به گزارش «نماینده»، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در جلسه علنی امروز مجلس در ارائه گزارشی از جمع بندی مذاکرات هستهای ایران با ۱+۵ در سخنانی گفت: به ارواح طیبه شهدا و بخصوص شهدای هستهای، شهید قشقایی، احمدی روشن، رضایی نژاد، علیمحمدی و شهید شهریاری درود میفرستم. به واقع شهید شهریاری نمونه بارز یک انسان فرهیخته و عالم بود که هم علم و هم دین را توأمان داشت.
وی افزود: شهید شهریاری به خاطر داشتن دو بال سالم علم و دین اوج گرفت. آنچه که برادر بزرگوارم آقای ظریف گزارش داد به قدر کافی هم فراگیر و هم کامل بود. بنده میدانم که عزیزان ما به نحوی و به صورتی نیز خسته هستند که باید مراعات کرد، اما سعی میکنم به اختصار آنچه که به بحث فنی مربوط میشود و دغدغههایی که شنیدهام در اذهان شکل گرفته باشد، به برخی از آنها پاسخ دهم.
رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: برخی از صحبتها و ادعاهایی که خواهد شد ممکن است ظاهر متناقض داشته باشد، اما امیدوارم با شرحی که خواهم داد تا جایی که امکان دارد این تناقض برطرف شود.
صالحی با بیان اینکه مذاکره امر سادهای نیست، گفت: آن هم مذاکرهای که در چالش با جنود شیطان باشد. مذاکره با کسانی که همواره به دنبال مکر و مکاری و کید باشند، کار آسانی نیست. اما این ملت بزرگوار در بستری که این انقلاب شکوهمند برایشان فراهم کرده توانستهاند با تمسک به باورهای خودشان و توکل بر خدای لایزال و نیز پیروی از رهنمودهای مقام معظم رهبری به گونهای عمل کند که امروز بنده به عنوان یک هم وطن میخواهم اظهار کنم که به آنچه که بدست آوردهایم میبالم.
وی اضافه کرد: بنده به عنوان یکی از افرادی که از ابتدای پیدایش این پرونده تصنعی در آن حضور داشتم و مسئولیت نمایندگی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی را عهده دار بودم، تقدیر آنگونه بوده که تا امروز سیر تحولات را شاهد بودم مطالبی را عرض کنم. بنده میخواهم بگویم که طی ۱۲ سال پرچالش این ملت با استواری استقامت و بخصوص نقش آفرینی مقام معظم رهبری توانستیم به این ایستگاه آخر با عزت و سرافرازی برسیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با تأکید براینکه امروز به عنوان یک شاهد مطالبی را عرض میکنم گفت: بنده به عنوان کسی که بیش از ۳۸ سال است که به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه شریف هستم این موضوع را مطرح می کنم و افتخارم این است که بخش قابل توجهی از سازمان انرژی اتمی را معلمی کردهام.
صالحی ادامه داد: بنده به اینجا آمدهام که شهادت بدهم آنچه که دربعد فنی بدست آوردهایم مسئولیت شرعی، وجدانی، عرفی و عقلانی آن را میپذیرم. دستاوری که به دست آمده است دستاوردی بسیار بزرگ است و تاریخ نشان خواهد داد که پارادایم تعاملات سیاسی جهان به گونهای فراگیر تغییر خواهد کرد و زنگ این تغییر در وین زده شد.
وی ادامه داد: برای اولین بار یک کشور در حال توسعه توانسته است در تعاملات بین المللی پرچالش سیاسی جهان در جایگاه یک کشور توسعه یافته قرار بگیرد. این اولین باری است که یک کشور توانسته است در مقابل قدرتمندان جهان که ۹۰ درصد قدرت اقتصادی جهان را در اختیار دارند و از نظر قدرت نظامی نیز شاید صد درصدی باشند، بایستد و با آنها مذاکره کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به برکت انقلاب، ملت و همت مسئولینش توانسته است چنین جایگاهی را پیدا کند، افزود: بنده واقعا این موضوع و دستاورد را تبریک میگویم. آن را قدر بدانیم و شاکر باشیم.
