شناسهٔ خبر: 71123 - سرویس فرهنگ
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا

گزارش یک تمرین؛ ساز ارکستر سمفونیک عراق علیه خشونت کوک می شود

ارکستر سمفونیک عراق؛ اصلا مگر عراق ارکستر سمفونیک هم دارد؟ کشوری که سالیان متمادی درگیر جنگ و خونریزی و تروریسم و خشونت سازمان یافته است، مگر می تواند موسیقی هم داشته باشد؟

به گزارش نماینده به نقل از ایرنا، ابراهیم رهبر ارکستر ملی سمفونیک عراق است و حالا سنی از او گذشته و تمام افتخارش این است که توانسته پیشکسوت هایی از سه دهه پیش را در کنار جوانانی که این روزها به گروه پیوسته اند، حفظ کند و می گوید: آنقدر از خشونت و خون و خونریزی از عراق خبر به جهان مخابره می شود که فرصتی برای فکر کردن به جنبه های دیگر زندگی در کشور ما نمی ماند.

این هفته، برای دیدن تمرین گروه، به 'مسرح الوطنی'، سالن اصلی تاتر بغداد رفتیم، روزی که 'محمد عزت ابراهیم' داشت اعضای 120 نفره گروهش را برای روز پنجشنبه تمرین می داد تا بطور مشترک با یک رهبر ارکستر ایرانی قطعاتی مذهبی را اجرا کند.

گروه دست و پنجه نرم می کرد، برای چنگ زدن بر تارها و پودهای ساز و زدن'مضراب'؛ بی توجه به دور و بر گام ها را مرور کردند و سپس سرکلیدها را وزن و نتهای میزان را چک و چنان سیم ها را با انگشتان به حرکت در می آوردند، تو گویی سیم ها را نوازش می کنند.

گروه سرگرم گرم شدن و آماده برای یک کار هماهنگ بود که در موسیقی به آن هارمونی می گویند و رهبر ارکستر، بی قرار و ناآرام فقط به نظم و حرکت دسته جمعی فکر می کند و اینکه کسی سازش ناکوک نباشد.

ابراهیم در برابر گروه می ایستد، به پارتیتورش (دفتر نت) نظری می اندازد و شماره ها را تکرار می کند و باتون یا چوب میزانه اش را به دست می گیرد و گروه را آماده نواختن می کند، ماهرانه با حرکات دست و سر و شانه ها و اشاره ها با تغییرات درعضلات صورت و اشارات ، ضرب آهنگ های گروه را هدایت می کند و از اوج فرود می آورد تا به نقطه تعادل برساند و حرکاتش چنان است که تا دقایق طولانی بعد از تمرین سرریز عرق های صورتش همچنان ادامه دارد.

محمد عزت ابراهیم، موسیقی را خوب می شناسد و در کشورهای مختلفی هم ارکستر اجرا کرده و به تازگی با ایرانی ها و موسیقی این دیار آشنا شده است.

محمد عزت ابراهیم می گوید یک ماه پیش ایران بوده و از مناطق گردشگری و موزه ها و برخی آثار ایران دیدن کرده و حس خوبی نسبت به این کشور پیدا کرده است؛ چنانکه می گوید اصلا انتظار نداشتم، و وقتی برگشتم برای معاون وزیر فرهنگ تعریف کردم که دولت ایران چگونه به داشته ها و ارزش های خود در حوزه فرهنگ و هنر اهمیت می دهد.

او سپس کمی درباره موسیقی عراق و تاثیرات متقابل آن با موسیقی ایرانی و فرم های آوازی مشترک پرداخت و اینکه موسیقی مناطق جنوبی ایران و عراق به هم نزدیک است و موسیقی مناطق شرقی کردستان عراق از ایران و مناطق شمالی کردستان عراق از ترکیه متاثر است.

درباره تاثیرات متقابل موسیقی ایرانی و عراقی، ابراهیم به 'ناظم الغزالی' خواننده معروف و مشهور عراقی اشاره می کند که بهترین آوازهایش را در دستگاه دشتی ایرانی اجرا کرده است.

ابراهیم، سالهای 2006 و 2007 ، سالهای خشونت های طایفی را نتوانست تحمل کند و مهاجرت کرد. اما اقامتش در هلند 2 سالی طول نکشید و نتوانست عراق را فراموش کند، بنابراین به کشورش بازگشت و دوباره 'ارکستر ملی عراق'!

او می گوید موسیقی عراق تحت تاثیر جنگ های طولانی سه دهه ای ، خشونت های فرقه ای و طایفی و تروریسم به شدت آسیب دیده و خیلی از هنرمندان کشور را ترک کردند. دانشکده های موسیقی نیم تعطیل یا غیر فعال شدند.

ابراهیم، با روح حساس هنری اش از حوادثی که درکشورش می گذرد خیلی رنج می برد و سعی کرده تالیفات جدیدی را با مضامین صلح و دوستی و برضد خشونت و تروریسم خلق کرده و با گروهش اجرا کند. سال گذشته 'سرودی برای عراق' را در جشنواره 'بغداد پایتخت فرهنگی جهان عرب' اجرا کرده و درطول یک سال گذشته نیز به همراه گروهش مسابقاتی در حوزه موسیقی با هدف نفی خشونت و تفرقه برگزار کرده اند.

