشته باز هم پیش از آنکه فرهنگ یک فناوری جدید وارد کشور شود، خود آن فناوری به سرعت نور در میان مردم جا باز کرد و قشر جوان و نوجوان کشور را نیز با خود همراه ساخت.
حالا چند سالی است که این شبکه های موبایلی در کشور ما و در گوشی های همراه مورد استفاده قرار می گیرد و هر چند این فناوری موجب شده روابط میان افرادی که از هم دور هستند گسترش یابد، اما بسیاری از روابط درون خانواده ها را با بحران روبرو کرد.
در همین زمینه مجید ابهری کارشناس مسائل اجتماعی به بررسی ابعاد ورود شبکه های موبایلی در لایه های مختلف جامعه پرداخت. متن این گفتگو را در ادامه بخوانید:
-به عنوان بخش ابتدایی گفتگو بفرمایید که چرا شبکه های موبایلی توانستند به راحتی جای خود را در میان شهروندان ایرانی باز کنند؟
قبل از ورود هر فناوری ابتدا باید بستر فکری و فرهنگی برای آن فراهم گردد. در غیر اینصورت عوارض و ناهنجاری های کاربرد غیر منطقی دامن گیر جامعه و بخش قابل توجهی از افراد خواهد شد. نرم افزارهای تلفن همراه از ۶ سال پیش تا به حال وارد جامعه ما شده اند و هر یک به فراخور فعالیت های خود طرفدارانی پیدا کردند. متاسفانه کمبود برنامه برای اوقات فراغت همراه با عدم آموزش مهارت های کاربردی باعث شد بیش از ۷۰ درصد از جوانان ما در این گروه ها عضو شده و از ۴ تا ۱۰ ساعت، وقت خود را در این نرم افزارها سپری نمایند. زمانی که با برنامه ریزی های مناسب می تواند به بهترین شکل ممکن برای جوانان مورد استفاده قرار گیرد.
-اهداف اصلی مدیران و هدایت کنندگان این شبکه ها چیست؟
با توجه به نگرش و دیدگاه مدیران این گونه سامانه ها، شایعه پراکنی، هرز نویسی، هرز گردی، ایجاد نافرمانی مدنی، برقراری روابط با جنس مخالف، دعوت به باورهای دروغین، تضعیف قانون پذیری از اهداف اصلی این شبکه ها می باشد.
-این شبکه های موبایلی چه آسیب هایی برای خانواده ها و جوانان به همراه دارد؟
درست است که برقراری ارتباط رایگان و دسترسی به اطلاعات ضروری، اصلی ترین امتیاز این سامانه ها می باشد اما به خاطر عدم فرهنگ سازی، فرزندان ما کمتر به فکر ابعاد مستتر در کاربرد آنها هستند. بسیاری از طلاق ها و روابط غیر منطقی و فرازناشویی به خاطر ورود به این شبکه هاست که می توان در کالبد شکافی های فرهنگی آنها به یکایک موضوعات اشاره کرد. در حال حاضر به جای فیلتر کردن و برخورد سلبی می بایست عوارض و جوانب منفی این شبکه ها به طور منطقی برای جوانان گفته و تبیین شود و به موازات آن نرم افزارهای مشابه بر اساس سبک فرهنگ و زندگی ما فراهم و عرضه گردد.
-خواسته یا ناخواسته این شبکه ها با اهداف مدنظر خود موفقیت هایی را هم داشته اند. علت این موفقیت را در چه می دانید؟
سهولت و رایگان بودن، تشکیل دادن گروه به دلخواه و عرضه محصولات فکری و قرار دادن آنها در معرض قضاوت دیگران از جمله اصلی ترین دلایل گرایش نوجوانان و جوانان در این سامانه ها بود. یک جوان در سن و سال جوانی به دنبال مطرح کردن و عرضه نقطه نظرات و مطالب خود و ارائه آنها به دیگران است. این شبکه ها چنین امکانی را برای یک جوان فراهم می کنند و او هم وقتی همه چیز را برای خود مهیا و آماده می بیند، بیشتر به آن گرایش پیدا می کند.
-در این باره بفرمایید که خانواده ها چه وظایفی را بر عهده دارند تا جوانان را از خطر این شبکه ها مصون بدارند؟
خانواده ها باید الگوی رفتاری مثبت برای فرزندان باشند. امروز متاسفانه در بسیاری از خانواده ها می بینیم که پدر و مادر خودشان اسیر شبکه های موبایلی و فضاهای مجازی شده اند. در چنین شرایطی چگونه می توان از فرزند خانواده انتظار داشت که به سمت موبایل نرفته و یا کمتر از آن استفاده کند. بنابراین در قدم اول خانواده اگر می خواهد فرزند خود را از غرق شدن در موبایل و شبکه های اجتماعی نجات دهد، خود باید ابتدا این وسیله را کنار گذاشته و یا فقط مدت زمان کوتاهی را صرف آن کند، سپس همین اقدام موجب می شود تا فرزندان نیز از پدر و مادر الگو برداری کرده و در استفاده از شبکه های موبایلی، وقت کمتری را صرف کنند. از سوی دیگر یکی از اقداماتی که خانواده ها می توانند انجام دهند، ایجاد ابزار مناسب برای اوقات جوانان و نوجوانان است. بدین صورت که پدر و مادر شرایطی را در منزل و خارج از منزل برای فرزندان به وجود آورند که بیش از شبکه های موبایلی برای فرزند مهیج باشد. اگر بنا باشد پدر خسته از محل کار بازگشته و نسبت به تربیت فرزند بی توجه باشد و در گامی مشکل سازتر، خود پای شبکه های اجتماعی بنشیند، چه انتظاری می توان داشت که فرزندان درگیر فضای مجازی نشوند. بنابراین ایجاد شرایط تفریحی و مهیج برای خانواده و فرزندان نقش ویژه ای است که پدر و مادر باید برای جلوگیری از حضور فرزندان در شبکه های اجتماعی ایفا کنند.
-در پایان بفرمایید در این زمینه مسئولان فرهنگی کشور چه وظایفی را باید ایفا کنند تا جوانان و نوجوانان در بهره گیری از شبکه های اجتماعی وارد بحران نشوند؟
مسئولین باید با فرهنگ سازی، بیان منطقی زیان ها و تولید نرم افزارهای مشابه، جوانان را هدایت فکری نمایند. نمی‌توان با فیلتر کردن این شبکه ها جوانان را از حضور در شبکه های اجتماعی منع کرد. بنابراین اگر قرار است کار‌ی کرد که یک جوان وقت کمتری را در شبکه های اجتماعی سپری کند اولا باید شرایط دیگری برای گذران اوقات فراغت او فراهم آورد و در مرحله بعدی نیز جایگزین مناسبی را برای جوان مهیا کرد.