به گزارش «نماینده»، مطالبه شفافیت از جمله شفافیت آرای نمایندگان در چند سال گذشته از مهم‌ترین مطالبه‌ها از مجلس بوده است. با گسترش روند فساد، عده زیادی از کارشناسان و خیرخواهان شفافیت را به‌عنوان مهم‌ترین راه پیشگیری از فساد مطرح کردند زیرا امکان نظارت عمومی بر فعالیت افراد را فراهم می‌کند.  

مقام معظم رهبری هم در ۳۰ مهر سال ۹۷ در حمایت از این مطالبه، آن را آموزه‌ای اسلامی دانستند و بر ضرورت شفافیت در همه امور به‌غیر از مسائل نظامی و امنیتی تاکید کردند.

یکی از زمینه‌های مهم شفافیت، شفافیت پارلمانی است که منجر به شفاف‌شدن تمامی فرایندهای جاری در مجلس، هدایا، مکاتبات، حقوق و آرای نمایندگان خواهد شد؛ شفافیت مذاکرات و آرای کمیسیون‌ها هم از جنبه‌های دیگر این مسئله است.

در مجلس دهم طرحی برای شفافیت آرای نمایندگان مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در نوبت اول این طرح به ‌درخواست تعدادی از نمایندگان در مجلس اعلام وصول شد. اما ماجرای جالبی که درباره این طرح اتفاق افتاد که خود از مویدات ضرورت شفافیت آرا بود؛ حدود ۲۰۷ نماینده از این طرح حمایت کرده بودند اما علی‌رغم حمایت این تعداد از نمایندگان، فوریت بررسی این طرح در مجلس فقط رای نیاورد تا خود نشانی بر ضرورت شفافیت آرای نمایندگان باشد.  

با افتتاح مجلس یازدهم، طرح شفافیت آرای نمایندگان یکی از نخستین‌ طرح‌هایی بود که در این مجلس اعلام وصول شد و به کمیسیون آیین‌نامه ارجاع شد و در هفته‌های اخیر کلیات طرح شفافیت در کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس به تصویب رسید.  

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان در کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس گفت:‌ این طرح به مرکز پژوهش‌های مجلس ارجاع شده تا دقیق‌تر و کامل‌تر شود، چرا که یکی از رویکردهای مجلس شفافیت است و قطعا بعد از بررسی‌های مرکز پژوهش‌ها در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد.

** افزایش شفافیت در مجلس حاشیه‌ها را کم می‌کند

محمدحسن آصفری نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس، در باره آخرین وضعیت طرح شفافیت در مجلس یازدهم و تأثیر آن بر عملکرد نمایندگان اظهار داشت: شفافیت در مجلس سبب خواهد شد کسانی که به دنبال حاشیه‌سازی هستند نتوانند این کار را انجام دهند.

وی افزود: شفافیت در مجلس باعث می‌شود که جریاناتی که به دنبال نفوذ و سوءاستفاده از نمایندگان هستند نتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند.

نایب رئیس کمیسیون شوراهای مجلس تصریح کرد: شفافیت در قوه مقننه باعث افزایش اعتماد مردم به نمایندگان مجلس شده و امید آنها را به پارلمان ارتقاء می‌دهد ضمن این که روشن بودن امور باعث می‌شود که آرایی که نماینده در حوزه‌های مختلف می‌دهد و مواضع آن مشخص و روشن باشد چراکه مردم حق دارند نظر وکلایشان را در باره طرح‌ها، لوایح و حتی در موضوعاتی نظیر برجام بدانند.

** حذف رانت خواری و رانت جویی با شفافیت حداکثری

وی افزود: شفافیت در مجلس باعث می‌شود کسانی که به دنبال ایجاد دوگانگی و اختلاف افکنی و سوءاستفاده و رانت جویی و رانت خواری هستند با در بسته مواجه شوند.

نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: هرچند شفافیت تنها مربوط به مجلس نیست و باید در همه حوزه‌ها به سمت اتاق شیشه‌ای برویم گفت: اگر مردم بدانند که حقوق، دستمزد مزایا، نظر نماینده مجلس و هیأت رئیسه در موضوعات مختلف چیست، قطعا منجر به افزایش اعتماد شده و از حاشیه‌سازی‌ها جلوگیری خواهد شد.

وی گفت: شفاف سازی اگر به قوه مجریه و قوه قضائیه و همه ارکان نظام شامل مجلس خبرگان و شورای نگهبان تسری پیدا کند در آن صورت می‌تواند منجر به افزایش سرمایه اجتماعی کشور شود.

** کاهش فاصله مردم با مسئولان با افزایش شفافیت

وی گفت: اعتماد مردم در اثر افزایش شفافیت بیشتر شده و فاصله بین مردم و مسؤولان کمتر خواهد شد. ضمن این که کسانی که صاحبان امضاهای طلایی هستند با شفافیت کار و کاسبی‌شان کساد شده و دیگر نمی‌توانند رانت فروشی کنند.

آصفری خاطرنشان کرد: شفافیت حداکثری در کشور منجر به از بین رفتن رانت خواری و رانت جویی خواهد شد ضمن این که تبعیض ناروا که یکی از بندهای اصل سوم قانون اساسی است با افزایش شفافیت از بین خواهد رفت. برای مثال هیأت وزیران مصوبه‌ای برای واردات خودرو با نوع خاصی از آپشن دارد، که شفافیت می‌تواند منجر به عدم پول بادآورده برای برخی‌ها با توجه به رانتی که می‌توانند داشته باشند، شود.

وی گفت: شفافیت در مجلس باعث می‌شود عده‌ای نتوانند کالایی را با سوءاستفاده از شرایط به وجود آمده وارد کشور کرده و گرانتر از حد واقعی به مردم بفروشند.

** شفافیت را حوزه‌های غیرامنیتی ببریم

نایب رئیس کمیسیون شوراهای مجلس افزود: اگر مردم شفافیت را در احکام قوه قضائیه ببینند اعتماد به دستگاه عدلیه افزایش پیدا می‌کند زیرا مقایسه‌ بین محکومین در یک جرم خاص از سوی مردم صورت خواهد گرفت و همین کار مانع از بروز نگاه‌های سیاسی خواهد شد.

وی تصریح کرد: هیچ کس از شفافیت ضربه نخورده است این در حالی است که برخی افراد مخالف شفافیت بوده و منفعت محور هستند.

وی افزود: شفافیت در برخی از مصوبات شورایعالی امنیت ملی هم مشکلی ایجاد نخواهد کرد زیرا برخی از موارد و مصوبات آن طبقه بندی امنیتی ندارد و حتی خیلی از موارد و مصوبات و موضوعات تحت بررسی در مجلس خبرگان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، دولت و مجلس امکان شفاف‌سازی را دارد و هیچ منعی برای آنها وجود ندارد.

** وقتی موتور شفافیت روشن شود به توسعه می‌رسیم

آصفری با تأکید بر این که شفافیت فقط مختص به مجلس شورای اسلامی نیست و همه حوزه‌های کشور را شامل می‌شود گفت: وقتی مردم بدانند که نماینده، مسؤول و مدیر قائل به شفافیت حداکثری است و آراء، افکار و درآمدهای وی روشن است منجر به افزایش اعتماد شده و مشارکت آنان را در مسائل سیاسی کشور زیاد خواهد کرد.

نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: اگر مصوبات هیأت وزیران، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان و قوه قضائیه شفاف باشد سرمایه اجتماعی نظام هم بالاتر می‌رود لذا نباید این شفافیت را منحصر به مجلس کرد.

