به گزارش «نماینده»، محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با نیویورکر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا می‌دانستید اوباما قصد دارد با شما دست بدهد؟ گفت: خیر، اصلا مرسوم نیست که رییس یک حکومت برای دست دادن با یک وزیر خارجه برنامه‌ریزی کند. اینکه یک رییس جمهور در این باره برنامه‌ریزی کند یک کسرشان برای خود وی محسوب می‌شود. اوباما دو ساعت پیش از آن در مجمع عمومی سخنرانی کرده بود و ما انتظار نداشتیم که به سالن مجمع عمومی باز گردد. در حالی که من در حال خروج از سالن بودم باراک اوباما به دلیلی که من نمی‌دانم در حال ورود به سالن بود و ما تنها با یکدیگر روبه‌رو شدیم. به نظر من بیشتر این یک تصادف بود.
خبرنگار پرسید آیا این مسئله پیامدهایی برای شما در کشورتان خواهد داشت؟ ظریف پاسخ داد: همین حالا هزینه‌هایی در کشورم داشته است. با این حال هر کاری که می‌کنم در کشورم برایم هزینه ندارد بنابراین این یک رویداد خیلی غیرمعمول نیست.
خبرنگار نیویورکر پرسید، چرا آقای روحانی رییس جمهور ایران تمایلی به گفتگو با باراک اوباما رییس جمهور آمریکا نداشت؟ مسئولان کاخ سفید اعلام کرده بودند که علاقه‌مندند این بار روحانی با اوباما دیدار کند؟ که رئیس دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: به این علت که ما معتقدیم در حال حاضر برنامه ما اجرای توافق است و اولویت نخست ما این است. نباید کاری صورت گیرد که شرایط پیچیده شود. آنچه برای ما مهم است محتوا است نه ظاهر، منظور من عکس گرفتن با یکدیگر است.
باید آشتی و وحدت ملی را بین سوری‌ها تسریع کنیم
ظریف در این گفت‌وگو درباره سوریه نیز تصریح کرد: ما باید وحدت ملی، آشتی ملی در بین سوری‌ها را تسریع سازیم و سپس باید نتیجه‌ای را تسریع کنیم که پایدار و دموکراتیک است و به سوری‌ها اجازه دهیم درباره اینکه چه کسی بر آنها حکومت کند و نحوه حکومت تصمیم گیرند.
خبرنگار در ادامه مصاحبه با از ظریف پرسید، شما هجده ماه است که از طرح چهار ماده‌ای درباره سوریه حرف می‌زنید. این طرح به کجا رسیده است؟ که ظریف خاطرنشان کرد: این طرح وجود دارد اما چهار جزء دارد. اصل آن تشکیل دولت وحدت ملی، آتش‌بس، مقابله با تروریسم، اصلاحات اساسی و ایجاد ساختار دولت پایدار براساس نهادهای جدید قانون اساسی است که ایجاد شده‌اند. ما معتقدیم که این‌ها باید اساس هر طرحی باشد که می‌خواهد برای سوریه کارساز باشد.
وزیر امور خارجه افزود: البته هر طرحی باید اصولی داشته باشد و هر کسی باید احترام به حق حاکمیت، تمامیت ارضی، مقابله با تروریسم، فرقه‌گرایی و دخالت نکردن در امور داخلی سوریه، راه‌حل سیاسی، احترام به حقوق اقلیت و حقوق بشر را بپذیرد. ما فقط در حال مطرح کردن پیشنهاداتی هستیم. ما در حال ارائه پیشنهاد سختی نیستیم. ما در روند گفت‌وگو، رایزنی با بازیگران مختلف منطقه‌ای و خارجی برای این موضوع قرار داریم.
وی در پاسخ به این سوال که نظر ایران درباره بشار اسد رئیس جمهور سوریه چیست؟ ابراز داشت: ما همواره از همان ابتدا گفته‌ایم که این تصمیم مربوط به مردم سوریه است. ما مخالف این مسئله هستیم که مردم و دولت‌های خارج از سوریه پیش‌شرط‌هایی را برای راه حل سیاسی در سوریه گذارند. ما هیچ پیش شرطی نمی‌گذاریم و معتقدیم این وظیفه ما نیست. ما معتقدیم مردم سوریه باید در این زمینه تصمیم گیرند. ما باید وحدت ملی، آشتی ملی در بین سوری‌ها را تسریع سازیم و سپس باید نتیجه‌ای را تسریع کنیم که پایدار و دموکراتیک است و به سوری‌ها اجازه دهیم درباره اینکه چه کسی بر آنها حکومت کند و نحوه حکومت تصمیم گیرند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا از طرح ایران اطلاع دارد؟ یادآور شد: متحدان اروپایی و سازمان ملل متحد به صورت مرتبط به آمریکا گزارش داده‌اند و همه آنها در این تفکر ما شریک بوده‌اند.
