به گزارش «نماینده»، به نظر می رسد زیر سوال بردن و نادیده گرفتن خدمات شهرداری درطول سال های ریاست « محمد باقر قالیباف»، بر شهرداری تهران برای منتقدان به امری دائمی تبدیل شده است. اما این توهین و افتراها از زمان حادثه ی پلاسکو تا کنون که شهرداری تهران اخرین روزهای حضور قالیباف را سپری می کند، شدت بیشتری گرفته است.
در طول مدیریت قالیباف بر شهر تهران برخی همیشه بر عملکردهای وی انتقاد داشته اند و تلاش کرده اند تا دستاوردهای شهرداری را درکلان شهر تهران تخریب کنند. حوزه ی آتش نشانی یکی از بخش هایی است که منتقدان قالیباف تاکنون بر آن تمرکز گسترده ای داشته اندکه با رخ دادن حادثه ی پلاسکو، سیل هجمه ها به شهردار تهران در خصوص ضعف های حوزه ی آتش نشانی گسترده تر شده و شدت فوق العاده ای به خود گرفته است. موج انتقادات عیله شهردار تهران درحادثه پلاسکو علاوه بر مسئولین، فضای مجازی را هم در بر گرفت. مخالفان قالیباف در توییتر با راه انداختن موج استعفای قالیباف، در توییت هایی با انتقاد از نبود تجهیزات کافی برای اطفا حریق سعی در زیر سوال بردن اقدامات شهرداری در حادثه پلاسکو کردند. یکی ا زکاربران توییتر با اشاره به نبود هلیکوپتر در عملیات امدادرسانی پلاسکو نوشت: « اگه همون اول با یه هلیکوپتر آب میریختن، نه فاجعه ای به این بزرگی رخ می داد، نه کشته می داد، نه ساختمون فرو می شست. »
کاربر دیگری با مضمون ذیل شهرداری را مورد انتقاد قرار داد: «این همه حرف های رنگ و وارنگ ولی هیچ کس نمیگه که این بی عرضگیه مسئولین شهرداری پایتخت که تهران بعد از ۳۸ سال یه هلیکوپتر اطفا حریق نداره».
یکی دیگر از منتقدان قالیباف در فضای مجازی « محمد صادقی» نماینده مجلس شورای اسلامی، بود. صادقی در صفحه ی توییتر خود با انتقاد از گزارش شهرداری در خصوص حادثه پلاسکو نوشت:گزارش امروز شهردار تهران به مجلس درباره آتش سوزی پلاسکو، در یک کلام نمایشی برای فرافکنی و گریز از مسئولیت پذیری بود.
شهردار تهران طی گزارشی با اشاره به برخی صحبت ها که سازمان آتش نشانی را متهم به عدم استفاده از بالگرد درعملیات امدادی حادثه پلاسکو کردند اظهار کرد: « بالگرد در اختیار سازمان های امداد و نجات است، در حادثه پلاسکو امکان استفاده از بالگرد نبود هرچند که نیازی هم به استفاده از بالگرد نداشتیم. »
با گسترش انتقادات به شهرداری در خصوص حادثه پلاسکو، مجلس نیز از این قافله باز نماند و پای اتهامات علیه شهردار تهران به مجلس شورای اسلامی نیز باز شد.