وی گفت: شفافیت مدیر و مسؤول منجر به آن می‌شود که او در مسیری پاک حرکت کند و وقتی موتور شفافیت در کشور روشن شود باید منتظر پیشرفت، توسعه و حذف رانت‌ها باشیم.

** اتاق بسته با شفافیت امور نداریم

آصفری خاطرنشان کرد: شفافیت و حضور مدیر، مسؤول و نماینده در اتاق شیشه‌ای که متعلق به مردم است باعث می‌شود که تمامی رفتارها، کردارها، آراء و هزینه‌ها و درآمدها مشخص شود که بر همین اساس هیچ چیزی پشت پرده نخواهد بود.  

آصفری افزود: شفافیت منجر به خروج تصمیم‌گیری ها از پشت اتاق‌های بسته و بتنی شده و مردم دیگر نامحرم نخواهند بود. ضمن این که شفافیت منجر به احترام به مردم شده و آنان در تصمیم گیری‌ها مشارکت پیدا می‌کنند چراکه وقتی می‌گوییم مردم ولی نعمتان این انقلاب هستند باید آنها را در تمامی امور مشارکت دهیم.

وی گفت: شفافیت در سه قوه یعنی احترام به مردم و موکلین و آحاد مردم و رأی آنان.

** لازمه تاثیرات شفافیت در کشور مدیران انقلابی و پاک دست است

وی گفت مجریان سالم می‌توانند در کنار اجرای شفافیت در کشور کمک بزرگی کنند. به همین دلیل باید تمامی جریاناتی که روی کار هستند و در مسند قدرت قرار دارند این مهم را اجرا کنند.

وی تأکید کرد: یکی از لازمه‌های تأثیرات مثبت شفافیت در کشور حضور مدیران انقلابی، دلسوز، صادق و پاک است.

وی افزود: یک میلیون معلم و فرهنگی در آموزش و پرورش داریم که آنها حق دارند از میزان درآمدهای صندوق ذخیره فرهنگیان مطلع باشند.

آصفری افزود: چند میلیون نفر عضو صندوق بازنشستگی کشوری هستند، که باید از درآمدهای اختصاصی این صندوق و همچنین سود شرکت‌های زیر مجموعه آن و هزینه‌ها و ضررهای احتمالی مطلع باشند چراکه اگر شفافیت در تمامی حوزه‌ها باشد مردم تکلیف خود را با مدیران نالایق می‌دانند.

** باید دایره شمولیت شفافیت را گسترش دهیم

آصفری افزود: تنها ایراد قانونی در موضوع طرح شفافیت آن است که چرا نباید برخی حوزه‌ها تحت نظارت و رصد مجلس باشد که می‌توانم به بانک مرکزی و معاونین رئیس جمهور و برخی سازمان‌ها اشاره کنم.

آصفری تصریح کرد: اگر مدیران خود را ملزم به شفافیت بدانند مشکلات حل خواهد شد. این درحالی است که در برخی جاها برای اعمال شفافیت ضعف قانونی داریم که برای مثال می‌توانم به پاسخگو نبودن بانک مرکزی، سازمان محیط‌زیست و سازمان برنامه و بودجه به مجلس اشاره کنم که اشکال قانونی دارد در حالی که شفافیت و نظارت بر آنها می‌تواند مشکلات را کم کند.

** باید شفافیت را به سایر حوزه‌ها تسری دهیم

نایب رئیس کمیسیون شوراهای مجلس تصریح کرد: اگر قانون شفافیت را تصویب کنیم ولی آن را به حوزه‌های مختلف کشور تسری ندهیم ضعف محسوب می‌شود.

وی گفت: باید در قانون شفافیت همه شمولی آن را مدنظر قرار دهیم و ان‌شاءالله ایرادات طرح شفافیت علاوه بر بررسی در کمیسیون‌های مجلس، در صحن هم مورد بررسی قرار خواهد گرفت و بنا داریم همه حوزه‌ها را شامل حال طرح شفافیت کنیم.