با اینحال سقوط موصل توسط داعش درخرداد امسال، ضربه سختی به روح لطیف اعضای ارکستر وارد کرد و به گفته ابراهیم تاثیر بدی بر همه اعضا گذاشت. آن شب هم که با او صحبت می کردیم، حال خیلی خوبی نداشت و می گفت، یکی از اعضای گروه همین امروز در یک انفجار در منطقه طالبیه بغداد به شدت مجروح شده است.

با اینحال ارکستر ملی عراق هنوز به همت همین پیشکسوت ها سرپاست. حدود 80 تن از 120 عضو گروه را افرادی متعلق به نسل اول تشکیل می دهند و 40 نفر دیگر جوانانی هستند که اساسا در خلا دانشکده های موسیقی به این گروه پیوسته اند، آموزش دیده اند و حالا در کنار پیشکسوت ها می نشینند.

آنها که در ارکستر ملی عراق کنار هم می نشینند، 3 نسل عراقی را تشکیل می دهند؛ از جوانان 23 -24 ساله تا مردان و زنان 70 ساله که با تحمل سختی ها و کنار آمدن شرایط نگذاشتند چراغ ارکستر ملی عراق خاموش شود.

آنها طی همین سالها در کشورهای مختلف ازجمله آلمان، انگلیس و فرانسه اجرا داشته اند اما به دلیل نبود امنیت در بغداد بیشتر اجراهای داخلی را در اربیل مرکز استان کردستان عراق می برند.

حالا ابراهیم از روزی که از ایران بازگشته، به این باور رسیده که پنجره جدیدی برای کار ارکسترش باز شده است. او از تبادل تجربیات خوب در همین مدت کوتاه می گوید و امیدوار است به برگزاری اجراهای مشترک و تداوم همکاری ها.

این روزها او تمرین می کند تا قطعاتی از جمله قطعات مذهبی ساخته شده در ایران را با یک همکار ایرانی اش بصورت مشترک اجرا کند. آن همکار 'آرش امینی' موسیقیدان و رهبر ارکستر است که حالا چند روزی است با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در عراق ، در بغداد بسر می برد.

دقایقی بعد از تمرین محمد عزت ابراهیم، 'آرش امینی' روی صحنه رفت و تمرین با گروه را آغاز کرد. ابراهیم کار امینی را می پسندند و می گوید عالی است. کارش سطح بالاست. او فرمانده خوبی است که هر ارکستری را می تواند رهبری کند.

با آرش امینی هم گفت و گو کردیم. او از سابقه همکاری و علاقه اش به کار با ارکستر عراقی و اینکه چگونه با ابراهیم آشنا شده سخن گفت.

موضوع به برگزاری جشنواره بغداد پایتخت فرهنگی جهان عرب در سال گذشته بر می گردد که امینی تازه متوجه شد که عراق هم ارکستر ملی دارد.

او گفت: تا قبل از آن تصور می کردم که بغداد صحنه جنگی است که هیچ ندارد. اما دیدم که مردم هستند، زندگی عادی است و تلاش وجود دارد و ارکستر ملی آن هم سرپاست.

تعجب امینی از آنجاست که اعتقاد دارد یک ارکستر سمفونیک نیاز به ساختارهایی دارد، بطوری که برای یک نوازنده ارکستر سالها آموزش لازم است. 'من فکر می کردم بخاطر جنگ های طولانی این ارکستر نباید قادر به ادامه فعالیت بوده باشد. در حالی که تمام این دوره با پشتکار و مداومت آن را حفظ کرده اند.'

امینی از توافق بعمل آمده در جریای سفر محمد عزت ابراهیم به ایران درباره اجراهایی در ماههای محرم و صفر در عراق می گوید که تمرین های این روزها برای همین اجراهاست. اولین آن همین پنجشنبه در همین سالن برگزار می شود.

این اجراهای مشترک که ابراهیم و امینی آن را رهبری خواهند کرد تمام نوازندگانش همین گروه ارکستر عراقی است و از قطعات مذهبی ساخته شده توسط موسیقیدانان ایرانی با تم واقعی عاشورا، مانند سمفونی خسوف است.

امینی معتقد است: این همکاری ها اهمیت زیادی بویژه در تلطیف روابط دو ملت دارد. او تعریف کرد که یکی از نوازنده ها که خیلی هم ابراز محبت می کرد، یک انگشتش را که کوتاه بود، نشان داد؛ انگشتی که می گفت در جنگ 8 ساله تحمیلی صدام علیه ایران از دست داده است.

درارکستر ملی عراق از همه طوایف و مذاهب نمایندگانی هست. سنی، شیعه و مسیحی ، حتی از مناطق به شدت درگیر گروههای تکفیری مانند موصل و الانبار هم در این ارکستر حضور دارند. آنها در حالی که سرزمین شان اسیر تفکر افراط گرایی و خشونت طلبی است، کنار هم نشسته و سازشان را علیه خشونت کوک می کنند.

 

نظر شما