«نماینده» تلاش دارد که تحولات پس از انقلاب شکوهمند اسلامی را در حوزه های گوناگون سیاسی و امنیتی به بحث بنشیند . در اولین گام می کوشیم تا رخداد ها و تحولات کردستان پس از انقلاب اسلامی را به صورت روزانه و از روزی که این بحران آغاز شد ، ادامه یافت و به پایان رسید بررسی کنیم .
امیدواریم بتوانیم گامی هر چند کوچک در بازخوانی تاریخ انقلاب و اثبات مظلومیت انقلاب شکوهمند اسلامی که از اولین روز پیروزی گرفتار جدایی طلبان و حمایت های بین المللی ابرقدرت ها از آنان شد برداشته باشیم .
شاید برای تعدادی از دوستان و مخاطبان بزرگوار این نوشتار سوال باشد که در شرایط کنونی چه الزام ونیازی به پرداختن به تاریخ کردستان احساس می شود ؟ که این سوال را می توان از منظرهای مختلفی به بررسی نشست و به آن پاسخ گفت .
آن چه که در این مجال ضروری است بدان پرداخته شود ضرورت بازخوانی تاریخ انقلاب اسلامی است . رهبر معظم انقلاب ۶ خرداد ماه سال گذشته طی سخنانی در دانشگاه امام حسین (ع) اظهار داشتند : تاریخ انقلاب را بدانید. این انقلاب مثل خیلی از حرفهای دیگری که در دنیا معمول است، صِرف ادعا نیست؛ یک دامنه‌ی وسیعی از تجربه و عمل در مقابل آن است. این انقلاب آزموده است، تجربه‌شده است. این حرفها، حرفهائی است که در میدان عمل، صدق خود را ثابت کرده است. اگر امام عزیز ما به ما یاد میداد که به خدا توکل کنیم، اعتماد کنیم، حسن ظن داشته باشیم، تلاش کنیم، و میگفت اگر این کار را بکنید، پیروز خواهید شد، این اتفاق افتاد؛ همچنان که در صدر اسلام اتفاق افتاد؛ که امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) در نهج‌البلاغه فرمود: «فلمّا رأی اللّه صدقنا انزل بعدوّنا الکبت و انزل علینا النّصر». این ملت صدق خود را نشان داد، راستگوئی خود را نشان داد؛ وارد میدان شد و در میدان عمل، این فکر و این اندیشه و این مبانی نظری تجربه شد. این را باید شما در تاریخ انقلاب ببینید.
آن چه از فرمایشات آیت الله خامنه ای می توان استنباط کرد این واقعیت بسیار مهم است که باید برای فهم داشته ها به تاریخ انقلاب مراجعه کرد تاریخی که پر است از نشانه ها ؛ از نشانه های مظلومیت تا نمادهای اقتدار و عظمت یک ملت در برابر دشمنان .
کردستان را شاید بتوان نقطه عزیمتی دانست برای دو مقوله ای که ذکر آن رفت . جمهوری اسلامی هم در کردستان مظلوم واقع شد و هم اقتدار و قدرت خود را به جهانیان نشان داد. امروز با گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب تاریخ کردستان پس از انقلاب مرور نشده است . کسی نمی داند که در آن برهه تاریخی و در آن خطه از سرزمین کهن ایران چه گذشت و این ندانستن زمینه ساز آن شده که دشمنان انقلاب و ایران برای ما تاریخ سازی کنند ...روزی به بهانه قومیت ها و روزی دیگر به بهانه مذاهب و ...
اگر ما تاریخ مظلومیت و اقتدار خود را در کردستان سرافراز مرور نکنیم و نگوئیم که فرزندان معنوی حضرت روح الله برای آزادی و سرافرازی این خطه چه ها که نکشیدند فردا روزی شرمنده تاریخ خواهیم شد ...شرمنده از آن روی که قلم به دستان مزدور اجانب تاریخ را خواهند نوشت و به دربار افاعنه تقدیم خواهند نمود و بسیار سخت است تاریخی که نوشته شده است را تغییر داد مگر آن که واقعیت ها و حقیقت ها را آن گونه که هست مرور و به مردم ارائه کرد تا کسی را یارای تحریف نباشد ...