صالحی به دغدغههای فنی ایجاد شده در برجام اشاره کرد و گفت: مذاکرات ۱+۵ سالها طول کشید عزیزانی که قبلا مسئولیت مذاکرات را داشتند همگی زحمت های زیادی کشیدهاند که آقای روحانی، لاریجانی، جلیلی و اکنون نیز آقای ظریف این زحمت را کشیده و همه آنها زحماتی کشیدهاند اینکه میبینید اکنون ما افق بلندتری را میبینیم برای این است که بر شانههای قبلیها ایستادهایم و اینگونه نیست که زحمات گذشتگان، بیهوده باشد. هر کسی خشتی بر روی خشتی گذاشت و خشت نهایی را بزرگواران عزیز ما اینجا گذاشتند.
وی تأکید کرد: ۱+۵ سالها در مذاکرات ادامه داشته و نتوانسته به نتیجه مورد نظر برسد، مقام معظم رهبری با تدبیر و پیشنهادی که خدمت ایشان شد، پذیرفتند که راه دیگری باز شود. مسیر دوم مسیر مذاکره با آمریکا بود اما ایشان فرمودند که هردو مسیر باید با هم هماهنگ شوند که خوشبختانه در دولت یازدهم این تدبیر به زیبایی انجام شد و مسئولیت هردو مسیر را به انسانی فرهیخته و کارآشنا سپردند که تجاربشان بسیار کارساز بود و نتیجه آن نیز به لطف خدا بسیار مبارک و میمون است.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه اظهار داشت: ما در لوزان بر روی محورهای فنی به تفاهمی رسیدیم و در وین و پس از چند ماه در فاصله بین لوزان و وین تعبیری کردیم و گفتیم که دبهها درآوردند و واقعاً هم همینطور بود. سعی کردند پیکرهای که در لوزان تراشیده شده بود را آرام آرام نحیفتر کنند و بیشتر از آن بتراشند تا بلکه به مواردی که قبلاً فکرش را نمیکردند و بعد احساس کردند که از دست دادهاند، به آن برسند.
صالحی اضافه کرد: البته ممکن است این را بیان کنید که آیا آمریکا با آن همه امکانات و مشاورههای فنی ممکن است که یک دفعه مورد غفلت قرار گیرد؟ بله این طور شده است، زیرا جمهوری اسلامی ایران هم کم نداشت، بخصوص اینکه با توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار توانست راه را پیش ببرد و خودنمایی کند و همینگونه شد که میبینیم. خیلی سعی کردند که این پیکره را بتراشند اما نتوانستند.
وی تأکید کرد: بنده در همین جا عرض میکنم که بررسی کنند و ببینند که ما در وین و در امور فنی گامهای بلندتری را نسبت به لوزان جلو گذاشتیم. این خیلی عجیب است و این محقق شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: آنها گفتهاند که ما بایستی راه تولید سلاح هستهای ایران را ببندیم بنابراین محدودیتهایی را ایجاد کنیم که جلوی تولید سلاح هستهای توسط ایران بسته شود. میخواهم بگویم که مگر ما به دنبال سلاح هستهای و پیمودن راه در این مسیر بودیم که آنها میخواهند در آن مانع ایجاد کنند؟ هر چقدر میخواهند در این راهها مانع بگذارند اما ما براساس فتوای مقام معظم رهبری، تولید انباشت و به کارگیری سلاحهای کشتار جمعی از جمله سلاح هستهای را حرام میدانیم، بنابراین اگر راهی برای رسیدن به سلاح کشتار جمعی وجود دارد این راه را تا جایی که میتوانید و میدانید مسدود کنید. ما اصلا خواهان رفتن در این مسیر نیستیم. اما از دید آنها این محدودیتها در این راهها گذاشته شد که از دید افکار عمومی برای ما محدودیت تلقی میشود.
صالحی در همین زمینه اظهار داشت: بنده میخواهم بگویم که ممکن است به ظاهر برای ما محدودیتهایی تلقی شود، اما محدودیتی نیست که اساس و نشاط هستهای ما و فعالیتهای هستهای مان را دچار رکود کندی و یا خدای ناکرده توقف کنند. به عنوان مثال یکی از راهها این بود که ذخایر اورانیوم غنی شده ما بایستی به حداقل برسد. به طوری که ذخایر اورانیوم ما امروز ۷ تن است و ما برای اینکه سالانه مصرف بوشهر را تأمین کنیم به ۳۰ تن اورانیوم غنی شده نیاز داریم و سالها طول کشیده که به این هفت تن برسیم. سوال این است که ما این مقدار را باید چکار کنیم؟ ما تا امروز تمام چالش فنیمان این بود که فناوری هستهای را تثبیت کنیم و میخواستیم به هر قیمتی شده تثبیت کنیم تا جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در جهان ثابت کنیم.
