شناسهٔ خبر: 131514 - سرویس تاریخ
نسخه قابل چاپ منبع: هفته نامه نماینده

خاطره خوانی

گفتم اجازه دهید انتخابات واقعی برگزار شود اعلیحضرت فرمودند: «نمی‌شود!»

اسدالله اعلم

هفته نامه «نماینده» / از آنجا که رژیم پهلوی در ظاهر رژیم مشروطه سلطنتی بود، بایستی نمایندگانی از سوی ملت برای حضور در مجلس شورای ملی برگزیده شده و این نمایندگان بر امور کشور نظارت می‌کردند ولی بنا به اعتراف سران رژیم شاه هرگز اینگونه نبوده و درواقع آنچه روی می‌داد، انتخاب نمایندگان در دربار و معرفی آنان به‌عنوان منتخبان ملت در رسانه‌ها بوده است.

«اسدالله علم» که نخست‌وزیر شاه در دوره قیام ۱۵خرداد ۱۳۴۲ و در برهه‌ای نیز وزیر دربار بود؛ در خاطرات خود به عیان تقلب در انتخابات دوره پهلوی و صوری بودن آن را مورد تصریح قرار می‌دهد. وی در خاطرات روز ۱۹ آذر ۱۳۴۸ خود می‌نویسد: «[شاه] فرمودند نمی‌دانم این مردم کی تربیت خواهند شد و چطور می‌توان آنها را تربیت کرد. من جسارت کردم و عرض کردم متأسفانه در راه آن هم نیستیم، زیرا اولین قدم در راه تربیت اجتماعی احترام گذاشتن به‌حقوق دیگر مردم است و ما در جهت اینکه این اولین قدم را برداریم نیستیم. » فرمودند چطور؟ عرض کردم هیئت حاکمه در درجه اول باید متوجه این امر باشد تا کم‌کم مردم عادت بکنند. هیئت حاکمه که در زیر سایه قدرت اعلیحضرت مصون از هرگونه انتقادی است. تکلیف احزاب و مجلسین هم که معلوم است. عده‌ای از مردم به این حزب و عده‌ای دیگر به آن حزب رفته‌اند و کشور را هم بین خودشان تقسیم کرده‌اند؛ وکلای آنها هم می‌دانند به جای فکر آرای مردم باید مسئولین حزب را [...] مالی کند. دیگر مردم چه معنا دارند؟ فرماندار و استاندار هم که حزبی هستند دستور حزب را اجرا می‌کنند. چه کار دارند به آرای مردم؟ این است که وکیل هم کار ندارد به آرای مردم. مردم هم به او کار ندارند و در نتیجه بین مردم یک نوع بی‌اعتنایی به وجود آمده است و روزبه‌روز بیشتر می‌شود. من کار ندارم که برای پیشرفت مردم کشور واقعاً این رویه لازم بود ولی حالا که کارها روی غلتک خودش است چرا اجازه نمی‌فرمائید انتخابات واقعی متکی بر آرای مردم باشد، گور پدر این حزب یا آن حزب. انتخابات شهرداری‌ها آزاد باشد. انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی آزاد انجام بشود ... شاه با دقت به عرایض من گوش دادند و فرمودند اگر مراقبت نشود، همه چیز به هم می‌ریزد... د. »

نظر شما