از این رو است که ما ضرورت مرور تاریخ انقلاب به صورت عام و تاریخ کردستان پس از انقلاب به صورت خاص را احساس کرده و بر آن استمرار داریم و امیدواریم که این تلاش مختصر مورد رضایت حضرت حق قرار گرفته و روح ملکوتی امام خمینی را شاد نماید ...انشاء الله
۷خرداد ۱۳۵۸
ورود آیت الله ربانی شیرازی به مهاباد
آیت الله ربانی شیرازی که در راس هیئتی برای بررسی مشکلات مردم آذربایجان غربی به این منطقه آمده است به اتفاق عباسی استاندار آذربایجان غربی و عده ای از روحانیون ارومیه وارد مهاباد شد .
وی در جمع اهالی شهرستان مهاباد و آوارگان نقده حضور یافت و در ابتدا نماینده آوارگان خواستار رسیدگی به وضع آنها شد .
آیت الله ربانی شیرازی نیز ضمن اظهار ناراحتی از وضع موجود حادثه نقده را محصول توطئه اخلالگران خواند و برلزوم هوشیاری در برابر این توطئه ها تاکید کرد .
وی انقلاب را در مرحله پاکسازی دانست و به آوارگان وعده داد پاسداران مورد اعتماد با برقراری امنیت منطقه عاملان حادثه نقده را به دادگاه عدل اسلامی تحویل دهند . (۱)
۹خرداد ۱۳۵۸
آوارگان کرد به نقده باز می گردند
در جلسه هیئت حسن نیت دولت به سرپرستی آیت الله ربانی شیرازی و مرکب از چند مقام رسمی و نمایندگان کرد و ترک که در سالن شهرداری نقده تشکیل شد تصمیم گرفته شد تحت نظر دولت و نمایندگان کرد و ترک آوارگان به نقده بازگردند .
پس از پایان جلسه بازگرداندن آوارگان آغاز شد و اولین گروه کردهای آواره به نقده بازگشتند.(۲)
۱۱ خرداد ۱۳۵۸
ضد انقلاب کمیته انقلاب اسلامی سنندج را به آتش کشید
به دنبال وقوع دو فقره قتل در محله بهار مست و شایعه دست داشتن پاسداران انقلاب اسلامی در این قتل ها عده ای ضد انقلاب به کمیته انقلاب اسلامی سنندج حمله کردند و آنجا را به آتش کشیدند.
این واقعه آرامش سنندج را به هم زد و عده ای با انجام تظاهرات به کمیته های انقلاب اعتراض کردند.
با بالاگرفتن تشنج در سنندج ۴ تن از اعضای شورای اداری این شهر در مصاحبه ای تلویزیونی دستگیری قاتل و بی ارتباطی کمیته انقلاب اسلامی با این قتل ها را اعلام کردند .
با انجام این مصاحبه و اعتراف قاتل فضای شهر تاحدودی آرام است . (۳)
۱۲خرداد ۱۳۵۸
اعلام موجودیت شورای مرکزی روحانیت سنندج
شورای مرکزی روحانیت سنندج با انتشار اطلاعیه ای موجودیت خود را اعلام کرد .
در این اطلاعیه با اشاره به حضور احمد مفتی زاده در این شورا از انتخاب چند نفر از روحانیون کردستان به عنوان شورای مرکزی روحانیت سنندج خبر داده شده است .(۴)
۱۳خرداد ۱۳۵۸
دبیرکل حزب توده : آمریکا و انگلیس در ناآرامی های ایران دست دارند
کیانوری دبیرکل حزب توده ایران لغو همه قراردادهای اقتصادی ، نظامی و سیاسی بین یاران و آمریکا را که در زمان شاه منعقد شده بود خواستار شد .
وی در مصاحبه با روزنامه الانباء چاپ کویت آمریکا و انگلیس را متهم کرد که در جریان ناآرامی های اخیر برخی اقلیت ها در ایران دست دارند .