وی اضافه کرد: در آن زمان هزینه فایده مبنای عمل ما نبود، در آن زمان تثبیت این فناوری مطرح بود که کسی به ما کمک نمیکرد و ما توانستیم با اتکا به دانشمندان هستهای خودمان این فناوری را تثبیت کنیم. البته در آن زمان هزینه کردیم که ممکن است از نظر هزینه فایده و از منظر اقتصاددانان قابل توجیه نباشد، اما میبینیم که ما به ۳۰ تن اورانیوم غنی شده نیاز داریم که ۷ تن تا امروز تولید کردهایم. با این روندی که داشتیم و سالی تقریباً دو تن تولید میکردیم، اگر این مقدار ۷ تن را کنار بگذاریم حدود ۱۰-۱۵ سال آینده نیز باید تولید میکردیم اما سوال این است که چرا سانتریفیوژهای دیگر راه اندازی نمی شود که بنده میخواهم بگویم که حدود ۸ سال دیگر نیز باید تولید کنیم که به مصرف یک سال آینده بوشهر برسیم و این همان فاصله ۱۰ سالی است که داریم طی میکنیم و همین الآن نیز با همین سانتریفیوژها این مقدار امکان پذیر است.
رئیس سازمان انرژی اتمی با تأکید براینکه ممکن است این سوال نیز پیش بیاید که چرا سانتریفیوژها را بیشتر نمیکنیم، افزود: IR۱ جزو سانتریفیوژهای ابتدایی ما بود. ما نمیتوانیم از این به بعد که وارد عرصه تجاری سازی شویم و هزینه فایده را در نظر بگیریم با این سانتریفیوژها بخواهیم تولیدات و نیازهای سالانه بوشهر را برآورده کنیم. بنابراین ما باید به دنبال نسل جدید باشیم و نسل جدید هم در حال حاضر به آن صورت و آن نسلی که میخواهیم فعلاً در دسترس ما نیست. البته IR۲ و IR۴ وجود دارد اما IR۶ و IR۸ هنوز به آن صورت در دسترس ما نیست و باید کار کنیم.
صالحی اضافه کرد: پس میبینید که اگر ما حتی بخواهیم سانترفیوژها را به کار بگیریم، حدود ۷-۸ سال طول میکشد تا بخواهیم به زمان تولید یک سال برسیم. فرض کنید ما همین امشب به اندازه ۱۹۰ هزار سو یا ۲۰۰ هزار سو قابلیت و ظرفیت تولید غنی سازی داشته باشیم اما سوال این است که ما تا چه مدتی میتوانستیم این قابلیت را حفظ کنیم؟ ما برای مدت محدودی میتوانستیم این کار بکنیم و بعد متوقف میشد، زیرا مواد اولیه را به آن صورت نداریم.
وی در ادامه اظهار داشت: چند سالی است که سازمان انرژی اتمی با جدیت و اجازه مقام معظم رهبری شروع به اکتشاف هوایی کرده است تا به کار سرعت ببخشد. ما انشالله در فاصله ۸ تا ۱۰ سال سرعت اکتشاف و استخراج و عملیات اکتشافمان به گونه ای خواهد شد که بتوانیم مواد اولیه مورد نیاز ۱۹۰ هزار سوی سالانه را تولید کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: بنابراین اگر امروز ۱۹۰ هزار سو داشتیم و اگر از طرفی نیز قرار بود حدود یکی دو سال این میزان فعالیت کند و یک دفعه دست روی دست بگذاریم فاجعه میشد. چگونه میخواستیم آن را توجیه کنیم؟ اما با این فاصله ۷-۸ سالی که در پیش داریم و با اکتشاف و استخراجی که انجام میدهیم و الحمدالله خبرهای خوشی نیز داریم که بعد اعلام میکنیم، در وضعیتی قرار خواهیم گرفت که در همین برهه ۸ تا ۱۰ ساله میتوانیم به تولید منابع اولیه برای استمرار بخشیدن دسترسی پیدا کنیم که در آن زمان هم انشالله به میزان ۱۹۰ هزار سو خواهیم رسید.