روز ۱۳ بهمن ماه ۱۳۹۵ زمانی که شهردار تهران برای ارائه گزارش خود درباره حادثه پلاسکو در مجلس شورای اسلامی حاضر شد، با تهمت ها و واکنش شدید برخی از نمایندگان اصلاح طلب مجلس مواجه شد. یکی از مخالفان قالیباف در خصوص مدیریت حادثه ی پلاسکو، « غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی»، نماینده رشت بود که قالیباف را به دروغ‌گویی درباره زمان رسیدن نیروهای آتش‌نشانی به محل حادثه متهم کرد. وی در هنگام گزارش قالیباف شهردار تهران، که بیان کرد آتش نشان تنها ۲:۳۰ دقیقه بعد از آتش سوزی ساختمان پلاسکو به محل رسیدند با فریاد گفت: « اگر این موضوع درست باشد یعنی وزیر کشور دروغ می‌گوید. »
نماینده مردم رشت، خطاب به «علی لاریجانی»، رییس مجلس اظهار کرد: « وزیر کشور بیان می کند که نیروهای آتش نشانی به صحنه حادثه رسیدند ولی به دلیل کمبود تجهیزات رفتند و ۱۵ دقیقه بعد با تجهیزات برگشتند شما برای ما مشخص کنید چه کسی دروغ می گوید. »
اما شهردار تهران با حضور در مجلس و ارائه گزارش خود درباره تجهیزات امدادرسانی در حادثه ی پلاسکو، بیان کرد: «نیروهای آتش نشانی در کمتر از دو و نیم دقیقه پس از اعلام آتش‌سوزی به محل ساختمان پلاسکو رسیدند و سازمان آتش نشانی در اجرای عملیات امداد و نجات حادثه پلاسکو، هیچگونه مشکلی به لحاظ تجهیزات و امکانات نداشت. »
یکی دیگر از معترضین به قالیباف در حادثه ی پلاسکو، «سهیلا جلودار زاده» نماینده مردم تهران بود. وی در حاشیه ی جلسه علنی مجلس با اعتراض به کمبود تجهیزات لازم در حادثه ی پلاسکو و حوادث گذشته گفت: « سه سال پیش در آتش‌سوزی در خیابان جمهوری، دو زن جان باختند و آتش نشانی گفت تجهیزات و نردبان نداشتیم. در جریان حادثه پلاسکو نیز به دلیل همین ضعف در تخصص، آنقدر آب به ساختمان بستند که پلاسکو فروریخت. »
این در حالی است که « جلال ملکی» سخنگوی سازمان آتش نشانی، در واکنش به برخی صحبت ها مبتنی بر کمبود لوازم امدادرسانی در حادثه ی پلاسکو عنوان کرد: « این گمانه زنی ها که تجهیزات سازمان آتش برای پلاسکو کافی نیست صحیح نیست و عده ای مطرح کردند که به طور مثال نردبان آتش نشانی برای ١٠ طبقه کافی بوده است اما بلندترین نردبان های دنیا ٥٤ متری است که ما در تهران در حال حاضر ٧ دستگاه از این نردبان ها داریم و در زمان حادثه ٤ عدد از این نردبان ها در محل حادثه وجود داشت که تا آخرین طبقات را پوشش می داد. »
در پی حضور قالیباف در صحن شورای شهر و ارائه گزارش وی درباره جزئیات حادثه پلاسکو، « محمد مهدی تندگویان» عضو شورای شهر تهران، با انتقاد از ضعف شهرداری در مدیریت بحران از قالیباف پرسید که او به عنوان شهردار تهران چه دوره تخصصی در رابطه با مدیریت بحران گذرانده است. او همچنین پیرامون تجهیزات آتش نشانی گفت: « برخی از آتش‌نشانان دستگاه بی‌سیم هم نداشتند تا متوجه دستور خروج از ساختمان باشند و به همین دلیل شاهد بودیم که برخی آتش‌نشانان روی پنجره بودند و می‌دانستند که ساختمان فرو می‌ریزد اما نردبانی نبود که آنها را پایین بیاورد و شهردار به عنوان مدیر مافوق آتش نشانی نمی‌تواند در این مورد نظر دهد.»
با وجود تمام تهمت ها و افترا های برخی به سازمان شهرداری در خصوص کمبود تجهیزات امدادرسانی و عملیاتی و همچنین ضعف مدیریتی در این حادثه اما با نگاه به اقدامات و دستاوردهای شهرداری در حوزه آتش نشانی، تحولات گسترده و پیشرفت های قابل توجه این حوزه به چشم می خورد. عملکرد شهرداری در طی سال های اخیر درجهت ارتقای کیفیت عملیات های امدادرسانی، مجهز کردن این سازمان به انواع تجهیزات امدادرسانی و نزدیک کردن معیارهای اتش نشانی به استانداردهای جهانی علاوه بر ایجاد تحول در حوزه ی اتش نشانی، تاثیر به سزایی در پیشرفت امدادرسانی، کاهش تلفات و افزایش نجات یافتگان در حوادث داشته است. افزایش تعداد ایستگاه های آتش نشانی، کاهش زمان رسیدن به محل حادثه و غیره، ازجمله اقداماتی است که موجب بهبود سطح آتش نشانی تهران شده است.