او گفت : آمریکایی ها و انگلیسی ها به علت آن که منافع نامشروع خود را در ایران از دست رفته می بینند به عصیان های نفاق افکنانه در میان اقلیت ها دامن می زنند . (۵)
اشرار مسلح سلماس سرکوب شدند
با تلاش های پاسداران انقلاب اشرار مسلح که ضمن راهزنی باعث شهادت یک پاسدار شده بودند سرکوب شده و با به جا گذاشتن یک کشته از منطقه گریختند .
به دنبال این واقعه حدود ۱۰۰نفر در ارتباط با راهزنان مسلح دستگیر شدند و بازجویی از آنان ادامه دارد .
کلیه نقاط حساس شهر و جاده های سلماس در کنترل پاسداران انقلاب است . (۶)
عزالدین حسینی : جلال طالبانی در امور ایران دخالت نخواهد کرد
عزالدین حسینی امام جمعه مهاباد که به تازگی با امام خمینی ملاقات کرده است پس از بازگشت از قم اظهار داشت : هنگامیکه در سردشت بودم با جلال طالبانی که او نیز به سردشت آمده بود ملاقات کردم و نقطه نظرهای امام خمینی را در زمینه امنیت منطقه برایشان تشریح کردم و یادآور شدم که باید امنیت منطقه به شکل قابل قبولی حفظ شود .
وی ادامه داد : در این دیدار از جلال طالبانی خواستم در مسائل مربوط به ایران دخالت نکنند و وی نیز به طور آشکار پشتیبانی خود را از انقلاب اسلامی ایران اعلام و تاکید کرد هیچ گاه در امور ایران دخالت نکرده و نمی کند .
عزالدین همچنین شرکت خود را در کنفرانس سنندج به دلیل بی اطلاعی از محتوای کنفرانس رد کرد. (۷)
وظیفه حفظ انقلاب را باید به مردم محول کنیم
سرلشکر فربد رئیس ستاد ارتش گفت : برای حفظ انقلاب حتی المقدور باید از مردم انقلابی و پاسداران استفاده کرد چون ما ارتشیان کاری برای انقلاب نکردیم پس باید حفظ انقلاب را به عهده خود مردم بگذاریم ، ما الان باید افتخار کنیم اجازه ندادیم ارتش در گنبد و سایر جاها در مقابل مردم بایستد [!] (۸)
آيت‌الله رباني شيرازي از اروميه وارد كرمانشاه شد
آيت‌الله رباني شيرازي كه به نمايندگي از طرف امام خميني به مناطق غرب و شمال غرب كشور مسافرت كرده بود، ساعت ۴۵/۱۱ امروز با هواپيما از اروميه وارد كرمانشاه شد و مورد استقبال آيت‌الله حاج مجتبي حاج آخوند حاج سيد محسن خرم شاهي، معاون كميته مركزي جمهوري اسلامي و سرپرست اداره كل ارشاد ملي قرار گرفت.
آيت‌الله شيرازي بلافاصله پس از ورود در منزل حضرت‌آيت‌الله اشرفي اصفهانی، معاونان استاندار، و مقامات انتظامي‌به بررسي مسايل سياسي اجتماعي، عمراني و مشكلات استان كرمانشاهان پرداخت.
در اين جلسه معاونان استانداري كرمانشاهان گزارش‌هايي از اقداماتي كه در جهت رفع مسايل بيكاري، حزب و استقرار امنيت در راهها و‌ايجاد حسن تفاهم بين عشاير به اطلاع رساندند.(۹)
۱۶ خرداد ۱۳۵۸
مفتيزاده: من كانديداي رياست جمهوري نيستم
مفتي زاده وارد سنندج شد و در جمع گروهی از مردم در ميدان آزادي سنندج گفت : نامزد ریاست جمهوری نخواهم شد .