صالحی با بیان اینکه آنها فکر میکنند این برای ما محدودیت است اما این به آن صورت برای ما محدودیت نیست، گفت: محدودیت دومی که عنوان کرده اند این است که گفتهاند شما اجازه ندارید با رآکتور آب سنگین اراک کار خودتان را ادامه دهید، چون استدلالشان این است که سالانه میتوان با آن ۱۰ کیلو پلوتونیوم تولید کنید اما ما گفتیم که حاضریم کاری کنیم که کمتر از ۱۰ کیلو تولید کند. اصلا ما که قصد ساختن بمب نداریم، زیرا اگر قرار بود به دنبال بمب برویم، بازطراحی اراک محدودیت بود. اما اگر قرار است به آن سمت نرویم اینکه ۱۰ کیلو زیر یک کیلو شود چه محدودیتی است؟
وی اضافه کرد: آنها گفتهاند که شما با فلزات پلوتونیوم و اورانیوم کار نکنید. بنده میخواهم بگویم که ما اصلاً تا ۱۵ سال آینده به آن مفهوم پلوتونیومی در اختیار نداریم که بخواهیم با آن کار کنیم. اصلا ما تا مدت قابل توجهی فعلاً به دنبال غنی سازی بالای ۲۰ درصد نیستیم. زیرا فعلاً برنامهای نداریم که بخواهیم به دنبال کار با فلز آن برویم که این هم محدودیت است. برای ما اما وقتی ما پلوتونیومی نداریم که به فلز تبدیل کنیم و حالاحالاها هم متصور نیست که آن را داشته باشیم، پس محدودیت چه معنا دارد؟ البته ممکن است این سوخت بوشهر را بیاوریم و پلوتونیوم آن را استخراج کنیم که آن هم طبق قرارداد بایستی به روسیه برگشت داده شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی با تأکید براینکه ممکن است این سوال پیش بیاید که تحقیق و توسعه کمی محدود شده است، گفت: آنها در مذاکرات گفتند که اگر ماشینهای شما زود ارتقا یابد، میتوانیم به یک سال گریز دست یابید و به آن نزدیکتر شوید، ما اینجا مختصر محدودیتی را پذیرفتهایم و آن را قبول دارم، اما این محدودیتی نیست که اساس تحقیق و توسعه ما را برعهده بزند. ما بر روی تمامی سانترفیوژهایی که داریم، کار میکنیم که شامل IR۱ تا IR۸ میشود که نام آن در برجام آمده است و بر روی آنها کار خواهیم کرد. بنابراین این هم محدودیت غیرآزاردهندهای است. اما لازم است بگویم که در مورد سانتریفیوژها مسائل متناقضی مطرح شده است.
صالحی اضافه کرد: میگویند در این ۱۰ سال سانتریفیوژهای IR۸ شما قدیمی میشود، اما لازم است بگویم که حدود ۸ الی ۱۰ سال طول میکشد تا این سانتریفیوژ نسل ۸ که ما داریم به مرحله تولید انبوه برسد و اگر از حالا بر روی IR۸ کار کنیم ۷-۸ سال طول میکشد که به سطح تجاری برسد. بنابراین چطور میشود که بعد از ۸ سال این ماشینها از رده خارج شوند.
وی با تأکید براینکه سرمایه گذاری عظیمی در نطنز انجام شده تا ۵۰ هزار سانترفیوژ در آن نصب شود گفت: نطنز قابلیت نصب ۵۰ هزار سانترفیوژ را دارد و ۵۰ هزار بیست سو معادل یک میلیون سو است که پاسخگوی ۵-۶ رآکتور قدرت در حد نطنز را پاسخ میدهد. بنابراین ما نمیخواهیم با ماشین های دیگری که سوی کمتری دارد و از امکاناتی که در نطنز فراهم شده استفاده کنیم. ما با همین نطنز میتوانیم ۵-۶ رآکتور را پاسخ دهیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در ادامه بر این نکته تأکید کرد که ما تمام ماشینهای سانتریفیوژ خود را براساس برجام در اختیار خواهیم داشت، تصریح کرد: لازم است به این نکته تأکید کنم که در افکار عمومی به گونهای جا افتاده است که گویا ما هر روز باید نسل جدیدی از ماشینها باشیم. در یورنکو که بزرگترین شرکت مشترک اروپایی در ۴۵ سال گذشته فقط انها بر روی ۶ نسل ماشین کار کردهاند و پس از تحقیقاتشان توانستهاند سه نسل آن را به کار بگیرند. البته در روسیه نیز از سال ۱۹۵۵ تا ۲۰۵۰ و در ۵۰ سال بر روی ۸ نسل سانترفیوژ کار کرده و فقط توانسته نسل پنجم تا هشتم را به کار گیرد. ما نیز بر روی حدود ۷-۸ نسل همزمان داریم کار میکنیم، اما برنامه و تمرکز ما بر روی IR۶ و IR۸ و مختصری نیز بر روی IR۴ است. البته این اقدامات را با محاسبه هزینه و تجاری سازی آن انجام میدهیم.
