به گزارش «نماینده» سیدحسین نقویحسینی سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام درباره جلسه امروز این کمیسیون، گفت: در این جلسه که به‌ریاست علیرضا زاکانی تشکیل شد، سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی و علی باقری عضو ارشد تیم سابق مذاکرهکننده هسته‌ای حضور داشتند.
وی افزود: در ابتدای این جلسه، اعضای کمیته‌های سیاسی، فنی هسته‌ای، دفاعی امنیتی، اقتصادی، حقوقی تعیین شدند که براین اساس آقایان نقویحسینی، منصوریآرانی و وحید احمدی، کمیته سیاسی، آقایان ابراهیم کارخانه‌ای، حجت‌الاسلام نبویان، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد، محمدمهدی زاهدی، علیرضا زاکانی و حسین نجابت، کمیته فنی هسته‌ای، علاء‌الدین بروجردی، اسماعیل کوثری، منصوریآرانی، حقیقت‌پور کمیته دفاعی امنیتی، غلامرضا تاجگردون، مهرداد بذرپاش، مسعود پزشکیان، حسین نجابت، علیرضا زاکانی، کمیته اقتصادی و آقایان وحید احمدی، حسین نجابت، علیرضا زاکانی، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد هم بهعنوان اعضای کمیته حقوقی این کمیسیون انتخاب شدند.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: پس از انتخابات اعضای کمیته‌های تخصصی، نحوه برگزاری جلسه توضیح داده شد که ابتدا جلیلی توضیحاتی در مورد تاریخچه مذاکرات ارائه کرد و سپس وارد مباحث فنی ــ تخصصی شدیم.
نقویحسینی تصریح کرد: جلیلی در این جلسه گفت: موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، یک موضوع راهبردی و اساسی و متعلق به منافع ملی کشور است، بنابراین برای موفقیت آن هم باید اجماع ملی باشد. کمیته هسته‌ای دبیرخانه از ابتدای مسئولیت اینجانب با حضور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تشکیل می‌شد، البته اینجانب بارها درخواست داشتم که در مجلس حضور پیدا کنم و مباحث را با نمایندگان محترم در میان بگذارم که البته در برخی از موارد توفیق حضور در مجلس پیدا کردیم و در طول مذاکرات مجلس را یک ظرفیت مهم می‌دانستیم که بیانیه‌هایی صادر می‌شد که به ما امکان چانه‌زنی بیشتری می‌داد.
وی افزود: جلیلی ادامه داد که گام اول جدیت مذاکرات حضور سه کشور اروپایی در مذاکرات بود که نتیجه آن مذاکرات تعلیق فعالیت هسته‌ای بود و نظام به این جمع‌بندی رسید که به‌علت عدم انجام تعهدات از سوی غربیها، فعالیت‌های هسته‌ای مجدداً آغاز شود. در سال ۸۴ که آقای لاریجانی مسئولیت دبیرخانه را به‌عهده داشتند، کشورهای غربی پس از دو سال و نیم تعلیق، درخواست تخریب و نابودی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را داشتند. به همین جهت نظام سه هدف راهبردی را در دستورکار خود قرار داد، تثبیت ایران هسته‌ای، حق هسته‌ای، لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران. برای دستیابی به اهداف مذکور، باید راهکارهای خود را دنبال می‌کردیم.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، اضافه کرد: جلیلی ادامه داد که ازجمله اینکه باید اتهامات بی‌اساس وارده بر ایران مرتفع و پاسخ داده شود. به همین جهت آژانس اعلام کرد: "شش ابهام و مسئله داریم که باید ایران پاسخ دهد" و ایران طی سال ۸۶ به کلیه سؤالات و ابهامات آژانس پاسخ داد و آژانس رسماً اعلام کرد که پاسخ‌ها قانع‌کننده بوده و حل شده است، یعنی آژانس برای تک‌تک ابهامات نامه نوشت و اعلام کرد که ابهام رفع شده است.
"جالب اینکه همزمان با حل مشکلات و عمل به مدالیته، شورای امنیت علیه ما قطعنامه صادر کرد. سه قطعنامه قبل از مسئولیت اینجانب صادر شده بود و قطعنامه چهارم همزمان با اعلام رسمی آژانس بین‌المللی و گزارش کتبی البرادعی در حل ابهامات از سوی ایران صادر شد".