وی اظهار داشت : خودمختاري همه استانها از جمله كردستان بايد در قانون اساسي پيش بيني شود. طرح مساله خودمختاري موجب شده است كه در بعضي از نقاط كردستان بين برادران شيعه و سني اختلافاتي رخ دهد. من به آن نقاط رفتم و براي آنها توضيح دادم كه در منطقه وسيع كردستان سني و شيعه با هم زندگي مي‌كنند و خود مختاري كردستان براي همه مردم اين منطقه است
وي افزود: اساساً خود مختاري كردستان بدين معني نيست كه شايع كردهاند غير كردها حق زندگي در كردستان را نخواهند داشت.
وي اضافه كرد: مسأله كانديدا شدن من جهت رياست جمهوري كه از طريق راديوهاي مسكو و لندن عنوان شده است براي منحرف كردن اذهان و افكار عمومي است تا خيال كنند من براي رئيس جمهور شدن مبارزه كردهام. اين مطلب اصلاً صحيح نيست و من آن را قبول نخواهم كرد.(۱۰)
۱۹ خرداد ۱۳۵۸
شهربانی سنندج فعالیت خود را آغاز کرد
بازسازی شهربانی سنندج خاتمه یافت و این سازمان رسما کار خود را آغاز کرد .
سرهنگ دکتر ولیدی پس از انتخاب از سوی رئیس شهربانی کل کشور ، شرفیابی به حضور امام خمینی و نیز تائید شورای ۱۱ نفری اداره شهر سنندج ریاست شهربانی این شهر را بر عهده گرفت .
شهربانی سنندج با کمک پاسداران انقلاب فعالیت خواهد کرد . (۱۱)
پیش در آمد
در روزهای پایانی خرداد ماه ۱۳۵۸ احمد مفتی زاده تلاش می کند تا به برپایی کنفرانسی که خود محور آن بوده هدفی که ضد انقلاب از اول در پی آن بوده یعنی خودمختاری کردستان را جامه عمل بپوشاند و این افتخار [!] را نصیب خود گرداند ولی دیگر اشرار کردستان از جمله عزالدین حسینی و قاسملو که هرگز خواستار رفتن به زیر پرچم مفتی زاده نبوده و او را به حساب نمی آوردند از حضور در این کنفرانس خودداری می کنند و آن را به سخره گرفته و می گویند حاضران نمایندگان کردها نیستند !
همه این وقایع نشان از درگیری پیش از جنگ و به دست آوردن غنائم داشت ...جنگی که برای رسیدن به امیال پست دنیوی یک گروه و به نام مردم کردستان و با هدف جدا سازی کردستان عزیز از مام میهن طراحی شده بود ...
دعوت مفتي زاده براي شركت در كنفرانس۲۰ خرداد سنندج
احمد مفتی زاده از سران کرد در اطلاعیه ای تاکید کرد : اكنون كه قيام ملتهاي مسلمان ايران به ثمر رسيده و بجاي نظام ستمگر شاهنشاهي، نظام دادگستر جمهوري اسلامي استقرار يافته و مسئولان مملكت در برابر خواستههاي ملت كرد از جمله حق مشروع خودمحتاري حسن نيت نشان ميدهند، هر انسان آگاه و دلسوزملت كرد مكلف است آخرين امكانات خود را در راه استفاده صحيح از موفقيت و بخاطر سعادت و تأمين آينده ملت بكار گيرد.
وی ادامه داد : بديهي است كه در چنين مسئله اي فرد يا افراد ملت حق تصميم گيري ندارند بلكه تنها راه منطقي اجتماع افرادي از همه قشرها و گروهاي سياسي است. تا از اين طريق عده ي به نمايندگي انتخاب شوند و اين عده، طرحهاي لازم را براي مذاكره با مقامات مسؤل مملكت تهيه نمايند.
مفتی زاده افزود : طي قطعنامه اي دعوت شده كه در روز ۲۰ خرداد ماه جاري در سنندج حضور به هم رسانند و پس از مذاكرات و بررسي نظرات گوناگون و انتخاب بهترين انها عده‌اي به نمايندگي انتخاب شوند تا بهترين طرح را براي تأمين خواستههاي گوناگون ملت و از جمله تأمين حق خود مختاري كردستان در چار چوب جمهوري اسلامي ايران تهيه و تعقيب نمايند.
