ماهنامه«نماینده»- وضعیت کسبوکارهای نوپا از منظر اقتصادی یکی از مسائلی است که نگرانی کارشناسان اقتصادی را بههمراه داشته است؛ در این زمینه سراغ «ابراهیم جمیلی» رئیس خانه اقتصاد ایران رفتیم تا نظر وی را در این باب جویا شویم. متن این گفتوگو بهشرح زیر است.
* از منظر شما رویکرد دولت برای حمایت از کسبوکارهای نوپا چه نقاط قوت و چه نقاط ضعفی دارد؟ نقاط ضعف از این جهت که ما چقدر در بحث بستر شبکۀ ملی مجازی قوی هستیم که میتوانند در ساختار درونی روی بسترهای داخلی شکل بگیرند و از نظر نقاط منفی اینکه چقدر میتواند روی بحث شاخصهای اقتصادی ما تأثیر بگذارد.
ما چارهای نداریم که روی استارتآپها یا کارآفرین اینترنتی کار کنیم. اینها واژههایی است که خودمان گذاشتیم و اسامی مختلفی آن را تعبیر و تفسیر کردند. اینکه بسترسازی ما نسبت بهدنیا و بسیاری از کشورها خیلی خوب است اما نسبت به کشورهای پیشرفته نیاز به زیرساختها و آزادی عمل بیشتری داریم به این خاطر است که ما محدودیتهایی داریم که این محدودیتها شاید در کشورهای توسعه یافته نباشد. اما اگر بخواهیم خود را از دنیا جدا کنیم باید این زیرساختها آماده شود و ما نیز سهم خود را در تجارت الکترونیک و آنلاین دنیا بگیریم. یک بحث آن بحث تکنولوژی است که خوشبختانه ما با داشتن جوانانی در بخش آی.تی، انصافاً جزو سرآمدهای دنیا هستند یک بخش آن به مالکیت فکری بازمیگردد و چیزهایی که ما نیاز به مقداری قوانین تکمیلی داریم که بتوانیم از این مالکیت فکری بیشتر حمایت کنیم. کسانی که میخواهند این کار را انجام دهند باید از نظر سرمایهای مورد حمایت بانکها باشند و دولت آنها را حمایت کند که این مسئله را شاهد نیستیم، در حالی افراد زیادی در دنیا این کار را میکنند اما این کار در کشور ما با کندی صورت میگیرد.
به هر صورت ما پتانسیلهای کار را داریم که باید از آنها استفاده کنیم. گاهی اوقات از این پتانسیلها استفاده نمیکنیم و بههمین دلیل از کشورهای دیگر فاصله پیدا میکنیم. ازاینرو شاید اکنون تأثیر آنچنانی روی بحث رشد اقتصادی ما نداشته باشد اما اگر سرمایهگذاری لازم را انجام ندهیم در آینده قطعاً جبران عقبافتادگی ما بسیار مشکل خواهد شد. وقتی دنیا در این حوزه کار کرده و پیشرفت میکند، ما نیز باید این پیشرفتها را انجام دهیم. اما نیاز داریم که این بخش از تکنولوژی را باور و در آن سرمایهگذاری کنیم. ما حتماً نیاز به سرمایهگذاری داریم و این سرمایهگذاری باید انجام بگیرد.
*بهنظر میرسد تا حدی ساماندهی واقعی که باید وجود داشته باشد در بحث فضای مجازی وجود ندارد و این مسئله صرفاً بهعنوان یک اقدام مثبت گفته میشود، در کنار اینکه کارخانههای ما در حال تعطیل شدن است.
ما در تمام بخشها کمبود داریم نه فقط در فضای مجازی. ما باید با قبول این کمبودها فعالیت کنیم. ما که نمیتوانیم قابل مقایسه با آنها باشیم بلکه باید با توجه به کمبودها فعالیت کنیم تا بتوانیم آنها را برطرف کنیم. اگر توانستیم آنها را برطرف کنیم، پیشرفت خواهیم کرد. در غیر این صورت نسبت به سایر کشورها عقبماندهتر خواهیم شد.
*عملکرد دولت را در این زمینه چگونه میبینید؟ زیرا خود این کسبوکارهای نوپا نیز برای فعالیت، امنیتی ندارند
اگر شما از یک کارخانهدار قدیمی هم بپرسید احساس امنیت نمیکند. برخی از مالیات، برخی از بیمه، برخی از بانک... گله دارند. این مسئله به سیاستهای کلی دولت بازمیگردد که در بخشهایی موفق بوده و در بخشهایی هم موفق نبوده است. اما توقع از دولت بیش از این است که اکنون اتفاق میافتد. ما باید تلاش کنیم که با همین کمبودها کمی مهربانتر باشیم.
* با توجه به اینکه در سال تولید ملی هم هستیم، ملاحظه میکنیم که تولیدکنندههای ما فضای خوبی برای کار کردن ندارند. بهنظر شما حمایت کردن از بحث کسبوکارهای تلگرامی چقدر میتواند به بحث اشتغال ما کمک کند! یا اینکه دولت کلاً باید سیاستهای خود را تسهیل برای امر حمایت از تولیدکنندگان قرار دهد ما در کنارش آن را نیز داشته باشیم.
اینطور نیست که فقط بگوییم وظیفۀ دولت است بلکه همه باید کمک کنیم تا این کار انجام شود. دولت محدودیتهایی هم دارد اما رودربایستی و احتیاط کرده و چیزی نمیگوید. همه از دولت انتظار دارند که متأسفانه دولت نه امکانات و نه پول این کار دارد و نه میتواند کمک کند.
*در بحث تلگرام مسئلهای که مطرح شد این بود که بستر تلگرام از طرف یک کشور خارجی است و با توجه به اینکه ما بر بحث اقتصاد مقاومتی و تولید ملی تأکید میکنیم، چقدر ضرورت دارد که بستر شبکۀ ملی اطلاعات خود را تقویت کنیم که اگر قرار است کسبوکار نوپایی انجام شود، براساس ساختار درونزای خودمان باشد.
ما ضمن اینکه بسترها را آماده میکنیم، نمیتوانیم همۀ کارها را در ایران انجام دهیم. مگر ما میتوانیم نمونۀ گوگل را بسازیم! ما نمیتوانیم آنها را تولید کنیم بلکه باید از آن نرمافزارها استفاده کنیم. این یک بستری است که در دنیا آماده شده و ما باید از آن استفاده کنیم.
شما میفرمایید پیامرسانهای داخلی نمیتوانند در این زمینه خیلی به ما کمک کنند؟
در وضعیت فعلی خیر. باید شرایط مهیا شود تا بتوان کامل استفاده کرد.
نظر شما