نقویحسینی تصریح کرد: جلیلی در ادامه توضیح داد که در حالی که ما مسائل خود با آژانس را حل کرده بودیم، اروپایی‌ها همچنان بحث داشتند و لذا ما اقدام به ارائه بسته پیشنهادی کردیم و موضوعات مختلف هسته‌ای را در یک بسته پیشنهادی ارائه کردیم تا مسائل همه‌جانبه دیده شود.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت که جلیلی اضافه کرد: بنابراین از حالت انفعال به حالت فعال درآمدیم و از چارچوب تعیین شده غربیها خارج شدیم تا اینکه ژنو۱ شکل گرفت و در نهایت غربیها هم یک بسته پیشنهادی ارائه کردند و در نهایت بنا بر این شد که مشترکات هر دو بسته پیشنهادی مورد توجه قرار گیرد.
نقویحسینی ابراز کرد که رئیس سابق شورای عالی امنیت ملی در این جلسه گفت: با این اقدام، غربیها مجبور شدند رویکرد مقابله‌ای، تعلیقی، تعطیلی و تخریبی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را کنار گذاشتند و از آن عبور کنند، بنابراین بحث ایران رفت روی غنی‌سازی با درصد بالا و ۲۰ درصد را مطرح و فردو را هم تحت نظارت آژانس تأسیس کردیم، اما کاملاً امن که به همین جهت غربیها ایده تبادل سوخت هسته‌ای را مطرح کردند و به این ترتیب رویکرد مقابله‌ای غربیها به رویکرد تعاملی و مبادله‌ای تغییر کرد و پس از تغییر رویکرد مذکور، وساطت برزیل و ترکیه مطرح شد؛ چون این دو کشور عضو غیردائم شورای امنیت بودند.
وی به نقل از جلیلی در این جلسه، گفت: بالاخره تلاش‌های مذکور منجر به صدور بیانیه تهران شد که در آن تمام حقوق هسته‌ای ملت ایران دیده شده بود، ولی آمریکایی‌ها نه تنها به عهد خود عمل نکردند و نظرات فرستادگان خود را زیر پا گذاشتند و قطعنامه پنجم را دنبال کردند، بلکه موجب اعتراض برزیل و ترکیه شد و این دو کشور در شورای امنیت به قطعنامه پنجم رأی ندادند اما ایران با ارائه منطق دقیق خود همراه با رشد و توسعه سریع صنعت هسته‌ای کشور، غربیها را وارد کرد و ژنو۲ و ژنو۳ و نشست استانبول را با شش کشور به مذاکره نشست که در چارچوب محورهای مشترک گفت‌وگو کنند و ابزار تقابلی خود را کنار بگذارند.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام اضافه کرد که جلیلی در این جلسه گفت که شش کشور مقابل مدعی شدند که ایران برای مذاکرات پیش‌شرط می‌گذارد اما این یک منطق بود، زیرا نمی‌شود که از یک طرف تهدید و مقابله صورت گیرد و از سوی دیگر درخواست گفت‌وگو کنند. اما باز هم خود غربیها رسماً درخواست ادامه گفت‌وگو را ارائه کرده استانبول۲ در فروردین ۹۱ شکل گرفت.
نقویحسینی تصریح کرد: جلیلی افزود که آمریکایی‌ها در استانبول۲ از خط قرمز غنی‌سازی و حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی عقب‌نشینی کردند و شرمن نماینده آمریکا در مذاکرات، پیام رئیس جمهور آمریکا را در آن جلسه قرائت و اعلام کردک "حق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت می‌شناسند و ایران در این زمینه استثنا نیست، بلکه باید وارد تعامل و گفت‌وگو شویم و همکاری متقابل داشته باشیم" و بالاخره طرف مقابل (۱+۵) پذیرفت که باید با ایران تعامل و گفت‌وگو کند.