وی تاکید کرد : بدين وسيله از هموطنان عزيز كرد دعوت مي‌شود كه از انواع كدورت ها و اختلاف نظرهاي شخصي چشم پوشي كنند و مصلحت ملت كرد را بر همه ملاحظات ديگر ترجيح دهند ودر كنفرانس روز ۲۰ خرداد شركت کنند. (۱۲)
عزالدین حسینی شرکت نمی کند
احمد مفتی زاده در مصاحبه ای اعلام کرد : هر چند از عزالدین حسینی برای شرکت در کنفرانس سنندج دعوت ویژه به عمل آمده است ولی وی در این کنفرانس شرکت نمی کند.
وی همچنین ضمن اعلام خبر شرکت حزب دمکرات کردستان در این کنفرانس این حزب را دارای سابقه طولانی مبارزاتی و سیاسی خواند و خاطرنشان کرد شخصا با قاسملو تماس گرفته و او را دعوت کرده ام.(۱۳)
۲۰ خرداد ۱۳۵۸
اختلافی که علنی شد
كنفرانس سنندج امروز در حالي كه از سوي عزالدين حسيني و بسياری از گروههاي سياسي و جمعيتها تحريم شده بود با سخنراني احمد مفتي زاده كار خود را شروع كرد. در اين كنفرانس صندلي نمايندگيهاي بسياري گروههاي سياسي خالي بود.
چه کسانی آمدند و چه کسانی تحریم کردند ؟!
عزالدين حسيني، جمعيت معلمان كردستان، جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب كردستان، شوراي هماهنگي جمعيتهاي كردستان، سازمان چريكهاي فدائي خلق شاخه كردستان، سازمان انقلابي زحمتكشان كردستان و دانشجويان و دانش آموزان پيشگام، از جمله گروههايي بودند كه مخالفت خود را با تشكيل اين كنفرانس اعلام و شركت در آن را تحريم كردند.
از سوي ديگر گروه اسلامي عدالت خواهان كردستان، گروه اسلامي نصر،انجمن اسلاميبازاريان سنندج، انجمن اسلامي دانش آموزان،انجمن اسلامي جوانان و انجمن اسلامي دانشجويان كرد،ازاين كنفرانس حمايت كرده و در آن شركت جستند. (۱۴)
جلسه کنفرانس تهیه طرح خودمختاری کردستان در سنندج تشکیل شد و نمایندگان شهرهای شرکت کننده در این کنفرانس سخنانی ایراد کردند .
در این جلسه ضمن تاکید بر ضرورت خودمختاری کردستان از اختلافات موجود میان عزالدین حسینی و مفتی زاده اظهار تاسف و گلایه شد . (۱۵)
درخواست دولت از زبان مفتی زاده
احمد مفتي زاده در نطق افتتاحيه خود طي سخناني، هدف از تشكيل كنفرانس را تشريح كرد و گفت: دولت خواستار آن شده كه طرح جامعي براي خودمختاري كردستان از سوي نمايندگان خلق كرد [!] ارائه شود تا پس از تجزيه و تحليل و مطالعه كافي در دولت مورد تصويب يا رد قرار گيرد و به همين مناسبت كنفرانس امروز را تدارك ديديم و موضوع اساسي آن نيز ارائه طرح خودمختاري از جانب نمايندگان منتخب مردم ميباشد.
وی ادامه داد : اما يادآوري اين نكته ضروري است كه اگر نتيجه واقعي و خواست كليه خلق كرد، از اين كنفرانس حاصل نشود، آماده برگزاري كنفرانس‌هاي ديگري در هر نقطه و مكان از كردستان خواهيم بود تا هر كس فكر و نظر و طرحي در مورد خودمختاري دارد به صراحت اعلام كند حتي اگر در مقام مخالف باشد.
چرا سنندج برای برگزاری کنفرانس انتخاب شد
مفتی زاده اظهار داشت : بايد بگويم كه انتخاب سنندج به عنوان محل برگزاري كنفرانس مسأله تعصب شهري يا برتري و تبليغ ايدئولوژي خاصي و يا شخص بخصوصي نبوده بلكه مسأله تأمين خواست خلق كرد است. و هر كس دلسوز خلق كرد باشد، خواهان چنين تجمعاتي خواهد بود.
