به گزارش «نماینده»، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صبح امروز شنبه (۱۷ مرداد ماه) در مراسمی که با عنوان «روزی برای خبرنگار» از سوی این وزارتخانه در تالار وحدت برپا شده و هم‌اکنون نیز در حال برگزاری است، در سخنانی ضمن پاسداشت روز خبرنگار به ویژه شهید محمود صارمی، گفت: رسانه با سرعت بسیار شگفت‌انگیزی در حال پیشرفت است و اساساً سبک زندگی جامعه را دچار تغییراتی کرده است و اگر ما نسبت خودمان را با این تحولات مشخص نکنیم، با یکی از دو خطر افراط یا تفریط مواجه می‌شویم.
وی افزود: در این صورت ما یا اصولاً با هویت دینی و ملی خودمان بیگانه می‌شویم و آنچه را که دیگران برای ما دیکته می‌کنند، می‌پذیریم و یا از سر یک تعصب کور، جلوی هر نوع نقل و انتقال اطلاعات را می‌گیریم و بعد هم به تدریج مضمحل می‌شویم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: هیچ یک از این دو روش دیگر در دنیا پاسخ نمی‌دهد، آنکه ما دنبال می‌کنیم، اعتدال است به معنی پاسداری از هویت و فرهنگ ملی و دینی خودمان و هم ایجاد فضای باز برای همراهی با تحولات جهانی. اگر تا چند دهه گذشته تنها ارتباط ملت‌ها با یکدیگر از طریق دولت‌ها و مجاری دیپلماتیک رسمی صورت می‌گرفت، امروز دیپلماسی رسانه‌ای جایگزین این ارتباط شده و اهمیت ویژه‌ای در دنیا کسب کرده است.
جنتی تاکید کرد: در شرایطی که ما در آن بسر می‌بریم و با توجه به چهره‌ای که از ما در دنیا ساخته‌اند، ما نیاز شدیدی به بهره‌گیری از دیپلماسی رسانه‌ای داریم و شدیداً نیاز داریم که در چهره خودمان یک تغییر ایجاد کنیم و لذا تعاملات بین رسانه‌ای و ظرفیت‌سازی جدید و میدان دادن به روزنامه‌نگاران بخصوص روزنامه‌نگاران آشنا به مسائل بین‌المللی، گامی اساسی است که باید به عنوان یک سیاست جدی مورد توجه دولت قرار گیرد.
وی گفت: همه تجربیات ما نشان می‌دهد که خفقان و خمودی مطبوعات با استبدادی بودن حکومت‌ها، رابطه مستقیم دارد؛ جامعه‌ای که مطبوعاتش نشاط نداشته باشند و نتوانند سخنان خودشان را بگویند، به سمت دیکتاتوری حرکت می‌کند.
این عضو کابینه دولت یازدهم اضافه کرد: یکی از شعارهای اساسی جمهوری اسلامی ایران، «استقلال و آزادی» بوده و در قانون اساسی هم بر تنوع و تکثر رسانه‌ها و آزادی بیان و به تعبیر بعضی از دوستان، آزادی پس از بیان تاکید شده است. این دولت تلاش کرده که بتواند این بخش از قانون اساسی را به درستی اجرا کند.
انتظارات دولت از رسانه‌ها
جنتی در بخش دیگری از سخنانش به انتظارات دولت از رسانه‌ها پرداخت و گفت: انتظار ما از رسانه‌ها این است که آزادی بیان را به مفهوم آزادی مسئولانه مد نظر داشته باشند و با مسئولیت‌پذیری، رسالت خود را انجام دهند. ما در قانون اساسی‌مان هیچ خط قرمزی برای رسانه‌ها و مطبوعات قائل نیستیم؛ به جز رعایت موازین دینی و اخلاقی و امنیت ملی و رعایت اصول قانون اساسی.
وی در توضیح بیشتر این جمله خود گفت: یکی از موارد این میثاق، بحث ولایت فقیه است که نقطه تمایز جمهوری اسلامی با حکومت‌های دیگری است که در دنیا می‌بینیم. جمهوری اسلامی ایران به دلیل قوام و استواری که دارد، هیچ ترس و واهمه‌ای از اینکه مسائل چالش برانگیز در رسانه‌هایش مطرح شود، ندارد ولی برخی مسائل است که جایش در رسانه‌های عمومی نیست و باید در برخی نشریات تخصصی و یا کرسی‌های آزاداندیشی به آنها پرداخته شود.
جنتی در عین حال تاکید کرد: وظیفه حاکمیت این است که تضمین‌های لازم را به وجود بیاورد که همه این حرف‌ها گفته و شنیده شود.
اخلاق حرفه‌ای؛ گمگشته امروز رسانه‌ها
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: یکی از مسائلی که من با کمال تاسف باید به آن اشاره کنم، این است که امروز یکی از گمگشتگان ما در رسانه‌ها، اخلاق حرفه‌ای است؛ امروز بی‌توجهی به اصول اخلاق حرفه‌ای در برخی مطبوعات ما کاملاً دیده می‌شود و این امر برای جامعه‌ای که مدعی ارزش‌های دینی است، بخصوص برای نشریات یا رسانه‌هایی که بیش از دیگران مدعی این ارزش‌ها هستند، تاسف‌آور است. اگر وضعیت این‌طور باشد ما چگونه می‌توانیم به اصلاح جامعه بپردازیم؟
جنتی با بیان اینکه ما اعتقاد داریم که به فرموده امام راحل(ره)، «رسانه یک دانشگاه است و مردم از این دانشگاه، الگو می‌گیرند»، تاکید کرد: من در دو سال اخیر بسیار دیده‌ام که حقوق شهروندان در برخی رسانه‌ها نادیده گرفته می‌شود و آبروی افراد فقط به خاطر اینکه ما دیدگاه‌های سیاسی یا اعتقادات آنها را نمی‌پذیریم، خدشه‌دار و پایمال می‌شود.
