جمشید جعفرپور، نماینده مردم لارستان و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار «نماینده» دربارۀ روند داوری فیلمها در جشنواره، سطح کیفی فیلمها، محتوای فیلمنامهها، سطح کیفی آثار و لزوم حمایت از فیلمهای ارزشی گفتوگویی انجام دادیم که در ادامه میآید:
- بهنظر میرسد فیلمهای سیاه در جشنوارههای گذشته، امسال و در جشنواره سیوششم جای خود را به جریان فکری و فرهنگی دیگری داد که از یکسو دغدغههای اجتماعی را هدف قرار داده و از سوی دیگر پرداختن به دفاع مقدس و بحرانهای منطقهای چون پدیدۀ داعش و... در سوریه را در نقطه تمرکز خود داشتند که البته باید هرکدام را بهلحاظ مضمون و محتوا بررسی کرد. بهنظر شما این روند رضایتبخش بوده یا در پس خود مشکلات دیگری در عملکرد دستگاههای فرهنگی را نشان میدهد؟
میتوان گفت جشنواره فیلم فجر که ما شاهد برگزاری آن بودیم، بهنوعی ویترین سینمای ایران است. در واقع مهمترین موجودی و بضاعت سینمایی ما و برگزیدههایش در این جشنواره عرضه میشوند و مردم فرصت پیدا میکنند دورنمای یک سال آیندۀ سینما را در قاب دهه فجر ببینند.
اگر نگاهی به فیلمهایی که در این جشنواره به نمایش درآمد داشته باشیم و فیلمهایی که در برخی جشنوارههای قبل اکران شدند را نیز مدنظر قرار دهیم، تصور میکنم میشود این برداشت را کرد که بهلحاظ مفاهیم و سوژهها، میان برخی فیلمهای جشنواره فجر با جشنوارههایی که در آنها سیاهنمایی و دست گذاشتن روی نقاط تیره و تاریک اجتماع که لزوماً همه آنها موارد شایعی نیستند پررنگ است، تفاوت چندانی وجود ندارد. در واقع در گذشته برخی از این سوژهها بسیار نادر بودند اما برجستهنمایی و بزرگنمایی میشدند که در این جشنواره نیز شاهد آن بودیم.
البته احساس کردم در این جشنواره رفتن بهسمت موضوعات مهم و مورد توجه جامعه و ارزشهای انقلاب نیز وجود دارد و فیلمهایی هم بهنمایش درآمد که بهلحاظ موضوعی خودش را به وضعیت مطلوب نزدیکتر کرد. البته عرض کردم این نگاه کلی است؛ ممکن است ما روی بعضی فیلمها انگشت بگذاریم و آن را از این منظر مورد نقد قرار دهیم. اما در مجموع بهنظر بنده جشنواره امسال فیلم فجر بهلحاظ آمایشی در پوشش موضوعات و گسترۀ آنها قابل قبول بود.
- نظرتان در مورد فیلم «به وقت شام» و «لاتاری» چیست؟ آیا دستگاههای فرهنگی و از جمله کمیسیون فرهنگی مجلس، حمایت از چنین آثاری را در دستور کار خود قرار خواهد داد؟
کارگردانان این دو فیلم جزو افراد شاخص و ارزشمند سینمای ایران و بهویژه حوزۀ دفاع مقدس هستند؛ هم آقای «مهدویان» و هم آقای «حاتمیکیا»؛ ضمن احترامی که به نگاه داورها میگذاریم، بهنظر بنده فیلم لاتاری و آقای مهدویان مورد بیمهری واقع شدند و مبنای کنار گذاشته شدن این فیلم را ترویج خشونت اعلام کردند، درحالیکه این فیلم ورود موضوعی و مفهومی به ماجرا داشت و مانع از این نمیشد که فیلم از جنبههای دیگری که دارد مورد ارزیابی قرار نگیرد.
آقای مهدویان با فیلمهای قبلی خود این امید را زنده کرده بود که یک فیلمساز جوان و مؤلف به عرصۀ سینما وارد شده است. امسال نیز انتظار میرفت فیلم لاتاری با توجه به فیلمهای اثرگذاری که مهدویان سالهای قبل ساخته بود در جشنواره مورد توجه قرار بگیرد که متأسفانه این اتفاق نیفتاد. البته اینکه جایزهای با این شیوۀ داوری به ایشان تعلق نگرفت چیزی از ارزش کارش کم نمیکند.