وی ادامه داد: رئیس سابق تیم مذاکره هسته‌ای کشور در ادامه جلسه گفت: گام بعدی پیش‌ِروی ما در نشست بغداد اتفاق افتاد و آن عبارت از این بود که ما در نشست بغداد، همزمان با بیداری اسلامی که در آن غربیها با چالش‌های جدی منطقه‌ای روبه‌رو شده بودند که این موضوع باعث شد آمریکا و متحدانش مجبور شوند با ایران پیرامون مسائل امنیت منطقه نیز گفت‌وگو کنند. دلیل این‌گونه مواضع این بود که غربیها ابتدا فقط دنبال الزام ایران به اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت بودند و ما باید آنها را مجبور به گفت‌وگو پیرامون موضوعات می‌کردیم و موضوع هسته‌ای را به بحث و گفت‌وگو گذاشته و آنها را وارد تعامل و پذیرش حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران در چارچوب NPT می‌کردیم.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، تأکید کرد: جلیلی گفت: هنر دیپلماسی ما در این دوران این بود که چالش جدی‌ای را که غربیها برای ما ایجاد کردند وارونه کردیم و آن را به یک فرصت تبدیل کردیم و آنها را وادار کردیم از رویکرد مقابله به رویکرد تعامل و گفت‌وگو گذر کنند و حتی در مسائل غیرهسته‌ای منطقه‌ای با ما گفت‌وگو کنند.
نقویحسینی گفت: جلیلی در ادامه گفت: پس از نشست بغداد، نشست مسکو مورد توافق قرار گرفت. در نشست مسکو، ما اعلام کردیم که در پنج محور آمادگی گفت‌وگو داریم که سه محور آن، موضوعات اصلی هسته‌ای بود و به این ترتیب طرف مقابل را در حال انفعال قرار داریم؛ در طول این مذاکرات، غربیها نیم‌نگاهی به شرایط داخلی کشور ما داشتند و فکر می‌کردند تحریم‌ها آثار مهمی در داخل کشور داشته، ولی وقتی راهپیمایی ۲۲ بهمن را دیدند، متوجه مقاومت ملت ایران شدند و تنزل‌های آنها مجدداً شروع شد و در آلماآتی یک عقب‌نشینی‌های جدیدی از سوی غربیها رخ داد و وارد بحث‌های درصد غنی‌سازی شدند؛ یعنی حق هسته‌ای پذیرفته شده بود و حالا روی درصد غنی‌سازی بحث‌ها انجام می‌شد، غربیها می‌خواستند با دادن امتیازاتی، درصد غنی‌سازی ما را محدود کنند و به همین جهت ۱۶ پیشنهاد را ارائه کردند.
وی ادامه داد که جلیلی تأکید کرد: در آلماآتی یک هم‌‌وزن بودن، هم‌جنس بودن و همزمان بودن داده‌ها و ستاده‌ها مورد تأیید و تصویب و توافق طرفین قرار گرفت که دستاورد مهمی بود. در آلماآتی۲ مباحث جدی شد و روی نوع داده‌ها و ستاده‌ها به‌طور ریز و دقیق گفت‌وگو شد و بدون اینکه تحت تأثیر شرایط قرار بگیریم، روی موضوعاتی که قرار است بده و بستان کنیم، صحبت کردیم.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، افزود: جمع‌بندی اینکه ما با یک نگاه راهبردی وارد مذاکرات شدیم و از یک سوی به افزایش ظرفیت و توان غنی‌سازی و توسعه هسته‌ای پرداختیم و شهید شهریاری‌ها ما را به غنی‌سازی ۲۰ درصد رساندند و اراک را به نتیجه رساندند و فردو را تأسیس کردند و از سوی دیگر غربیها را وادار کردیم از خط قرمزهای خود عبور کنند، تقابل را کنار بگذارند، تعامل و گفت‌وگو و داد و ستد را بپذیرند و پشت میز مذاکره بنشینند و با ایران بهعنوان یک قدرت هسته‌ای گفت‌وگو کنند، این جمله جان کری گویای چنین ادعایی است که گفت: "ما راهی جز گفت‌وگو با ایران نداشتیم". این نکته هم قابل توجه است که ما صرفاً با آمریکا گفت‌وگو نکردیم. ما با ۱+۵ گفت‌وگو کردیم، چون آمریکا را کدخدای جهان نمی‌دانیم و معتقد بودیم آمریکا یکی از کشورهای ۱+۵ است.