صالحی تصریح کرد: بنابراین از این نظر هم تحقیق و توسعه ما با دوراندیشی و با حساب و کتاب لازم و نیز با درنظر گرفتن هزینه فایده و تجاری سازی به لطف خدا دارد پیش میرود.
وی در ادامه اظهار داشت: غربیها گفتهاند با کنترل بر ذخایر اورانیوم فلز اورانیوم و مختصری بر روی تحقیق و توسعه ایران توانستهاند جلوی رسیدن به سلاح هستهای ایران را بگیرند البته اشکالی ندارد آنها میتوانند آن را بگویند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی از صالحی پرسید که انتقال سوخت بوشهر به خارج از کشور آیا پذیرش محدودیت تلقی میشود یا خیر؟ صالحی پاسخ داد: انتقال سوخت مصرفی بوشهر براساس قراردادی که در ۲۰ سال گذشته منعقد شده است مورد قبول قرار گرفت. البته ما سوخت بوشهر را نیز خارج میکنیم و آن را به روسیه برمیگردانیم. ما قبول کردیم که سوخت اراک را هم به خارج بفرستیم، اما شرط آن این است که ضایعات سوخت را پس نگیریم و این خیلی مهم است.
وی در همین زمینه توضیح داد: وقتی سوخت رآکتوری را خارج میکنید باید در استخرهایی نگهداری شود و سپس میبایست پس از خنک شدن در این استخرها در عمق ۵ کیلومتری زمین انبار کرد. که نیاز به تکنولوژی بالایی دارد البته این هنوز مسئله ای است که آمریکایی ها نیز نتوانستهاند به آن دست یافته و راه حلی برایش پیدا کنند. البته این موضوع به گونهای است که دنیا هم هنوز راجع به سوختهای مصرف شده راه حل دائمی پیدا نکرده است. راه حل موقتش این است که سوختها را همینطور نگهداری میکنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی نگهداری سوخت مصرف شده در خارج از کشور را برای ما یک فرصت دانست و گفت: پلوتونیوم غیرقابل استفاده برای تولید سلاح هیچ ارزشی ندارد و ما نمیتوانیم از آن استفاده کنیم.
صالحی همچنین در پاسخ به سوال لاریجانی که پرسید این چه نوع تحقیق و توسعهای است که می توانیم پس از ۸سال زنجیره ۳۰ تایی از IR۶ و IR۸ داشته باشیم، گفت: در کشورهای پیشرفته برای اینکه یک ماشین از نظر فنی از ابتدای خلق فکری تا رسیدن به تولید انبوه، ۸ سال زمان نیاز دارد که برای رساندن به ظرفیت قابل اعتماد میبایست زنجیرهای از آنها ایجاد شود. این زنجیره باید ابتدا تک تک، دوتایی، سه تایی، ۹ تایی، ۱۹ تایی، ۳۰ تایی و ۵۰ تایی تست شود.
وی در همین زمینه افزود: برای بدست آوردن کارایی ماشینها تا زنجیره ۱۹ و ۲۰ تایی میتوان بیش از ۸۵ درصد ظرفیت ماشینها را استخراج کرد و ۱۵ درصد بقیه نیز میبایست در فرآیند زنجیرههای بزرگتری مشخص شود که براساس این فرآیند است که ماشینها بهینه سازی میشوند بنابراین ما این محدودیتها را پذیرفتیم که تا حدود ۱۰ سال و ۱۱ سال و نیم زنجیرههای ما حدود ۳۰ تایی خواهد بود و از سال یازدهم به بعده زنجیرهها، طوری خواهد بود که بتوانیم فرآیند را اندازه گیری کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با بیان اینکه ما محدودیتهایی را پذیرفتیم و از انتهای سال هشتم به تولید ماشینهای IR۶ و IR۸ اقدام خواهیم کرد گفت: این موضوع در برجام آمده است که ما از انتهای سال هشتم ۲۰۰ ماشین IR۶ و ۲۰۰ ماشین IR۸ تولید خواهیم کرد و از ابتدای سال یازدهم تعداد این ماشینها افزایش مییابد و زنجیرههای سانتریفیوژها نیز ارتقا مییابد.
