به گزارش «نماینده»مجتبی سلطانی احمدی پژوهشگر و فعال فرهنگی گفت: ضعف علوم انسانی و اجتماعی و به خصوص دانش تاریخ سبب شده است که کارنامه مشروطه شناسی ایرانی در خصوص علتشناسی انحراف مشروطه در حد پایین باشد.
وی ادامه داد: در واقع مشروطه شناسی ایرانی به عنوان تابع و شاخهای از تاریخنگاری و تاریخپژوهی ایرانی در موضع ضعف قرار دارد. تَک عامل بینی در چرایی وقوع مشروطه و در علتشناسی انحراف و عقبگرد مشروطه راه به جایی نمیبرد و گمراه کننده خواهد بود. برای تبیین نهضت مشروطه و انحراف از نهضت مشروطه باید به شرایط مادی، معنوی، اقتصادی، اجتماعی، فکری، فرهنگی و معرفتی و نیز علل و عوامل درونی و بیرونی توجه داشت.
نویسنده کتاب «پژوهشنامه انقلاب اسلامی ایران» گفت: ذکر و توجه به این نکته حائز اهمیت است که یک مشروطه داریم و یک انحراف از مشروطه. رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: « بعد از ورود اسلام به ایران، حادثه مشروطیت یک حادثه استثنایی در تاریخ ایران است که حقیقتا درست هم باز نشده است». مشروطه برای ایران دستاوردهای عظیمی داشته که تجسم اصلی آن شکلگیری انقلاب اسلامی است؛ ولی تجسم انحراف مشروطه، استبداد رضاشاهی و دوره پهلوی است. در واقع سلطنت پهلوی میوه مشروطه سکولار و نتیجه انحراف از مشروطیت است. البته افق و چشمانداز انقلاب اسلامی به مراتب وسیعتر و عمیقتر از افق و چشمانداز نهضت مشروطه است و یکی از عوامل این مسئله بصیرت تاریخی امام خمینی و توجه ایشان به آسیبشناسی نهضت مشروطه و نهضت ملی شدن صنعت نفت بود.
این پژوهشگر تاریخ و تمدن اسلامی گفت: مهمترین درسی که میتوانیم از مشروطه بگیریم پاسخ این پرسش است: چطور میشود نهضتی که با تلاش مردم و برای رفع ظلم و قطع دست بیگانگان در کشورآغاز شد، دقیقا به سرنوشت عکس خود دچار شود؛ علاوه بر آنکه دست بیگانگان نیز بیش از پیش در کشور ما باز شد و استبدادی به مراتب بدتر از قاجار بر مردم تسلط یافت. درسی که هماکنون نیز بسیار به کار خواهد آمد زیرا بصیرت تاریخی مقدمه بصیرت سیاسی است.