به گزارش ماهنامه «نماینده»،طرحی در کمیسیون اقتصادی به‌عنوان کمیسیون اصلی و کمیسیون صنایع به‌عنوان کمیسیون فرعی مطرح شد که حاکی از ممنوعیت واردات کالاهایی داشت که مشابه داخلی آنها تولید می‌شود. طرح اولیۀ آن توسط مجموعه‌ای از نمایندگان از کمیسیون‌های مختلف مجلس از جمله برنامه و بودجه، صنایع و... ارائه شده بود. فردای روزی که این طرح در کمیسیون صنایع بررسی و رد شد، روزنامه‌ها با علامت تعجب بزرگی این موضوع را به تیتر صفحۀ اول خود اختصاص دادند. از آنجایی که حمایت از تولید در وضعیت کنونی که هر روز بر آمار بیکاران افزوده می‌شود امری واجب به‌شمار می‌آید و قوۀ قانون‌گذار ریل حرکت دولت در همۀ زمینه‌ها از جمله رونق تولید و اشتغال را فراهم می‌سازد، بر آن شدیم تا از جزئیات آنچه موجب شد تا کمیسیون‌های مجلس به این طرح رأی مخالف بدهند، مطلع شویم.

گفت‌وگوی «نماینده» با یکی از اعضای کمیسیون صنایع را می‌خوانید که شرحی از نظرات موافق و مخالف نمایندگان را مطرح کرده است. وی معتقد است آنچه در رسانه‌ها منعکس شد تمام واقعیت نبود و هدف کمیسیون از رد این طرح حمایت از مصرف کننده در کنار حمایت از تولید بوده است.

*کمیسیون صنایع با طرح «ممنوعیت واردات کالای مشابه تولید داخل» مخالفت کرد. استدلال مخالفان چه بود؟

چندین هفته قبل این طرح مطرح شده بود اما در کمیسیون صنایع رأی نیاورد و مسکوت ماند تا اینکه کمیسیون اصلی تصمیم بگیرد. کمیسیون اقتصادی هم به‌عنوان کمیسیون اصلی با طرح مخالفت کرد. نگاه مخالفان این بود که طرح از نظر شکلی ایراد زیادی دارد، قوانین مشابه هم وجود دارد. همچنین معتقد بودند این طرح موجب می‌شود فضای رقابت از بین برود. در صورت اجرای این قانون صنایع دیگر هم مانند صنعت خودرو انحصاری می‌شود. همچنین این نظر وجود داشت که از نظر بین‌المللی با مشکل مواجه خواهیم شد؛ به این معنا که وقتی ما در واردات محدودیت ایجاد کنیم سایر کشورها هم برخورد متقابل خواهند داشت و در صادرات به مشکل خواهیم خورد و با محدودیت مواجه خواهیم شد. اینها مواردی بود که مخالفین در مخالفت ابراز کردند.

*بنابراین، این طرح از دستور کار مجلس خارج شده است؟

خیر؛ چون این طرح در حوزۀ تولید اقدام جدی و اساسی محسوب می‌شد و موافقان بر جنبه‌های مثبت این طرح تأکید داشتند، مجدداً در کمیسیون مطرح شد(30 مهرماه) و نظر اعضا بر این شد که 4 نفر متشکل از اعضای کمیسیون(چه موافق و چه مخالف) تعیین شوند. وظیفۀ این افراد این است که طرح را بازنگری کنند تا طرح جامعی داشته باشیم که نواقص و ایرادها برطرف شود. قرار براین است که بعد از بررسی و پالایش طرح اولیه مجدداً در دستور کار کمیسیون قرار بگیرد؛ یعنی طرح به‌طور کامل توسط کمیسیون رد نشد.

*به مواردی از ایرادهای منتقدان اشاره داشتید، بیشتر در مورد عوارض ناشی از تصویب این طرح بفرمایید.

یکی از نقاط ضعف موجود این است که دولت مطابق قانون برای محدود کردن واردات بسیاری از کالاها اختیاراتی دارد و نمونۀ بارز آن انحصاری است که در حوزۀ خودرو وجود دارد و باعث شده واردات آن با عوارض سنگینی مواجه گردد که هر کسی امکان واردات خودرو را ندارد. در کالاهای دیگر هم دولت می‌تواند چنین تمهیداتی بیندیشد.