تفاوت طرح خودمختاری مفتی زاده با بقیه طرح ها
مفتی زاده آنگاه در مورد طرح پيشنهادي خودمختاري اضافه كرد طبيعي است كه اين طرح بر اساس فلسفه و نظام اسلاميخواهد بود. زيرا نه در نظام غربي ( فدراتيو ) و نه در نظام سوسياليستي طرح هاي خودمختاري كاملا دموكراتيك و بر اساس تأمين حقوق ملي و محلي نيست. زيرا در اين نظامها قدرت از بالا به پائين ديكته مي‌شود اما در نظام اسلامي از ستم ملي و طبقاتي اثري نخواهد بود و قدرت در دست شوراهاي محلي و در نهايت امر شوراي عالي خواهد بود و ما سعي خود را خواهيم كرد كه يك طرح كلي كه تمام حقوق خلق كرد را تأمين كند در مورد خودمختاري به دولت ارائه دهيم.
جليلي كه از کرمانشاه در اين كنفرانس شركت كرده بود نیز طي سخنان كوتاه خود بر مسأله اتحاد و وحدت كلمه تاكيد كرد و تاسف خود را از شركت نكردن تمام نمايندگان خلق كرد در اين كنفرانس اعلام داشت.
جعفر انصاري ،از كرمانشاه نیز گفت: انقلاب ملت ايران بخاطر نفت و مسكن نبوده بلكه براي زنده كردن روح قوانين اسلام و قرآن چنين انقلابي صورت گرفته است.
پيش از آن احمد احمديان از بوكان و ملا عزيز درويشي و قادر قادري از پاوه طرح هاي خود را در مورد خودمختاري بصورت شعر و سرود بيان داشتند.
چریک های فدایی : کنفرانس سنندج مردمی نیست
سخنگوي سازمان چريكهاي فدائي شاخه كردستان نيز در مصاحبه ای گفت : اين كنفرانس، مردمي نيست و توطئه‌اي است عليه خلق كرد. براي شركت در اين كنفرانس از سازمان ما دعوت شد اما از آن جائي كه روش و نتيجه اين كنفرانس با منافع خلق كرد مغايرت دارد در اين گردهمايي شركت نكرديم و از سوئي تنها رهبر سياسي ـ مذهبي و ملي خلق كرد عزالدين حسيني است.
سخنگوي جمعيت موسوم به دفاع از آزادي و انقلاب كردستان نيز مخالفت خود را با اين كنفرانس اعلام كرد و گفت: مغاير با اصول و خط مشي اين جمعيت ميباشد.
از سوي ديگر شوراي موسوم به هماهنگي جمعيتهاي كردستان در اطلاعيه‌اي نقطه نظرهاي خود را در مورد اين گردهمايي اظهار داشته و در قمستي از اعلاميه آمده است كه: مردم شرافتمند كردستان، خلق كرد بارها طي توافقنامههايي ( ۸ مادهاي مهاباد ـ ۸ ماده اي سنندج ) كه به تائيد نمايندگان واقعي مردم رسيده خواست هاي برحق خود را اعلام نموده و طي راهپيماييها و ميتينگهايي كه در سراسر كردستان بر پا گرديده خواستار از بين رفتن هر گونه ستم طبقاتي و ملي و پي‌ريزي جامعه دموكراتيك با شركت فعال كليه زحمتكشان شهري و روستايي و ساير طبقات و اقشار خلق گرديده است. اما اكنون عده‌اي به عنوان رهبران ديني كردستان گردآمدهاند كه ماهيتشان بر همه معلوم است و خصلت كرد فروشي و كهنه پرستي آنان بر كسي پوشيده نيست.
سخنراني مفتي زاده از راديو تلويزيون سنندج بدون اجازه بود
در همين حال امروز يك عضو شوراي شهر سنندج در مورد كنفرانس سنندج گفت: اعضاي شوراي شهر در اين كنفرانس شركت ندارند و نمايندهاي هم براي شركت در كنفرانس معرفي نشده است.