خبرنگار پرسید آیا روس‌ها از عقیده شما حمایت می‌کنند؟ که ظریف بیان کرد: من معتقدم تفکر ما در این زمینه بسیار شبیه یکدیگر است.
خواستار تلاش بین‌المللی برای مقابله با تروریسم هستیم
خبرنگار در ادامه پرسید آیا بمباران روسیه در سوریه شما را متعجب نکرد؟ که وزیر امور خارجه پاسخ داد: لزوما خیر، زیرا این نیاز در تلاش بین‌المللی وجود دارد و ما خواستار تلاش بین‌المللی برای مقابله با داعش و دیگر سازمان‌های تروریستی مشابه نظیر جبهه‌النصره و احرار الشام و گروهای مشابه که هر ساعت در سوریه به وجود می‌آیند، شدیم.
وی در پاسخ به این سوال که روس‌ها در نهایت از این حملات چه می‌خواهند؟ بیان کرد: آمریکا از این حملات چه می‌خواهد و این برای آن است که داعش نابود شود.
خبرنگار پرسید اما این حملات روسیه همچنین برای این است که بشار اسد باقی بماند یا برای تسریع یک روند است؟ من نمی‌دانم این حرکت جدید روسیه ما را به مذاکره نزدیک می‌کند یا اینکه در حال شکاف در بین کشور‌ها، قدرت‌های اصلی است؟
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: من فکر می‌کنم از زوایای مختلف ما را به مذاکره نزدیک می‌کند. این وضع فرصت‌ها و همچنین چالش‌هایی را فراهم می‌کند. اگر ما از فرصت‌ها استفاده کنیم، می‌توانیم به نتیجه برسیم اما اگر از فرصت‌ها استفاده نکنیم فقط چالش‌هایی برای ما باقی می‌گذارد.
ایران ماهیت حضور خود در سوریه را تغییر نداده است
ظریف در پاسخ به این سوال که هدف نخست روسیه داعش یا جبهه النصره نبود؟ گفت: بود. نخستین هدف گروه جدیدی بود که از ترکیب النصره و احرار الشام به نام جیش الفتح به وجود آمدند. این گروه‌ها هر روز نام‌های جدیدی پیدا می‌کنند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوالی مبنی بر اینکه درباره حضور ایران گزارش‌هایی در هفته گذشته درباره نیروهای ایرانی در سوریه منتشر شد نه فقط مشاوران نظامی؟ گفت: این نادرست است. ما ماهیت حضور خود در سوریه را تغییر نداده‌ایم و همچنان مشاوران نظامی وجود خواهند داشت نه چیز دیگر. من دقیقا این مسئله را بررسی و اطمینان یافتم که به این صورت بوده است.
ائتلاف ضد داعش جدی عمل نکرده است
خبرنگار گفت اما ایران از دخالت روسیه در سوریه حمایت می‌کند؟ که ظریف با بیان اینکه ما از دخالت هر کسی علیه داعش به شرط اینکه جدی باشد، حمایت می‌کنیم، اظهار داشت: مشکل ائتلاف بین‌المللی این بود که هرگز جدی نبودند، زیرا با موانع سیاسی در هدف قرار دادن داعش مواجه بودند، زیرا آنها معتقدند هدف قرار دادن داعش قبل از آنکه راه حلی برای بشار اسد پیدا کنند به بشار کمک خواهد کرد. بنابراین فقط نمایش ادامه دارد و به همین علت توانایی داعش در سال گذشته کاهش نیافته است.
خبرنگار از ظریف پرسید: این چه نمایشی است؟ تعداد بی‌سابقه از کشور‌ها اکنون در سوریه دخالت نظامی دارند. ما چگونه می‌توانیم در این شرایط مذاکره کنیم؟ که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: به محض اینکه بدون پیش‌شرط آماده برای گفت‌وگو درباره سوریه باشیم، می‌توانیم گفت‌وگو‌ها را شروع کنیم. شروع این گفت‌وگو‌ها مستلزم این است که غرب واقعا بدنبال آن باشد. پیش‌بینی‌های آنها اشتباه بودند. آنها انتظار داشتند رمضان چهار سال قبل اسد را برکنار کنند. به جای سه هفته، چهار سال طول کشیده است و صد‌ها هزار تلفات برجا ماند و میلیون‌ها نفر از خانه‌های خود آواره شدند.
