«نماینده» / علی‌اکبر ولایتی را می‌توان پرسابقه ترین وزیر و به عبارتی از بنیانگذاران سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جمهوری اسلامی دانست.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در دوره ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای و مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی در سالهای ۶۰ تا ۷۶ به مدت ۱۶ سال متوالی، سکان دستگاه دیپلماسی کشور را در دست داشت.

در سال های اخیر هم علاوه بر ایفای نقش به عنوان مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل، در مرکزتحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام حضوری فعال داشته و با اغلب مسئولان خارجی که به تهران سفر می کنند دیدار و گفت‌وگو می‌کند.
ولایتی در رابطه با سیاست خارجی کشورمان در ۳۸ سال گذشته، گفت: تاسیس یک سیاست خارجی مستقل از همان پیروزی انقلاب اسلامی جزء الویت‌ها بود، در ابتدای انقلاب، وزرای خارجه متعددی در وزارت خارجه بودند و به دلیل شرایط آن دوران به طور متوسط هر ۵ ماه یک وزیر خارجه روی کار می آمد.

وی با اشاره به دوران تصدی خود بر دستگاه وزارت خارجه، خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶ یعنی ۱۶سال وزیر خارجه بودم و باید بگویم بنای نظام بر این بود که ما سیاست خارجه ای مستقل داشته باشیم که کاملا متفاوت از سیاست خارجی رژیم پهلوی باشد.

ولایتی بابیان اینکه در زمان رضا شاه سیاست خارجی ایران از انگلیسی‌ها تبعیت می کرد، گفت: این تبعیت از کشورهای خارجی به خصوص بعد از کودتای ۲۸مرداد و دنباله روی از آمریکایی ها شدت یافت.
مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی تصمیم برآن بود که باید سیاست خارجی دیگری بنا کنیم که براساس اصل "نه شرقی و نه غربی" باشد، تحت سلطه غرب یا شرق نباشیم و با همه کشورها و دولت ها به غیر از یکی دوتا که مشخص هستند، ارتباط داشته باشیم.

وی با اشاره به سیاست خارجی کشورمان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: سیاست خارجی ایران کاملا بی بدیل، بی سابقه و جدید بوده و در این سال ها بر روی آن بررسی های بسیاری انجام شده و امروز شاهد سیاست خارجی ویژه خود هستیم که حکایت از استقلال ما در صحنه بین الملل دارد.

رییس مرکزتحقیقات استراتژیک مجمع در رابطه با اینکه مهمترین مسائلی که دستگاه سیاست خارجی ما در این ۳۸ سال گذشته با آن روبرو بوده است را چه می داند؟ گفت: به نظرم یکی از مهمترین مسائل ادامه برجام است و ما باید عمل به تعهدات را از مجموعه کشورهای ۱+۵ مطالبه کنیم.
ولایتی یکی دیگر از مهمترین مسائل پیش روی دستگاه سیاست خارجی کشورمان را وضعیت منطقه دانست و افزود: از نظر من باتوجه به اینکه ما کشوری مهم و قدرتمند در منطقه محسوب می شویم و ارتباط نزدیکی با کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و سایر همسایگانمان داریم، باید بخش عمده سیاست خارجی خود را به حل مسائل منطقه و کشورهای همسایه اختصاص دهیم.