وي افزود البته امكان دارد پاره‌اي از اعضاي شورا به طور فردي در كنفرانس شركت كنند ولي شركت وي به اسم شوراي شهر ويا نماينده شورا نخواهد بود و تا جائي هم كه اطلاع حاصل شده كسي از شورا در كنفرانس شركت نكرده است.
اين عضو همچنين گفت: با اينكه راديو تلويزيون سنندج زير نظر شورا اداره مي‌شود و پخش هر گونه سخنراني و اعلاميه‌اي از آن بايد با اجازه شورا باشد، ولي آقاي مفتي زاده بدون اطلاع و اجازه شوراي شهر سنندج در راديو تلويزيون سخنراني كرد.
مفتي زاده نیز در مصاحبه ای در پاسخ به اين سئوال كه كيفيت كنفرانس و نتايج حاصله از آن تا چه حدودي مي تواند در تأمين خواستهاي خلق كرد تاثير داشته باشد گفت: تنها كنفرانسي كه ميتواند ادعاي ملي و مردمي داشته باشد، همانا كنفرانس علني سنندج است. زيرا اگر به تناسب شرايط اختناق گذشته، امكان گردهمائي وسيع هنوز كامل از نظر رواني فراهم نشده است. با اين حال ورود گروههاي مردم از دورترين نقاط جنوب و شمال كردستان نشانه اهتمام مردم به سرنوشت خودشان ميباشد و تاكيدي بر كار اين كنفرانس.
مفتي زاده در پاسخ به اين كه شركت نكردن برخي از گروهها و شخصيتهاي سياسي را چگونه توجيه ميكنيد. گفت: اميدوارم علت عدم شركت بعضي از برادران مسائلي نباشد كه به منافع خلق كرد لطمه‌اي وارد نمايد. البته به نظر من علت تنها عادت كردن با اختناق ۲۵۰۰ ساله بوده كه به طور عادي امكان اجتماعات بزرگ را از مردم ميگرفت و براي اولين بار است كه در تاريخ ملت كرد چنين كنفرانسي ترتيب داده مي‌شود. و با توجه به همين واقعيت محل برگزاري كنفرانس‌هاي ديگري را كه در آن همه صاحبنظران كرد بتوانند شركت كنند، باز گذاشته‌ايم.
مفتي زاده در پاسخ سئوال ديگري در مورد انتشار اعلاميههائي از جانب بعضي گروهها پيرامون تائيد مفاد ۸ مادهاي كه قبلا به دولت تسليم شده گفت: تفاوت خواستههاي اين كنفرانس با آن قطعنامه ۸ مادهاي در چند مورد است. نخست اينكه درخواست اين كنفرانس، موضوع خود مختاري كاملتر و به طور همه جانبه مورد تحليل قرار گرفته. دوم اينكه در قطعنامه ۸ مادهاي براي زحمتكشان فقط سهمي در اداره امور مملكت درخواست شده، در حاليكه اين كنفرانس به مقتضاي حكم قرآن اولا حكومت را تنها حق مستضعفان و زحمتكشان ميشناسد و ثانيا چنانكه صريحا مطرح شدهاين كنفرانس خواستار اجراي دقيق نظام اقتصادي و اجتماعي اسلام است. يعني كمترين فاصله طبقاني چه از نظر مادي و چه از نظر معنوي در بين جامعه نباشد.
تفاوت ديگر اين كنفرانس با اجتماع تصويب كننده آن است كه در قطعنامه ۸ مادهاي افراد معدود و از پيش تعيين شده از بعضي از شهرهاي كردستان دورهم جمع شدهاند بدون اينكه ملت كرد از آن آگاهي داشته باشد، اما مبناي تشكيلات اين كنفرانس دعوت عمومي و علني است كه همه قشرها و گروههاي گوناگون سياسي و مذهبي در آن شركت جويند. ما اين اجتماع را به عنوان اقدامي مقدماتي ميشناسيم.