وی افزود: البته دخالت دولت در رسانه‌ها مغایر امنیت ملی و امنیت پایدار سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ماست و لذا این دخالت باید به حداقل ممکن برسد و امور نظارتی به خود اصحاب رسانه واگذار شود. این مساله ضمن اینکه یک سیاست صحیح و درست است، می‌تواند باعث شود که دولت هم بی‌جهت در برابر رسانه‌ها قرار نگیرد.
جنتی در ادامه از اتمام کار تهیه لایحه قانون رسانه‌های همگانی در وزارتخانه متبوعش خبر داد و با اعلام اینکه این لایحه هفته آینده تقدیم دولت می‌شود، گفت: در این لایحه به این مساله که رسیدگی به تخلفات رسانه‌ای به خود اصحاب رسانه واگذار شود، توجه شده است.
دولت باید از رسانه‌داری فاصله بگیرد
وی در بخش دیگری از سخنانش اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات را از افتخارات دولت یازدهم عنوان کرد و افزود: ما معتقدیم به جای شعارهای تعارف‌گونه مرسوم یا تقدیم برخی هدیه‌های پوپولیستی به خبرنگاران، باید در جهت اصلاح قوانین و ساختارهای موجود گام برداشت؛ دولت باید از رسانه‌داری فاصله بگیرد. ما در این زمینه یارانه‌ای را که در گذشته به همه رسانه‌ها از جمله رسانه‌های دولتی داده می‌شد، هدفمند کردیم و یارانه رسانه‌های بخش دولتی را قطع کرده‌ایم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: همچنین مبنای ما این است که حتی‌المقدور به نشریات بخش دولتی مجوز ندهیم و تلاش ما در هیات نظارت بر مطبوعات این است که با تقاضای انتشار روزنامه، ماهنامه، هفته‌نامه و دیگر رسانه‌ها در بخش دولتی مخالفت کنیم. علاوه بر این گاهی در دولت قبل مشاهده می‌شد که صدور مجوز یک نشریه دو سال به طول می‌انجامد ولی الان این مدت به پنج ماه رسیده است و تلاش می‌کنیم آن را بیشتر از این هم کاهش دهیم.
وی از صدور مجوز حدود سه هزار رسانه در طول دو سال فعالیت دولت تدبیر و امید از سوی هیات نظارت بر مطبوعات خبر داد و گفت: اوایل که این دولت تشکیل شده بود، عده‌ای تبلیغ می‌کردند که این دولت به افراد مخالف خود مجوز نمی‌دهد ولی کم‌کم برای آنها روشن شد که برای دولت فرقی نمی‌کند که چه کسی می‌خواهد مجوز بگیرد. فقط کافی است قانون مربوطه رعایت شده باشد. البته به هتاکان و کسانی که از قانون تخطی می‌کنند، مجوز داده نمی‌شود.
جنتی با بیان اینکه ایران کشوری است با حکومت دینی و اسلامی و رئیس‌جمهورش هم یک شخصیت روحانی است، گفت: یکی از مسائلی که بسیار مورد توجه است، رعایت و احترام به مقدسات دینی و اسلامی است، ولی متاسفانه در برخی از رسانه‌هایی که توسط هیات نظارت بر مطبوعات یا قوه قضاییه توقیف شده‌اند، می‌بینیم که مساله‌شان یعنی بحث توقیفشان بیشتر به این خاطر بوده است که به این مساله توجه نداشته‌اند.
توقیف رسانه باید آخرین راه‌حل برخورد با تخلفات باشد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خطاب به اصحاب رسانه و فعالان در نشریات گفت: من به‌عنوان یک برادر کوچک از همه رسانه‌ها می‌خواهم که این مساله را به عنوان یک خط قرمز مورد توجه داشته باشند.
وی افزود: درباره برخورد با تخلفات مطبوعاتی ما چند مرجع در قانون داریم؛ از جمله هیات نظارت بر مطبوعات و دستگاه قضایی. من با مقامات قوه قضاییه در این خصوص مذاکره کرده‌ام و گفته‌ام که با توجه به وجود نهادی مانند هیات نظارت بر مطبوعات، بهتر است آنها این مساله (نظارت بر مطبوعات) را به این هیات واگذار کنند. اگرچه ما منکر حق آنها نیستیم، چون در قانون این اجازه به آنها داده شده که به عنوان مدعی‌العموم با تخلفات رسانه‌ای برخورد کنند، اما اگر آن شیوه پیاده شود و هیات نظارت بر مطبوعات این کار را انجام دهد، شاید به صورتی پخته‌تر با تخلفات برخورد شود.
جنتی با تاکید بر اینکه توقیف رسانه باید آخرین راه‌حل برای برخورد برای تخلفات مطبوعاتی باشد، گفت: ما در قانون رسانه‌های همگانی مراحل مختلفی را برای رسیدگی به تخلفات مطبوعاتی در نظر گرفته‌ایم که باید همه آنها طی شود و آخرین مرحله، توقیف باشد. تذکر، اخطار، جریمه نقدی و تغییر مدیر مسئول از جمله کارهایی است که قبل از توقیف و به جای توقیف می‌توانند به عنوان تنبیه یک نشریه در نظر گرفته شوند.