فرهاد فلاحتی «عضو فراکسیون نمایندگان ولایی» در گفت‌وگو با خبرنگار «نماینده» با بیان اینکه «موضوع شفافیت آرا در عرصۀ حاکمیت خودبه‌خود پاسخگویی را ایجاد می‌کند» اظهار داشت: «پاسخگو شدن مسئولان در مقابل رأیی که می‌دهند و عملی که انجام می‌دهند، سد محکمی برای جلوگیری از انحرافات و قانون‌گریزی‌ها است.»
نمایندۀ مردم قائنات با اشاره به طرح شفافیت آراء نمایندگان گفت: «این طرح در مرحلۀ اول موجب می‌شود که حضور نماینده در صحن منظم شود و توجه به مذاکرات و رأی دادن با دقت نظر محقق شود.»
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به تعداد رأی‌گیری‌های انجام شده در صحن علنی اذعان کرد: «روزانه در صحن علنی مجلس بیش از 40 تا 50 مورد رأی‌گیری صورت می‌گیرد. موضوعات زیادی وجود دارد که عموم مردم به آن توجه ندارند چراکه یا خیلی تخصصی هستند یا مربوط به بخش کوچکی از جامعه می‌شوند؛ اما به هر حال موارد کلانی هم هست که زندگی یک کشور یا همۀ مردم در اقصی‌نقاط کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد و حتی مسیر آیندۀ نظام را می‌تواند شکل یا تغییر شکل دهد. در مواردی که یک رأی‌گیری مربوط به امنیت ملی کشور و حیثیت نظام و مردم است، می‌طلبد که رأی شفاف‌تر باشد تا به همان اندازه سلامت جامعه و حرکت به‌سمت انتخاب‌های درست برای مردم و جلوگیری از هرگونه رانت و تظاهر و نفاق و ریا تضمین شود.»
نمایندۀ مردم قائنات در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که «آیا اجرای طرح شفافیت آراء نمایندگان را متضرر خواهد کرد» تصریح کرد: «کسانی که نسبت به این طرح مخالفت داشته‌اند اغلب از فضایی که بعد از اعلام علنی رأی در سطح جامعه ایجاد می‌شود نگران هستند.»
وی در توضیح این دلیل به خبرنگار نماینده گفت: «کسی که به نمایندگی از مردم به مجلس می‌آید، از طرف مردم حق دارد که در تصمیمات اساسی کشور صاحب‌نظر باشد و رأی بدهد، هنگام رأی‌گیری، انتخاب وزرا و... نماینده به یک جمع‌بندی می‌رسد که رأی مثبت، منفی یا ممتنع بدهد؛ این رویۀ کار هست. اگر قرار باشد که این نماینده به‌دلیل اینکه رأیش را اعلام علنی کند، با هجمۀ گسترده‌ای از سوی افراد و گروهی از جامعه در فضای رسانه‌ای و مجازی، در حوزۀ انتخابیه یا هر نقطه دیگر مواجه شود و به هر نحوی زیر شلاق انتقادات تند قرار گیرد طبعاً از ورود به این نوع شفافیت ابا دارند و ترجیح می‌دهد خود را مقابل این جریانات قرار ندهد.»
فلاحتی با بیان اینکه «جامعه نیازمند یک فضاسازی مناسب در حوزۀ شفاف‌سازی است» خاطرنشان کرد: «مردم باید بدانند اگر نماینده‌ای رأی خود را علنی اعلام کرد حتماً یک منطق پشت این انتخاب وجود دارد. ضمن اینکه هر موضوعی در مجلس عده‌ای موافق دارد و عده‌ای مخالف؛ هر دو گروه به پشتوانۀ مجموعه از دلیل و منطق صحبت می‌کنند.»
این نماینده مجلس با بیان اینکه «موافق و مخالف در مجلس به پشتوانۀ دلایل منطقی حرف می‌زند» تأکید کرد: «در مجلس فرد خائن یا پشت کرده به انقلاب وجود ندارد اما دشمن به سمتی می‌رود که با طرح موضوعاتی جریان انقلاب را از حرکت بیندازند؛ بنابراین منطقی است که در این مواقع بین مردم از آن موضوع دفاع شود. اما اینکه صرف موافقت با یک موضوع توسط نماینده‌ای او را قدیسه یا مخالفت با آن موضوع نماینده‌ای را منافق جلوه دهد دور از شرط عقل و منطق است.»