اگر بخواهیم قانون تصویب کنیم باید به‌گونه‌ای باشد که بازتاب‌های بین‌المللی نداشته و برخورد متقابل آنها را در پی نداشته باشد. یکی از محورهای توسعۀ اقتصادی صادرات است. مصرف بسیاری از کالاها در داخل کشور اشباع است و باید روی صادرات تمرکز داشته باشیم و کیفیت کالاها را در سطح صادراتی نگه داریم.

نکتۀ دیگری که می‌تواند اجرای طرح مذکور در پی داشته باشد، افزایش قیمت‌ها در داخل است. مصرف کنندۀ داخلی به این ترتیب با مشکل مواجه خواهد شد. این هم مسئله‌ای است که در حمایت از مصرف کننده و هم تولید کننده در تصویب این طرح مورد بحث قرار گرفته بود.

*ضرورت وجود قوانین در راستای حمایت از تولید داخل چیست؟

ما در تولید داخل اکثر نیازهایمان برطرف می‌شود و نیازی به واردات نداریم. یکی از آسیب‌هایی که در برخی صنایع همچون صنعت نساجی داریم، واردات بی‌رویۀ کالاهای خارجی است، با وجود اینکه در داخل کالاها با همان کیفیت درحال تولید است. ضرورت حمایت از تولید داخل بیش از پیش ملموس است.

در مواردی واردات در کالاهایی انجام می‌گیرد که مصرفی یا تجملاتی هستند و اساساً نیازی به واردات آنها در کشور وجود ندارد. واردات این‌گونه کالاها چیزی جز خروج ارز از کشور عاید ما نمی‌کند. افزون بر این، بحث اقتصاد مقاومتی و ظرفیت‌های اشتغال هم از مواردی است که باید در قوانین مصوب این حوزه لحاظ شود. در جمع‌بندی این‌طور می‌توان گفت که باید قوانین حوزۀ تولید از پختگی کامل برخوردار باشند تا محدودیت‌های قید شده خودشان ایجاد مشکل نکنند. در ضرورت ساماندهی قوانین حوزۀ تولید شکی نیست اما اینکه چگونه باید این کار انجام شود باید مکانیزم درستی پیش گرفته شود.

*برخی مخالفان این طرح معتقدند عده‌ای به بهانۀ حمایت از تولید، توسط رانت انحصار در تولیدات ایجاد می‌کنند. این اتفاق را تأیید می‌کنید؟

بله؛ همین‌طور است. وقتی در حوزه‌هایی که نیاز کشور وجود دارد یا کیفیت تولید پایین است واردات محدود شود، ممکن است این امر موجب افزایش قیمت شود. به این ترتیب که به دلیل انحصاری بودن تولید آن کالا و نبود مجوز واردات، کسانی که در داخل بدون رقیب تولید می‌کنند می‌توانند قیمت آن محصول را تعیین کنند و به‌راحتی آن را افزایش دهند. در قوانین حمایت از تولید داخل باید حمایت از مصرف کننده هم لحاظ شود. برخی مخالفین بر این اعتقاد بودند و خواستار توجه به این مسئله در تدوین قانون بودند.

*اعلام خبر مخالفت کمیسیون صنایع با طرح مورد نظر در رسانه‌ها با بازتاب منفی همراه بود. توضیحی در این رابطه بدهید.

شما در این مصاحبه به‌طور کامل به جوانب موضوع پرداختید اما در خبر سراسری که با من مصاحبه داشتند، 30 ثانیه زمان دادند و در این مدت کوتاه امکان شرح موضوع وجود نداشت. ما مخالف جلوگیری از واردات بی‌رویه و لجام گسیخته نیستیم، آنچه مورد تأکید کمیسیون است اینکه باید تمامی جهات مسئله مورد دقت قرار بگیرد تا در کنار حمایت از تولید به مصرف کننده هم ضربه وارد نشود. همچنین نباید قیمت کالاها افزایش یابد. آنچه به‌عنوان طرح مطرح شد ناپخته بود و اشکالات شکلی بسیاری داشت. باید قبل از ارائه طرح، تنقیح صورت می‌گرفت و قوانین قبلی را می‌دیدند و سپس طرح را ارائه می‌کردند.