ماهنامه «نماینده» - نوید رئیسی، مدیرعاملی شرکت دانش بنیان در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات برعهده دارد وی همچنین مشاور ارشد تجارت الکترونیک و کارشناس دیجیتال مارکتینگ است به سراغ او رفتیم و در خصوص وضعیت کسب و کارهای اینترنتی با وی گفت و گو کردیم.
* از منظر شما وضعیت کسبوکارهای اینترنتی در ایران به چه صورتی است و ما نسبت به دنیا چقدر در این زمینه، رشد کردهایم؟
اگر بخواهیم این موضوع را با ۱۰ سال پیش مقایسه کنیم، طبیعتاً بسیار رشد کردهایم و رشد ما نیز بسیار چشمگیر بوده است. با توجه به اینکه بنده سالها در حوزۀ راهاندازی کسبوکار اینترنتی کار کردهام، میتوانم بگویم که ما اکنون این ظرفیت را داریم که در بستر داخلی بتوانیم از راهاندازی کسبوکارها، پشتیبانی و میزبانی کنیم. البته بهلحاظ ملاحظات امنیتی بهواسطۀ محدودیتهای ترافیکی که وجود دارد، شاید میتوان گفت که گاهاً کسانی که سرویس میدهند نقاط بحرانی را تجربه کنند. برای مثال اینکه از خارج به آنها حمله کنند. طبیعتاً اتک کردن از خارج از ایران بهواسطۀ داشتن بنویتهای زیادتر نسبت به کل بنویتی که در داخل داریم، یکی از نقاط بحرانی است که باید دوستانی که صاحب نظر و دستاندرکار این موضوع و حوزه هستند، برای آن فکر و برنامهریزی کنند. اگر این موضوع حل شود، طبیعتاً خیلی قویتر میتوان کار کرد و خدمات راحتتری به کانسومری که سرویس دریافت میکند، ارائه کرد.
گمان میکنید وظیفۀ دولت و بهطور اخص وزارت فناوری اطلاعات برای حمایت از این نوع کسبوکارهای اینترنتی چقدر است؟ وضع اقتصادی مملکت ما خیلی رو به سامان نیست، چقدر میتوانیم با تکیه بر اینها روی بحث اشتغال خود تأثیر بگذاریم؟ و آیا توانستهایم حمایت خوبی را از آنها انجام دهیم یا خیر؟
بنده اعتقاد دارم که در این حوزه اگر دولتها ورود نکنند و در جایگاه متولی خود را نشان ندهند و تنها بخواهند در جایگاه سیاستگذار باشند، این حوزه میتواند عملکرد بسیار مثبت و رو به رشدی داشته باشد. البته ناگفته نماند که در دولت دوم آقای روحانی بهواسطۀ اضافه شدن آقای جهرمی آذری اتفاقهای مبارکی افتاده است. اما مسئلهای که وجود دارد این است که حمایتهای دولتی بزرگترین سم را به کسبوکارهای نوپا در قالب استارتآپها یا غیر استارتآپها، وارد میکند و اعتقاد دارم که اگر آن کسبوکار پتانسیل لازم برای شکلگیری و راهاندازی و کسب درآمد را داشته باشد، حداقل از سمت دولت نباید اصطلاحاً وامی دریافت کرده و حمایت خاصی شود.
اگر این اتفاق نیفتد احساس میکنم میزان بدهکارانی که ظرف چند سال آینده در این حوزه خواهیم داشت، بهشدت کمتر میشود. زیرا اعتقاد دارم که بهشدت ظرف این چند سال اخیر بهواسطۀ حمایتهای دولتی یا (۳:۱۵) که در قالب خصولتی فعالیت میکنند، در استارتآپهای خاصی تمرکز و سرمایهگذاری کردند و آنها به ثمر نشستهاند. همین موضوع سبب میشود که پولی که به آنها تزریق شده و در قالب وام به آنها پرداخت شده باید با تنفس یک یا دو ساله بازپرداخت شود و افرادی که آن تیم را شکل دادهاند توان این را ندارند که اصل و درصد کمی از پول را پرداخت کنند. در نتیجه باور بنده به این صورت است که اگر دولت بخواهد در جایگاه سیاست بماند و در یک سری مسائل خیلی دخالت نکند، جوانانی که در این حوزه کار میکنند، میتوانند خیلی راحتتر سامان پیدا کنند. البته ناگفته نماند که دولت باید جایگاه نظارتی خود را تقویت کند. اکنون ما عمده ضعفی که در اکثر حوزهها داریم، مسائل نظارتی است. یعنی دستگاههای نظارتی باید توان خود را برای بررسی عملکرد سازمانهای خصوصی و دولتی فعال، بیشتر کند تا بتواند از بروز فسادی که میتواند در این حوزهها اتفاق بیفتد، پیشگیری کند.