فیلم به وقت شام آقای حاتمیکیا نیز به یک موضوع بسیار مهم و راهبردی توجه کرده بود و بهنظر بنده از ظرفیت گرفتن رتبههای بالاتری برخوردار بود و جا داشت در شاخصها و مؤلفههای بیشتری نامزد و حایز دریافت جوایز شود. هرچند اخیراً خانوادههای شهدا بهعنوان صاحبان و ایثارگران جامعه از آقای حاتمیکیا تجلیل کردند که تصور میکنم برای ایشان بهمراتب ارزشمندتر از آن جوایزی است که در جشنواره فجر به او دادند.
-آیا کمیسیون فرهنگی مجلس برنامهای برای تجلیل و حمایت از این فیلمسازان دارد؟
بهعلت بررسی لایحه بودجه، جلسهای نداشتیم اما اینکار را انجام خواهیم داد و باید از فیلمسازان ارزشی که هم در محتوای آثار خود به ارزشها و پیامرسانی انقلاب توجه دارند و هم به لحاظ تکنیکی در سطح خوبی هستند، حمایت کنیم.
- تعامل برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر و سازمان سینمایی با مجلس و کمیسیونهای مربوط برای ریلگذاری استراتژیهای برگزاری این رویداد سالانه و بزرگ فرهنگی کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟
ارزیابی فیلمهای جشنواره فیلم فجر یک کار فنی و تخصصی است. ما در مجلس بهعنوان نماینده و اعضای کمیسیون فرهنگی بنای ورود تخصصی در این داوریها را نداریم. البته طبیعی است که جشنواره فجر ذیل وزارتخانه جمهوری اسلامی و آن هم در دهۀ انقلاب برگزار میشود و حتماً باید در ارزیابیهای خویش به شاخصها، ارزشها و پیامهای انقلاب اسلامی توجه کافی کند. بنابراین جشنواره نمیتواند خودش را در خلأ قرار دهد و بر این اساس فیلمها را داوری کند. لازم است موضوعات ارزشی و فیلمهایی که راهبردهای نظام جمهوری اسلامی را دنبال میکنند بهعنوان یک مؤلفه مهم در داوریها مورد عنایت داوران قرار گیرند.
- سینمای ایران همواره از ضعف فیلمنامه رنج برده است. امسال جشنواره را از این منظر چگونه دیدید؟ از حیث تکنیک و صنعت فیلمسازی چطور؟ بهخصوص اینکه امسال یک فیلم با تکنیک قابل قبول انیمیشن (فیلشاه) هم در میان فیلمها حضور داشت.
بنده هم موافق هستم که بهلحاظ محتوا و فیلمنامه موضوعاتی که دستمایه فیلمنامهنویسی قرار گرفته بودند موضوعات مهم نظام جمهوری اسلامی هستند؛ چه موضوعات انقلابی و چه اجتماعی. برخی فیلمها به راهبردهایی چون جمعیت توجه داشتند و حالا در قالب طنز به این موضوع پرداختند. موضوع مدافعان حرم نیز جزو موضوعات اساسی و راهبردی نظام ماست که خیلی باید مورد توجه قرار میگرفت. در مجموع فیلمنامهها از یک ارتقا و رشد قابل قبولی برخوردار بود. البته به لحاظ تکنیک و مسائل فنی باید بگویم به عقیده بنده نه بهعنوان یک متخصص بلکه بهعنوان یک علاقهمند به هنر هفتم، فیلمهای امسال در حد معمولی بودند و تا جایی که فیلمها را تماشا کردم مورد برجسته و چشمگیری ندیدم.
- آیا ما هنوز ضعف فیلمنامه داریم؟
امسال فیلمنامه و محتواها خوب بود، ولی موضوعات فیلمنامه خوب نبود. در فیلمبرداری، میزانسن و این مسائل هم مورد فوقالعادهای ندیدم.
- فیلمهایی مثل «عرق سرد» و «خجالت نکش» موضوعی اجتماعی و پیرامون فرزند آوری داشتند، این فیلمها در راستای سیاستهای فرهنگی ما هستند؟
من «عرق سرد» را ندیدم اما «خجالت نکش» را دیدم. خجالت نکش سیاستهای جمعیتی را مورد توجه قرار داده بود که از موضوعات مهم نظام ماست و در مجلس به آن توجه داریم. این موضوع در قالب طنز مطرح شده بود و به نظرم نقطه قوتی بود.
- ارزیابی کلی شما از جشنواره چه بود؟
بهنظرم جشنواره امسال بهلحاظ کمی، کیفی و فیلمنامه نمرۀ قابل قبولی میگرفت.
نظر شما