بر اساس گزارش های منتشر شده توسط سازمان شهرداری تهران، تعداد ایستگاه های آتش نشانی درسطح شهرتهران در سال ۸۴، ۷۲ ایستگاه بوده که این تعداد تا پایان سال ۹۵ به ۱۲۷ ایستگاه افزایش یافته است. افزایش تعداد ایستگاه ها علاوه بر این که خود پیشرفت ارزنده ای در این حوزه محسوب می شود، به دلیل نزدیک شدن این تعداد به عرف بین المللی، افتخار دیگری در این عرصه به شمار می آید. بر اساس عرف بین المللی، به ازای ۵۰۰۰۰ نفر با ۵ کیلومتر مربع با تراکم متوسط، به یک ایستگاه مستقل نیاز است. درحال حاضر با احتساب ۸/۵ میلیون نفر جمعیت و ۷۵۰ کیلومتر مربع وسعت برای تهران، در تطبیق با استاندارهای جهانی حداقل ۱۵۰ ایستگاه آتش نشانی برای پوشش فراگیر استان تهران نیاز است که شهر تهران با اختلاف حدود ۲۰ ایستگاه فاصله چندانی با این استانداردها ندارد.
همچنین یکی از مواردی که با تلاش های شهرداری، حوزه اتش نشانی درآن پیشرفت چشم گیری داشته، متوسط محدوده تحت پوشش هر ایستگاه آتش نشانی است. این محدوده در سال ۸۴ حدود ۷/۱۰ کیلومتر مربع برای هر ایستگاه اتش نشانی بوده که تا سال ۹۵ این مساحت به ۰۹/۶ کیلومتر مربع برای هر ایستگاه رسیده است. به عبارتی با توجه به برآوردهای انجام شده، طی سال های اخیر متوسط محدوده برای هر ایستگاه آتش نشانی حدود ۶۱/۴ کیلومتر مربع کاهش یافته است. این امر در ارتقای سطح ارائه خدمات ایمنی و آتش نشانی و همچنین در سرعت رسیدن نیروهای آتش نشانی و امداد رسانان به محل حادثه و حریق موثر بوده است.
با توجه به گزارش های شهرداری تهران، متوسط زمان رسیدن به محل حریق در سال ۸۴، ۵ دقیقه و ۳۲ ثانیه بوده و این زمان با کاهش ۱ دقیقه و ۲۲ ثانیه، در سال ۹۵ به ۴ دقیقه و ۱۰ ثانیه رسیده است. بر اساس آمار ها ی جهانی، زمان رسیدن به محل حریق در دنیا کمتر از ۲۰۰ ثانیه است و شهر تهران با این استاندارد جهانی حدود ۵۰ ثانیه فاصله دارد. این آمارها نشان دهنده بهبود روند رسیدن به محل حادثه و نزدیک شدن به معیارهای جهانی است و موجب پیشرفت سطح خدمت رسانی و همچنین کاهش تعداد اسیب دیدگان و افزایش نجات یافتگان از حوادث است. همچنین از دیگر عوامل موثر درکاهش زمان رسیدن به محل حریق، می توان به ایجاد خطوط اضطرار اشاره کرد. شهرداری تهران از سال ۱۳۸۶ بر ساخت خطوط اضطرار با طول ۱۸۳ کیلومتر تمرکز کرد. ایجاد این خطوط تاثیر چشم گیری در کاهش زمان رسیدن به محل حادثه و سهولت دسترسی امداد رسانان به نقاط مرکزی و بحران خیز شهر تهران داشته است. اما باید توجه داشت که عواملی همچون تراکم جمعیت، ترافیک سنگین و وجود بافت هایی با دسترسی نامناسب، مسیر رسیدن به استانداردهای جهانی را مشکل ساخته است.
بر اساس اظهارات شهردار تهران، از زمان تحویل شهرداری تهران به وی تعداد ایستگاه های اتش نشانی از ۴ به ۱۲۵ ایستگاه افزایش یافته است. سبد و نردبان های آتش نشانی هم ۴-۵ سال پیش خریداری شده است همچنین درگذشته آتش نشانی نردبان ۵۴ متری نداشته، این درحالی است که اکنون این سازمان مجهز به این نوع نردبان ها است. شهرداری تهران اقدامات دیگری نیز در راستای امنیت کارگاه های کوچک، ارزیابی بیمارستان ها، تشکیل گروه هایی در محلات و سازماندهی ۵۰۰۰ گروه برای انجام اقدامات مربوط به مدیریت بحران در زمان حوادث و زلزله، انجام داده است. همچنین عملکرد شهرداری در جهت ارتقای رتبه شهری تهران در میان دیگر شهرهای جهان نیز از دیگر خدمات ارزنده ی این ارگان به شمار می رود.
ساناز باقری راد