شناسهٔ خبر: 89217 - سرویس سیاست

سه دستاورد دیگر سازمان انرژی اتمی اعلام شد

سازمان انرژی اتمی سه دستاورد دیگر متخصصان و کارشناسان این سازمان را به مناسبت روز ملی فن‌آوری هسته‌ای اعلام کرد.

به گزارش نماینده به نقل از باشگاه خبرنگاران،   طراحی و ساخت دستگاه پایش آلودگی بدن به مواد پرتوزا، طراحی و ساخت سیستم آنالیز عیار اورانیوم در سنگ معدن و طراحی و ساخت نمونه آزمایشگاهی دستگاه IECF به منظور بررسی واکنش گداخت هسته‌ای از دیگر تولیدات سازمان انرژی اتمی است که علاوه بر دستاوردهای اعلام شده در جشن روز ملی فن‌آوری هسته‌ای اعلام شده است.
 
طراحی و ساخت دستگاه پایش آلودگی بدن به مواد پرتوزا
 
هدف از انجام این پروژه، ارتقای سطح ایمنی پرسنل و جلوگیری از خروج آلودگی‌های هسته‌ای از تاسیسات و مراکز هسته‌ای است. دستگاه پایش آلودگی بدن به مواد پرتوزا (هول­بادی) ساخته شده، در مبادی خروجی آزمایشگاههای هسته‌ای قرار گرفته و قادر به ثبت میزان آلودگی رادیو اکتیو منتقل شده به بدن پرتوکاران و سایر پرسنل مرتبط با پرتو می‌باشد. میزان آلودگی به تفکیک اعضای مختلف بدن مثل دستها، پاها، بالا تنه و... تعیین شده و پرسنل را از وجود آلودگی آگاه می‌سازد. در این دستگاه، چند جفت آشکارساز از نوع گایگر- مولر در نقاط مختلف یک کانکس کوچک تعبیه شده و سیگنالهای ثبت شده به کمک یک واحد الکترونیکی ثبت و پردازش می‌شود. فرد پیش از خروج از تاسیسات هسته‌ای وارد کانکس شده و تمام بدن، از حیث عدم وجود آلودگی کنترل می‌شود. در حال حاضر دستگاه هول بادی ساخته شده توسط پژوهشگاه علوم فنون هسته­‌ای در حال استفاده در مراکز هسته ای کشور است.
 
طراحی و ساخت سیستم آنالیز عیار اورانیوم در سنگ معدن
 
کانی‌های مورد استفاده در استخراج اورانیوم دارای عیارهای مختلف از چند قسمت در میلیون تا چند در صد هستند. از آنجا که استحصال اورانیوم تنها از کانی‌های با حداقل عیار مناسب مقرون به صرفه می‌باشد، استفاده از یک سیستم آنالیز عیار اورانیوم جهت طبقه بندی کانی‌ها و دور ریختن کانی‌های کم عیار ضروری است.
 
کانی‌های مورد استفاده در استخراج اورانیوم دارای عیارهای مختلف از چند قسمت در میلیون تا چند در صد هستند. از آنجا که استحصال اورانیوم تنها از کانیهای با حداقل عیار مناسب مقرون به صرفه است، استفاده از یک سیستم آنالیز عیار اورانیوم جهت طبقه بندی کانیها و دور ریختن کانیهای کم عیار ضروری می‌باشد. سیستم آنالیز اورانیوم ساخته شده طی این پروژه، در پژوهشگاه علوم و فنون هسته­‌ای قادر به تخمین زدن سریع محتوای اورانیوم هر سنگ معدن بدون نیاز به آنالیزهای زمان‌بر و پرهزینه می‌باشد. مکانیسم این عمل ثبت اشعه گامای بسیار ضعیف حاصل از اورانیوم موجود در کانی‌ها می‌باشد. این دستگاه از دو بخش اصلی تشکیل شده است. بخش اول یک ترازوی دیجیتال می‌باشد که وزن هر قطعه سنگ معدن را محاسبه می‌کند. بخش دوم، شامل چهار قطعه آشکار ساز می‌باشد که، اشعه گامای گسیلی از قطعه کانی را ثبت می‌کنند. در نهایت سیگنال ثبت شده با توجه به وزن محاسبه شده کانی به واحد" قسمت در میلیون" تبدیل می‌گردد.
 
طراحی و ساخت نمونه آزمایشگاهی دستگاه IECF به منظور بررسی واکنش گداخت هسته‌ای
 
در این پروژه پژوهشی، امکان انجام واکنش گداخت هسته‌ای به روش حبس الکترواستاتیکی لختی بررسی شده است. در این طرح با انجام مطالعات و بررسی نمونه‌های ساخته شده در سایر کشورهای جهان یک نمونه کوچک آزمایشگاهی در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای طراحی و ساخته شد و امکان انجام واکنش گداخت هسته‌ای در این دستگاه به اثبات رسید. این پروژه اولین دستگاه مولد نوترون بر پایه همجوشی هسته‌ای پیوسته کشور است. این پروژه اولین دستگاه مولد نوترون بر پایه همجوشی هسته‌ای پیوسته کشور است. روش کار این دستگاه به این‌ صورت است که ابتدا محفظه دستگاه خلاء می‌گردد و پس از آن گاز دوتریم یا تریتیوم یا هر دوی آنها به داخل محفظه دستگاه تزریق می گردند. پس از اعمال اختلاف پتانسیل الکتریکی بین الکترودها، در محدوده ۱۰۰ کیلو ولت یونیزاسیون اتفاق می‌­افتد و این ذرات به سمت مرکز دو الکترود کروی شتاب می­‌گیرند در اثر این برخوردها ناحیه پلاسمای چگال کروی شکلی در مرکز الکترودهای دستگاه تشکیل می‌­شود. در این ناحیه به دلیل بالا بودن دما و همچنین برخوردهای متوالی یون‌ها و بمباران شدن یون‌ها و اتم های زمینه توسط یون‌های شتاب گرفته فرآیند همجوشی هسته­‌ای رخ می­‌دهد و با توجه به نوع گاز، نوترون‌ها و پروتون‌­های پر انرژی که انرژی آنها معمولا بین ۲ تا ۱۵ مگا الکترون ولت است به وجود می‌آید که در همه جهت‌ها گسیل می‌شود.
 
به کمک این نوع دستگاه‌ها می‌توان پژوهش‌هایی در زمینه‌های زیر انجام داد:
 
۱- ساخت چشمه پیوسته نوترونی
 
۲- فعال‌سازی نوترونی
 
۳- ساخت چشمه های پیوسته پروتونی
 
۴- چشمه پیوسته اشعه ایکس سخت
 
۵- فعال‌سازی پروتونی
 
۶- تولید ایزوتوپ‌ها و رادیو ایزوتوپ‌های پزشکی برای تشخیص و درمان سرطان‌ها
 
۷- بررسی خواص الکتریکی، اپتیکی و مکانیکی جامدات
 
۸- استریلیزه کردن تجهیزات پزشکی و مواد غذایی
 
۹- ازبین بردن زباله های شیمیایی
 
۱۰- انجام واکنش های متداول گداخت هسته‌ای