به گزارش «نماینده» دولت‌های اروپایی بعد از یک هفته تاخت و تاز کم‌سابقه به نطق جمعه قبل دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا در مورد ایران، لایه جدیدی از سیاست اروپایی در مورد ایران را نمایان کردند. رهبران ۲۸ دولت اروپایی روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای مشترک از توافق هسته‌ای با ایران به همان شکلی که هست حمایت کردند و درباره تبعات‌ «لغو برجام...  برای امنیت امریکا، متحدان اروپایی و منطقه» هشدار دادند. با این حال آنها می‌گویند از برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران نگرانند و خواستار گشوده شدن مسیری جداگانه برای مذاکره درباره این دو موضوع شده‌اند. رهبران انگلستان، آلمان و فرانسه به عنوان تروئیکای اروپایی روز پنج‌شنبه بعد از نشست سران ۲۸ کشور اتحادیه اروپایی در بیانیه‌ای جداگانه گفته‌اند:‌ «ما خود را متعهد به برجام و عملی کردن آن می‌دانیم» و تأکید، کرده‌اند که حفظ برجام در راستای منافع ملی و امنیتی سه کشور است. آنگلا مرکل، امانوئل ماکرون و ترزا می‌ در بیانیه خود از امریکا خواسته‌اند پیش از هر تصمیمی‌ پیامدهای تضعیف برجام در رابطه با امنیت امریکا و متحدان این کشور را مورد بررسی قرار دهند. با این حال، سه دولت اروپایی می‌گویند که نگرانی امریکا از برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران برایشان قابل درک است و گفته‌اند: «در حالی‌که ما از حفظ برجام حمایت می‌کنیم، نگرانی خود را درباره برنامه موشک‌های بالستیکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور که مغایر مصالح امنیتی اروپا است، بیان می‌کنیم.» 

اروپاییان یک گام پیشتر گذاشته و گفته‌اند که آماده‌اند با امریکا درباره برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران‌ همکاری تنگاتنگ‌ داشته باشند و از ایران خواسته‌اند، همانند برنامه هسته‌ای خود، در این مورد نیز وارد مذاکره شود: «ما از ایران انتظار داریم که در گفت‌وگویی سازنده برای پایان‌بخشی به فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده شرکت ‌کند و در راه دستیابی به راه‌حل‌های مشترک بکوشد.» در حالی که ژان آرو لودریان، وزیر خارجه فرانسه طی یکی دو هفته آتی قرار است به تهران سفر کند، او روز پنج‌شنبه در نشستی مشترک با یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته که در سفر به تهران قصد دارد مقام‌های ایرانی را برای مصالحه بر سر برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای خود تحت فشار بگذارد. وزیر خارجه فرانسه گفته است: «ما به زودی این فرصت را خواهیم داشت که قویاً ایران را در مورد این دو موضوع (موشکی و فعالیت‌هایش در خاورمیانه) تحت فشار بگذاریم و بعد از آن باید بتوانیم تبعات آن را ترسیم کنیم. ‌» اشاره وزیر خارجه فرانسه به «تبعات آن» ‌ظاهراً در پاسخ به پرسش خبرنگار رویترز است که از او پرسیده که آیا پاریس نیز آنگونه که امریکا خواسته، می‌خواهد سپاه را تحت تحریم قرار دهد؟ لودریان بدون تأیید یا رد این موضوع گفته است: «سایر فعالیت‌های ایران نیز جدی است، ولی جزو توافق (هسته‌ای) نیستند.»
   
ماکرون با پیام مهم
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه اولین نفری بود که مذاکره مجدد با ایران را پیش کشیده بود. ماکرون قرار است بعد از سفر وزیر خارجه فرانسه، اوایل سال آینده میلادی (بهمن ماه ۱۳۹۶) به تهران بیاید و شبکه فرانس ۲۴ هفته قبل به نقل از مقام‌های فرانسوی نوشت که او در سفر به تهران، «پیام مهمی» را با خود به همراه دارد. پیش از این، اواخر شهریورماه، یک مقام ارشد فرانسوی گفته بود ماکرون در ملاقات با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای جدید با ایران پس از سال ۲۰۲۵ را مطرح کرده است. ظاهراً پاریس بعد از ایفای نقشی که دیپلمات‌های ایرانی از جمله محمدجواد ظریف در مذاکرات هسته‌ای منجر به برجام، چندان از آن رضایت نداشتند، در حال تبدیل شدن به میانجی برای گشودن مسیری جدید از مذاکرات بر سر برنامه موشکی است؛ موضوعی که مقام‌های ایرانی گفته‌اند تمایلی برای مذاکره بر سر آن ندارند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه هفته قبل گفت: «ما در بحث هسته‌ای تصمیم گرفتیم فقط یک موضوع را حل کنیم که همین موضوع نیز ۱۳ سال طول کشید و تصمیم گرفتیم راجع به دیگر موضوعات وارد بحث نشویم. دلیل اینکه آمادگی مذاکره درباره مسائل دفاعی را نداریم، این است که ایران هشت سال جنگ تحمیلی را تحمل کرد. انواع پیشرفته‌ترین سلاح‌ها در اختیار دشمن قرار گرفت و از دسترسی ایران به کمترین سلاح دفاعی جلوگیری شد و ما را به این سمت سوق دادند که نیاز دفاعی را خودمان تأمین کنیم.»
   