از سوي ديگر دكتر سيدالشهدايي سخنگوي كنفرانس سنندج در جلسه علني ديروز در پاسخ سئوال يكي از شركت كنندگان در مورد عدم حضور استاندار درجلسه گفت : استاندار يك شخصيت دولتي است. اما كنفرانس ما در مورد اصل حاكميت خلق كرد ميباشد. استاندار مي تواند به عنوان يك فرد آزاد نه به عنوان يك فرد مسئول در كنفرانس شركت كند و نظرات شخصي خود را اعلام نمايد.
در جلسه امروز كنفرانس سنندج حدود ۱۰۰ نماينده به عنوان ناظر و طراح خودمختاري انتخاب گرديدند كه از بين اين تعداد در پايان جلسه ۱۵ نفر به عنوان نماينده جهت مذاكره با دولت برگزيده خواهند شد.
یونسی : مقام دولتی هستم و دولت قصد دخالت ندارد
در همين حال دكتر يونسي استاندار كردستان در مورد علت شركت نكردن خود در كنفرانس سنندج گفت: "من يك مقام دولتي هستم و چون دولت نميخواهد در اين اجتماع كه مربوط به خود مردم است، دخالت بكند لذا در آن شركت نكردم. ولي به عنوان يك فرد آزاد نه استاندار معتقدم كه اختلافات ميبايست برطرف شود و همه گروهها در اين اجتماع شركت ميكردند تا راه حلهاي كاملتري پيدا ميشد و اين عقيده شخصي من است.
وی همچنین ادامه داد : نمايندگان مردم در اين كنفرانس در مورد مسائلي صحبت كردند كه از نظر مردم اهميت دارد. مانند خودمختاري ـ خلع سلاح و بسياري مسائل ديگر و معاون من هم به عنوان يك شخص آزاد در كنفرانس شركت داشت.
وي در پايان گفت: بايد ديد در قطعنامه كنفرانس چه مسائلي مطرح مي‌شود تا در مورد آن بتوان اظهار نظر قطعي كرد.(۱۶)
روحانیون بانه : کنفرانس سنندج بیانگر خواسته های ما نیست !
گفتنی است دسته ای از روحانیون بانه با انتشار بیانیه ای این کنفرانس را تحریم کردند .
در بخشی از بیانیه روحانیون بانه آمده است : تصویب شکل خودمختاری و سپس تقدیم پیشنهاد به دولت وقتی صحیح است و در نظر دولت و ملت کرد مورد اعتماد است که تصویب کنندگان نماینده بحق همه اقشار ملت و همانا خود ملت کرد باشند .(۱۷)
قاسملو به دلیل گرفتاری های سیاسی شرکت نکرد
مفتی زاده در گفت و گویی مطبوعاتی اعلام کرد : قاسملو به دلیل گرفتاری های سیاسی در کنفرانس شرکت نکرد ولی نمایندگان حزب دمکرات کردستان در کنفرانس شرکت داشتند . (۱۸)
پی نوشت
۱- کیهان ، ۸ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۲
۲- اطلاعات ، ۱۰ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳
۳- اطلاعات ، ۱۲ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳
۴-جمهوری اسلامی ، ۱۳ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۲
۵- اطلاعات ، ۱۳ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۱
۶- اطلاعات ، ۱۳ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳
۷- اطلاعات ، ۱۳ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۱۰
۸- اطلاعات ، ۱۳ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۲
۹-کیهان ، ۱۴ خرداد ۱۳۵۸
۱۰- اطلاعات ، ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳
۱۱-اطلاعات ، ۲۰ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۱۰
۱۲- جمهوری اسلامی ، ۱۹ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳
۱۳-اطلاعات ، ۱۹ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳
۱۴-آیندگان ، ۲۱ خرداد ۱۳۵۸
۱۵-اطلاعات ، ۲۱ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۸
۱۶-آیندگان ، ۲۱ خرداد ۱۳۵۸
۱۷-اطلاعات ، ۲۱ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه۳
۱۸-اطلاعات ، ۲۱ خرداد ۱۳۵۸ ، صفحه ۳