پیامرسانهای داخلی میگویند ما خیلی هزینه و حمایت نمیشویم پس نمیتوانیم پیش برویم. شما در صحبتهای خود عرض کردید که حمایت دولتی بزرگترین سم برای کسبوکارهای اینترنتی است. با این وجود ما چه شرایطی را پیشرو داریم؟ آیا باید دانش اندوختۀ خود را قوی کنیم یا اینکه اگر سرمایهگذاری خصوصی بشود میتوانیم آیندۀ بهتری را در نظر بگیریم.
ظرف چند سال اخیر شرکتهای خصولتی، بزرگترین آفت را به این کسبوکارها زدهاند. آنها توانستهاند منابعی را از بخشهای دولتی تأمین و تزریق کنند و افراد خاصی توانستند بهواسطۀ ارتباطاتی که داشتند از این منابع استفاده کنند و کسبوکار خود را رشد دهند. احساس میکنم مجموعههایی که خیلی دسترسی به این صندوقها و منابع را نداشتند، طبیعتاً از این ظرفیتها استفاده نکرده و همین موضوع باعث شده که نتوانند توسعۀ درستی بدهند. بیشتر از اینکه به سمت این مسئله بروم که توسعه دهندههای نرمافزارهای پیامرسان بخواهند چنین موضوعی را مطرح کنند، میخواهم بگویم که واقعاً پیامرسانهای داخلی ما هیچ کدام بهصورت کلیدی و خلاق عمل نکرده و نخواهند کرد.
نرمافزاری چون «سروش» تماماً کپی است و هیچ ایدهای از خود ندارد یعنی حتی یک فیچر را خود خلق نکرده و همۀ آنها کپی است. کسی که چنین نرمافزاری را کپی کرده واقعاً چه خلأیی را احساس کرده که چنین نرمافزار پیامرسانی را تولید کند! آیا دستوری بوده یعنی بهواسطۀ اینکه در این حوزه خلأ و ضعف داریم پیامرسانهای خارجی ورود کردند و سهم عمدهای از بازار را در اختیار دارند، شما نیز بایستی این کار را انجام دهید! اینها سؤالاتی است که واقعاً بیجواب مانده که اگر این سؤالات بیجواب شفاف و روشن شود، بسیاری از نرمافزارهای پیامرسان (به تعبیر بنده) «no name» که در حال حاضر از لحاظ توانایی و امکانات، با حداقل سرمایه و بودجهای که داشتند شروع بهکار کردند، از لحاظ امکانات بسیار بالاتر است. منِ مصرف کننده میتوانم در نهایت بین گزینههایی که وجود دارد، انتخاب کنم و یک سری خدمات را بهصورت رایگان و بهواسطۀ آن، خدمات دیگری هم که وجود دارد، با پرداخت وجه، دریافت کنم.
ما اگر بخواهیم در این حوزه نیز به ساماندهی برسیم، دولت باید از اهدای وامهای کلانی که بهواسطۀ کسبوکارهای اینچنینی به آنها تزریق کرده که ذاتاً شرکتهایی که اینها را توسعه داده و (Develop) کردند و از بدنۀ دولت هستند، کم کند و در اصل، کم کردن حمایت از بخش عمدهای از این نرمافزارهای پیامرسان منجر به این میشود که ما شاهد بازار رقابتی باشیم و نرمافزارها روی بستری که وجود دارد در مسئله امکانات با هم رقابت کنند و منِ استفاده کننده نیز براساس امکاناتی که ارائه میشود، میتوانم انتخاب کنم. احساس میکنم مشکلاتی که اکنون تولیدکنندۀ نرمافزارها دارند با این مدل کسبوکاری به حداقل برسد.
نظر شما