وی افزود: «همان‌گونه که ارائۀ رأی و نظر نماینده آزاد است، در اعلام شفافیت نیز یک مصونیت باید وجود داشته باشد تا برخی افراد از آن علیه مجلس و شخصیت‌ها سوءاستفاده نکنند. برای ایجاد این تعادل به یک‌سری اقدامات فرهنگی نیاز داریم تا بتوانیم سطح آگاهی را در جامعه بالا ببریم.»
وی در پاسخ به این سؤال که «آیا نمایندگان مخالف این طرح در طیف سیاسی خاص یا برحسب شهرستان و کلان‌شهر بودن دسته‌بندی می‌شوند» اظهار داشت: «نمی‌توان گفت که طیفی خاص یا حوزه انتخابیه‌ای مشخص با این طرح مخالف بودند، هرچند که خود از موافقان شفافیت آرا هستم ولی به دفاع از مخالفان این طرح عنوان می‌کنم که هنوز به‌نظر دوستان، در جامعه بستر لازم، آماده نیست و از این طرح سوءاستفاده‌های فراوانی خواهد شد.»
نمایندۀ مردم قائنات با بیان اینکه «در بسیاری از پارلمان‌های دنیا موافقت و مخالفت نمایندگان با یک موضوع به‌صراحت عنوان می‌شود» گفت: «در بسیاری از پارلمان‌ها به‌واسطۀ چراغی که نماینده‌ها روشن می‌کنند همه متوجه می‌شوند که به موضوعی رأی مثبت یا منفی داده‌اند و حتی تمام رسانه‌ها می‌توانند رأی دادن آن نماینده را پوشش دهند. بسیاری از کشورها این‌گونه مدیریت می‌شوند و نباید فکر کنیم که خیلی جلو هستیم که به‌تازگی وارد این بحث‌ها شده‌ایم. به هرحال این زمینۀ فرهنگی در آن کشورها ایجاد شده است، به‌نظر می‌رسد ارتباطی به مباحث سیاسی یا حوزۀ انتخابیه وجود ندارد وگرنه کسی از شفافیت و صداقت نباید واهمه‌ای داشته باشد.»
فلاحتی تصریح کرد: «کسی که وارد مجلس می‌شود یک طیف سیاسی دارد با یک گرایش خاص که از این گرایش و طیف سیاسی باید دفاع کند و این دفاع هم باید روشن باشد؛ نمی‌شود در دلش موضعی داشته باشد و در رأیش مخالف آن عمل کند. این اولین ورشکستگی شخصیت انسان است که با خودش روراست نیست. چطور می‌شود کسی که با خودش مشکل دارد نمایندگی طیف و گروه و بخش عمده‌ای از جامعه را برعهده بگیرد و برای صلاح و فساد جامعه تصمیم‌گیری کند؟ باید یک فضای اجتماعی ایجاد شود که نمایندگان مخالف این طرح نگران پیامد رأیشان نباشند.»
وی افزود: «این طرح به یک زیرساخت فرهنگی نیاز دارد که در پهنۀ اجتماع شأن و جایگاه افراد حفظ شود تا نماینده جرئت اعلام نظر شفاف نسبت به موضوعی را داشته باشد. مخالفت با این طرح تنها به این دلیل است وگرنه بحث فنی در این زمینه وجود ندارد و همان‌طور که در حال حاضر مجلس تعداد رأی‌ها را مشخص می‌کند، می‌تواند نوع رأی را هم اعلام کند. تنها به یک نرم‌افزار نیاز است که می‌توان در مجلس از آن استفاده کرد.»
فلاحتی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «فارغ از طرح شفافیت آرا، تعدادی از نماینده‌ها موافقت مکتوب با انتشار علنی میزان مشارکت در آرا و حضورشان در جلسات صحن و کمیسیون را اعلام کردند و انجام هم می‌شود؟» بیان کرد: «بله انجام می‌شود و بنده هم اعلام کردم به هیئت‌رئیسه نامه دادم و در فضای رسانه‌ای دائماً اعلام می‌شود و میزان مشارکت آرا مشخص است؛ درواقع این اولین گام است. دومین گام مربوط می‌شود به اینکه رأی بنده نسبت به این موضوعات مثبت بوده یا منفی و بعد چرایی آن را می‌شود رسانه‌ای کرد و هرکسی از نظرش دفاع کند.»