تحریم امریکا، فشار اروپا
پیش‌تر، اواسط مهرماه برخی منابع امریکایی گفته بودند که سه کشور اروپایی طرف مذاکره با ایران بر سر برجام ابتدا با دولت ترامپ و بعد از آن با کنگره امریکا مذاکره کرده‌اند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا نیز جمعه شب قبل در سخنرانی خود در مورد ایران گفت تیمی از مقام‌های کاخ سفید را مأمور کرده تا در همکاری نزدیک با کنگره و متحدین امریکا آنچه را که او «حفره‌های جدی‌ برجام» نامید، برطرف کنند. حالا رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا نیز تأیید کرده که امریکا شش ماه است با طرف‌های اروپایی برای ایجاد یک راهبرد جدید در مورد ایران در حال مذاکره است:‌ «ما برای شش ماه در حال کار با اروپایی‌ها بوده‌ایم و آنها در این فرآیند (فرآیند ایجاد راهبرد جدید) همراه ما بوده‌اند، البته این ضرورتاً بدان معنا نیست که آنها کاملاً با ما اتفاق نظر دارند.» تیلرسون می‌گوید: «حالا که سیاست جدید در قبال ایران ترسیم شده، ما یک فرآیند رسمی‌تری را با آنها(اروپایی‌ها) آغاز خواهیم کرد». تحت چنین شرایطی، به نظر می‌رسد دولت امریکا در مرحله کنونی ضمن پذیرفتن حساسیت‌های طرف‌های اروپایی در مورد توافق هسته‌ای با ایران، می‌خواهد آنها را برای همراه شدن با امریکا در مورد برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای خود متقاعد کند. براساس گزارش وال‌استریت ژورنال، تیلرسون پنج‌شنبه شب در سخنانی که بازتاب درک نگرانی اروپایی‌ها است، تأکید کرد که دولت دونالد ترامپ در جست‌وجو و تلاش برای ایجاد اختلال در تعاملات تجاری اروپا با ایران نیست. او گفت: «رئیس‌جمهور (ترامپ) کاملاً واضح و روشن کرده است که او در نظر ندارد در تعاملات تجاری که شاید اروپایی‌ها با ایران در دست اقدام داشته باشند، دخالت کند.

او کاملاً صریح و روشن بوده است. شما (اروپایی‌ها) آنچه را که می‌خواهید انجام دهید. ‌» با این حال، واشنگتن در مسیری جداگانه در تلاش است با اعمال تحریم‌هایی جدید، ایران را برای ورود به مسیر جدیدی از مذاکرات، تحت فشار بگذارد. هربرت مک‌مستر، رئیس شورای امنیت ملی امریکا، روز پنج‌شنبه در «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» گفته است که ایالات متحده تجارت را برای سپاه پاسداران دشوار کرده است و بنا دارد کار را از این هم سخت‌تر کند. مایک پمپئو، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی امریکا(سیا) هم گفته که توافق هسته‌ای نتوانسته رفتار ایران را در منطقه تغییر دهد و در این باره «اتفاق‌نظر عمده‌ای» بین همپیمانان امریکا وجود دارد که باید «فعالیت‌های تنش‌زای جمهوری اسلامی» را خنثی کرد. سناتور «لیندسی گراهام» پا از این هم فراتر گذاشته و گفته که جمهوریخواهان در مجلس سنا به دنبال ارائه طرحی هستند تا درپی آن شرایط جدیدی به مصوبه پیشین این مجلس که اجازه بازبینی مجدد توافق هسته‌ای ایران را می‌داد، اضافه کنند. وی با بیان اینکه همراه با سناتور «تام کاتن»، عضو کمیته خدمات مسلح و سناتور «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی سنا مشغول کار روی این قانون جدید علیه ایران هستند، افزود: «این قانون تحریم‌های برداشته شده را دوباره بازمی‌گرداند، اگر ایران به ساخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما ادامه دهد.»