نقویحسینی ادامه داد: در این قسمت، باقری عضو ارشد مذاکرات قبلی نیز اعلام کرد که غربیها در بغداد درخواست کردند که غنی‌سازی ۲۰ درصد تعطیل، فردو تعطیل و مواد غنی شده هم به خارج از کشور منتقل شود اما به دلیل حرکت راهبردی درست جمهوری اسلامی مطالبات خود را تعدیل کرده و گفتند که غنی‌سازی ۲۰ درصد تعلیق شود، فردو به سطح آمادگی فعالیت تنزل پیدا کرده و مواد غنی شده هم اکسید شود. این پیشنهادات برای رفع نگرانی‌ها مطرح شده بود، ایران هم خواهان رفع نگرانی‌ها شد اما آنها در آن زمان پیشنهاداتی داشتند که هم وزن و هم جنس با مطالباتشان نبود. ما در همین دور از مذاکرات، خواهان لغو تحریم های مالی و بانکی شدیم تا رفع نگرانی‌ها هم وزن و هم جنس باشد. لغو تحریم‌های مالی و بانکی در قبال تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد و اکسیدن کردن مواد غنی شده مطرح شد و فردو را هم از بده و بستان خارج کردیم، ولی غربیها گفتند که ما باید برای پاسخ به پایتخت‌هایمان برویم، مشورت کنیم و اعلام نظر کنیم.
وی افزود: در ادامه جلیلی اشاره کرد که آمریکایی‌ها بارها درخواست گفت‌وگوی دو جانبه داشتند ولی ما نپذیرفتیم و گفتیم هر بحثی دارید در جمع و گفت‌وگوی با ۱+۵ مطرح کنید، چون این‌ها همیشه می‌گفتند ما همه با هم یکی هستیم و اختلافی با هم نداریم، از طرف دیگر در زمان اینجانب هیچ بازدیدی از پارچین نشد، ما در حالی شرایط را تحویل تیم جدید دادیم که ۱+۵ از کلیه خطوط قرمز خود عدول کرده بود، رویکرد مقابله‌ای خود را کنار گذاشته و گفت‌وگوی پیرامون حق هسته‌ای، حق غنی‌سازی و تثبیت صنعت هسته‌ای را پذیرفته بود و در مقابل ما توان ۲۰ درصد غنی سازی و ۱۹ هزار سانتریفیوژ داشتیم، همچنین در آن دوران فردو وارد عملیات تولید شده بود و طرف مقابل آماده بود تا تحریم‌ها را لغو کند.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: جلیلی تصریح کرد که روند به صورتی هدایت شد که آمریکایی‌ها که ابتدا می‌گفتند تا ایران به قطعنامه‌های شورای امنیت عمل نکند، با او گفت‌وگو نمی‌کنیم، آمد و پای میز مذاکره نشست، بدون اینکه ایران به قطعنامه‌ها عمل کند و بدون اینکه فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش داده یا متوقف کند، از طرف دیگر دیپلماسی ویترین کار است، مؤلفه‌های قدرت در داخل کشور است و نادیده گرفتن مؤلفه‌های مذکور و دلخوش شدن به دیپلماسی صرف دستاوردی نخواهد داشت. مشارکت بی‌نظیر مردم در انتخابات و رقابت انتخاباتی واقعی نامزدها یکی از مولفه‌های مهم قدرت ملی بود و هدف فتنه ۸۸ با هدف شکست چنین اقتداری بود. فتنه ۸۸ را ایجاد کردند تا مولفه‌های قدرت ملی ما را در هم بشکنند و به همین جهت با همه توان از فتنه ۸۸ حمایت کردند و آن را پشتیبانی کردند و نهایتا قطعنامه ۱۹۲۹ را صادر نمودند.
نقویحسینی گفت: جلیلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت که قطعا موضوعاتی مانند اینکه جمهوری اسلامی در فعالیت‌های هسته‌ای نباید یک استثناء باشد بلکه به عنوان یک عضو N.P.T به حساب آید و به عنوان یک کشور صاحب حق هسته ای و حق غنی سازی با او برخورد شود، خط قرمز تیم مذاکره کننده بود، از طرف دیگر دفاع ما از حق هسته ای، دفاع همه حقوق کشور است.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام در پایان خاطرنشان کرد:در پایان جلسه بنا بر این شد که جلسه آینده یعنی یکشنبه هفته بعد مجددا تیم مذاکرهکننده فعلی دعوت شوند تا بحث محتوایی در خصوص برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ صورت گیرد و روز دوشنبه نیز از جلیلی دعوت شود تا مباحث مطرح شده در شورای عالی امنیت را که پیرامون برجام و قطعنامه انجام شده ارائه داده و نقطه نظراتشان را بیان دارد.