این نمایندۀ مجلس در ادامه افزود: «اعلام مکتوب در مجلس به یک آفت تبدیل شده است. طراحان این طرح در رسانه‌ها اعلام کردند که ما موافق این طرح هستیم. انتظار می‌رفت که این طرح در مجلس رأی بیاورد و تبدیل به قانون شود و آن‌وقت دیگر بحث اختیار مطرح نبود و تبدیل به قانون می‌شد. نیاز نمی‌شد که نامه به هیئت‌رئیسه بنویسیم تا حضور و غیاب را علنی کنیم. این موضوع باید قانون می‌شد و هیئت‌رئیسه این کار را انجام می‌داد.»
فلاحتی یادآور شد: «مجلس جمعی است از تفکرات مختلف و شاید متضاد؛ اما همۀ این تفکرات به پشتوانۀ یک منطق شکل می‌گیرند، این منطق است که باید بین مردم رواج پیدا کند تا قابل دفاع شود. به‌هرحال این طرح قانون نشد که به این رسیدیم که اختیاری اعلام شود و اکنون هم نمایندگانی که این اعلام همگانی را انجام می‌دهند با اختیار خودشان این کار را انجام می‌دهند و الزامی در کار نیست؛ ولی ای کاش این طرح قانون می‌شد.»
وی افزود: «بعید میدانم که در مجلس دهم مجدداً این طرح به صحن بیاید و بخواهد رأی بیاورد. چون این طرح دو بار با دو عنوان به صحن آمد و هر دو بار بنا به دلایلی اجازه بررسی پیدا نکرد. چون رأی نمایندگان را نگرفت بعید میدانم که بتوانیم در این مجلس خیلی به آن امیدوار باشیم؛ اما به‌نظر می‌رسد که به‌زودی مجالس بعدی و جامعه به این سمت‌وسو بروند که در خیلی از موضوعات شفافیت باشد، هم در آراء نمایندگان و هم در دارایی و اموال مسئولان کشور؛ تا به‌وسیلۀ این شفافیت هم دست دشمنان بسته می‌شود و هم از اتهام‌آفرینی و ابهام‌آفرینی هم‌دست مغرضان داخلی بسته خواهد ماند.»
فلاحتی با اشاره به کم‌کاری‌های صورت گرفته از سوی نمایندگان برای به تصویب نرسیدن این طرح گفت: «اگر کار بیشتری در همین مجلس انجام می‌شد ما می‌توانستیم این طرح را به‌صورت قانون در بیاوریم؛ اما متأسفانه کسانی‌که باید همراهی می‌کردند به هر دلیلی همراهی نکردند؛ به‌نظرم زمان زیادی نخواهد بود، حتی اگر مخالفت‌هایی هم وجود داشته باشد جامعه تشنۀ این شفافیت است. طبیعی است که در انتخابات مجلس یازدهم یکی از درخواست‌های اصلی صاحبان رأی یعنی مردم از نامزدهای انتخابات این خواهد بود که ما این انتظار را از شما داریم که شفافیت آرا و حضوروغیاب و ... وجود داشته باشد.»
وی افزود: «شفافیت در هزینه‌کرد انتخاباتی نیز یک امر بسیار مهم است. در حال حاضر لایحۀ انتخابات را دولت آورده - ولی نه به‌صورت رسمی - که به‌زودی در مجلس مطرح می‌شود. لایحۀ جامع انتخابات که بیاید یک بخش شفافیت و انضباط مالی است که مربوط به ایام انتخابات می‌شود. به‌هرحال یک زمینه‌ای برای شفاف‌سازی ایجاد می‌شود که این نماینده از کجا آمده با چه پولی با چه هزینه‌ای چطور وارد مجلس شده است؟ چطور استمرار پیدا می‌کند؟ اینها مواردی است که جامعۀ خودش به‌عنوان یک مطالبۀ جدی از کسانی‌که بعد از این وارد عرصۀ رقابت بشوند خواهد خواست.»
*خبرنگار:محمد امین خردپیشه