صالحی در پاسخ به این سوال لاریجانی که چرا ایران برای ۱۵ سال حق ساخت ماشینهای جدید در آب سنگین اراک را نخواهد داشت اظهار داشت: ابتدا ما رآکتور آب سنگین اراک را میبایست کامل کنیم. بنابراین پس از بازطراحی آب سنگین اراک یکی از پیشرفته ترین رآکتورهای جهان را در اختیار خواهیم داشت و این رآکتور حدود ۵-۶ سال طول میکشد که به سرانجام نهایی برسد.
وی اضافه کرد: با ساخت رآکتور مدرن اراک نیازی به رآکتور جدیدی نداریم که این دستاورد یکی از بزرگترین موفقیت هایی است که ما آن را قبلا در گذشته نداشتیم و توانستیم آن را در وین بدست آوریم. بنابراین ۹ سال با رآکتور اراک تحقیق میکنیم و این مسئله به هیچ وجه محدودیت نیست.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین یادآور شد: رآکتور اراک و تجهیز آن از طریق خرید در بازارهای جهانی حدود یک میلیارد دلار قیمت خواهد داشت.
صالحی در پاسخ به سوال دیگر لاریجانی که پرسید آیا توقف غنی سازی در فردو برای ۱۵ سال پذیرش محدودیت نیست؟ گفت: در فردو حدود ماهی ۱۷ کیلو و در نطنز نیز در ماه ۲۰۰ کیلو غنی سازی خواهیم داشت که این عدد در یک سال در فردو ۲۰۰ کیلو و در نطنز دو تن است و نیاز ما نیز ۳۰ تن در سال است. بنابراین فاصله معناداری برای تولید این حجم از مواد غنی سازی شده وجود دارد.
وی با تأکید براینکه فردو از ابتدا برای تحقیق و توسعه و نیز نصب تجهیزات گرانقیمت طراحی شده است و اگر خدای ناکرده اتفاق بدی افتاد بتوانیم از ماشینهای گران قیمتمان نگهداری کنیم تصریح کرد: ظرفیت نصب سانترفیوژ در فوردو حداکثر سه هزار ماشین است اما به دلیل ارز زیاد ماشینهای IR۸ این ظرفیت به هزار تا ۱۵۰۰ ماشین کاهش مییابد اما ما میتوانیم در نطنز ۵۰ هزار ماشین IR۸ نصب کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با تأکید براینکه از نظر تولید، سوخت فردو نیاز کشور را تأمین نمیکند اظهار داشت: با اینکه فردو از ابتدا محل تحقیق و توسعه مطرح شداما به دلایلی در برنامه ریزیهای اولیه مرحله تولید را هم انجام داد.
صالحی در ادامه با اشاره به پافشاری غرب در به رسمیت نشناختن حق غنی سازی اورانیوم در ابتدای مذاکرات گفت: فاصله ۷-۸ و ۱۰ ساله برای ما چندان اهمیتی ندارد زیرا در این مدت ماشینهایمان پیشرفته میشود و آن را تجاری سازی میکنیم بنابراین نطنز را توسعه میدهیم و راکتور اراک را با حفظ آب سنگین ادامه خواهیم داد.
وی سوخت رآکتور ایران با سوخت یک نیروگاه را متفاوت اعلام کرد و گفت: سوخت رآکتور باید در چارچوب کنوانسیونهای بین المللی مورد استفاده قرار گیرد تا خدای ناکرده منجر به فاجعه نشود.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین تصریح کرد: در بحث آب سنگین دستاورد بزرگی حاصل شد و ما به غربیها تحمیل کردیم که آب سنگین خود را در بازارهای جهانی بفروشیم و دستاورد دیگر ما نیز حفظ نطنز با هزاران سانترفیوژ، تولید سوخت و استفاده از همکاریهای بین المللی در امر تحقیق و توسعه است که این شرایط در گذشته فراهم نبود و امروز فراهم شده است.
صالحی اضافه کرد: بنده افتخار میکنم کشوری دارم که در بین ۱۳۰ کشور در حال توسعه، ایران تنها کشوری است که میتواند دو کالای استراتژیک خود یعنی اورانیوم غنی شده و آب سنگین را به دنیا عرضه کند و این ها از بزرگترین افتخارات ایران است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با پافشاری ها و هوشیاریهای انجام گرفته برای اولین بار در توافقات به صراحت آمده است که ایران وارد این عرصه شده و در دو سال آینده نیز میتوانیم سوختمان را بسازیم.