ظریف در پاسخ به این سوال خبرنگار نیویورکر مبنی بر اینکه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در سازمان ملل متحد از یک گذار مدیریت شده صحبت کرد که نخستین بار از این واژه استفاده کرد. آیا شما شاهد انعطاف هستید که در آن آمریکا فعالانه‌تر به دنبال نتیجه از راه مذاکره باشد؟ خاطرنشان کرد: تفاوت جدیدی نیست و شما شاهد همان لفاظی قدیمی هستید. من معتقدم آمریکا همچنان ملاحظاتی در منطقه دارد که اجازه نداده است این کشور خود را از سیاست‌های قدیمی دور کند و موجب شد که به این مناقشه ادامه دهد.
خبرنگار پرسید: منظورتان اتحاد با عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج فارس است؟ که محمد جواد ظریف گفت: بله توجه آمریکا به نگرانی‌های آنها است.
اظهارات دو ماه گذشته مقامات آمریکا به اعتمادسازی کمکی نکرده است
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سوال که آیا توافق هسته‌ای راه جدیدی را برای گفت‌وگوهای بیشتر درباره سوریه، یمن، عراق و دیگر کشورهای منطقه‌ای به شیوه غیر از گذشته باز می‌کند؟ خاطرنشان کرد: هنوز نمی‌توانم چنین بگویم. ما امیدواریم اجرای برنامه جامع اقدام مشترک منجر به کاهش برخی از بی‌اعتمادی‌ها در ایران درباره اهداف و جهت‌های سیاست کلی آمریکا در منطقه گردد. مسلما اظهاراتی که در دو ماه گذشته شنیدیم و بیشتر آنها در در داخل آمریکا گفته شده است به کاهش بی‌اعتمادی کمکی نمی‌کند.
خبرنگار از وزیر امور خارجه پرسید: آیا شما واقعا با توجه به موانع کنگره فکر می‌کنید به اینکه مانع واقعی برای اجرای آن وجود داشته باشد؟ که وی بیان کرد: دو راه برای اجرای یک توافق وجود دارد. یک راه این است که با رویکرد حداقل‌گرایانه آن را اجرا کنید. دقیقا کاری را که اجتناب‌ناپذیر است، انجام دهید و این در ایجاد اعتماد سازنده نیست. راه دیگر این است که به پایان دادن تحریم‌ها به عنوان سیاست اطمینان نگاه و تعامل متفاوت با ایران ایجاد کنیم. آمریکا نباید به آن به عنوان امتیاز نگاه کند بلکه باید آن را راهی برای پایداری یک توافق بسیار خوب ببیند و اگر این کار را انجام دهند، ما علاوه بر اینکه توافق پایدار خواهیم داشت بلکه اعتماد سازی ایجاد خواهیم کرد.
خبرنگار پرسید: اما آمریکا و ایران با همین رسیدن به توافق نیز صفحه دیگر را رقم زدند؟ که رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: هنوز زود است قضاوت کنیم. من خود نیز واقعا امیدوارم دو سال عمر خود را برای هیچ چیز از دست نداده باشم و من مطمئن هستم که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز چنین احساسی دارد.
مسئله هسته‌ای را با موضوعات دیگر قاطی نکردیم
ظریف در پاسخ به این سوال خبرنگار نیویورکر مبنی بر اینکه دستور کار بعدی ایران و آمریکا چه خواهد بود؟ گفت: من در هر زمان یک گام برخواهم داشت اما این گام‌ها قاطع خواهند بود و شما آثار آن را دیدید. ما گام قاطع برمی‌داریم. ما مسئله هسته‌ای را با موضوعات دیگر قاطی نکردیم. برخی می‌گویند ما باید این موضوع را با مسائل دیگر ترکیب می‌کردیم. ما همانطور که گفتید بر وعده خود بودیم و توانستیم این مسئله بسیار سخت را حل کنیم. اگر ما در یک جهت باشیم و به اجرای با حسن نیت برنامه جامع اقدام مشترک ادامه دهیم در آن صورت این امکان را خواهیم داشت مقداری اعتماد ایجاد کنیم که ما را قادر می‌سازد مسائل دیگر را نیزحل کنیم.
خبرنگار پرسید: چه گام‌های قاطع دیگری وجود خواهد داشت؟ و ظریف گفت: یک گام در هر زمان خواهد بود.