هفته نامه «نماینده» / تشکیل «فراکسیون» یکی از حقوق اولیۀ نمایندگان مجلس است تا بتوانند از آن برای گرفتن تصمیمات اساسی و هماهنگی‌های بیشتر بین اعضا و ایجاد پشتوانه برای قانون‌گذاری و نظارت‌هایشان استفاده نمایند. چندین فراکسیون از انواع مختلف سیاسی، صنفی و مذهبی نیز در دوره‌های پیشین و فعلی مجلس تشکیل شده که در مواردی توانسته نقش خوبی را در عرصه‌های گوناگون ایفا نمایند.
در همین راستا فراکسیون مناطق ترک‌نشین در مجلس دهم با حدود ۱۰۰ عضو تشکیل شد که این افراد در مراحل بعد «مسعود پزشکیان» نایب‌رئیس اول مجلس را به‌عنوان رئیس این فراکسیون و افرادی را نیز به‌عنوان اعضای هیئت‌رئیسه و شورای مرکزی خود انتخاب نمودند.
تأسیس فراکسیون بر مبنای قومیت در این مجلس اقدام تازه‌ای بود که گر چه تلاش برای ایجاد آن در مجالس قبل نیز صورت می‌گرفت، اما نمی‌توانست امکان بروز و ظهور پیدا کند. شاید بتوان انتخاب پزشکیان برای نایب‌رئیسی مجلس را مشوقی مهم برای ایجاد انگیزه در نمایندگان برای تشکیل این فراکسیون برشمرد، زیرا تعداد رأی او که حاصل جمع آراء ترک‌زبان‌ها و هم‌طیفان سیاسی‌اش بود نشان داد ظرفیت عجیبی در این زمینه وجود دارد و برخی نمایندگان را برای بهره‌گیری از آن به طمع انداخت.
مدتی بعد از اعلام تشکیل این فراکسیون بود که زمزمۀ تشکیل فراکسیون کردزبان‌ها نیز شنیده شد. در این خصوص اظهارنظری از جانب نماینده مردم میاندوآب منتشر شد مبنی بر اینکه گفته است: «نمایندگان کُردزبان در مجلس خواستار تشکیل این فراکسیون شده‌اند تا حقوقی که متعلق به دیگر زبان‌هاست برای کُردها هم لحاظ شود.»
البته سایت شخصی «همایون هاشمی» بعداً این مواضع را تحریف‌شده خواند و توضیح داد که هاشمی گفته بود: «مناطق کردنشین و ترک‌نشین و حتی سایر اقلیت‌ها و قومیت‌ها چه به لحاظ لهجه و یا هر چیزی دیگر می‌توانند برای خود فراکسیونی تشکیل دهند [...] من حتی از فراکسیون کردها نیز حمایت خواهم نمود و ما سعی داریم با استفاده از این فراکسیون‌ها ظرفیت‌های قانونی را در مناطق اجرا کنیم.»
بااین‌وجود «محمدقسیم عثمانی» نماینده بوکان و عضو هیئت‌رئیسۀ مجلس نیز در یادداشت کوتاهی در کانال رسمی‌اش در تلگرام نوشت: «تشکیل فراکسیون‌های قومی بنا به مصالحی، مدت‌هاست که معلق مانده و ما مطالبات مناطق کردنشین را عمدتاً از طریق فراکسیون نمایندگان اهل سنت پیگیری می‌کردیم. چنانچه تشکیل فراکسیون نمایندگان آذری نهایی شود، تشکیل فراکسیون نمایندگان کُرد نیز زمینه و بستر شکل‌گیری می‌یابد و در چارچوب قانون اساسی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.»
به نظر می‌رسد تشکیل این فراکسیون‌ها موردحمایت دولت نیز بود تا آنجا که سخنگوی دولت گفته بود: «چه ایراد و اشکالی دارد که کردها، بلوچ‌ها و سایر قومیت‌ها نیز مانند هم‌میهنان آذری‌مان در مجلس شورای اسلامی فراکسیون داشته باشند؟»
به‌هرحال تشکیل فراکسیون مناطق ترک‌نشین و زمزمه‌هایی که برای ایجاد فراکسیون کُردزبان‌ها شنیده می‌شد، برخی دلسوزان نظام را نسبت به تبعات ناخواستۀ این قومیت‌گرایی‌ها نگران می‌کرد. استناد این افراد بیشتر به بیانات رهبر انقلاب خطاب به نمایندگان مجلس در خردادماه امسال بود که فرمودند: «یک نکته‌ای که دوستان [باید] خیلی به آن توجّه بکنند: ببینید ما در داخل کشور یک گُسل‌هایی داریم، گُسل‌های قومی داریم، گُسل‌های عقیدتی داریم، سنّی و شیعه داریم مثلاً فرض بفرمایید، گُسل‌های جناحی داریم -همین جناح‌هایی که هست، که می‌بینید- این گُسل‌ها تا مادامی‌که فعّال نشده، زلزله به وجود نمی‌آید؛ بودن اختلافات اشکالی هم ندارد. اگر چنانچه این گُسل‌ها فعّال شد، آن‌وقت زلزله به وجود می‌آید؛ سعی دشمن در فعال کردن این گُسل‌ها است؛ حواستان باشد. مرتباً دارند بر آتش اختلافات می‌دمند برای اینکه آن را برافروخته‌تر و مشتعل‌تر بکنند؛ سعی کنید این اتّفاق نیفتد و مراقب باشید دشمن این گُسل‌ها را فعّال نکند. یکی از نقاط مهم این است.»
فراکسیون‌های قومیتی بین نمایندگان نیز مخالفانی دارد؛ به‌عنوان‌مثال، یکی از نمایندگان جوان تازه‌وارد به مجلس دهم با بیان اینکه قصد استعفا از فراکسیون مناطق ترک‌نشین دارد، در گفت‌وگو با «نماینده» تصریح کرد: «با توجه به رصدهایی که کردم، متوجه شدم رسانه‌های غربی در حال سوء‌استفاده هستند. بالاخره برخی از دوستان هم وقتی می‌خواهند صحبت کنند کارشناسی شده صحبت نمی‌کنند و دشمنان ما از این صحبت‌ها به نحو احسن برای خودشان و علیه نظام استفاده می‌کنند.»
گر چه بیانات رهبر انقلاب اواسط خردادماه بیان شده و تشکیل فراکسیون مناطق ترک‌نشین حوالی آبان‌ماه انجام گرفته بود، ولی به‌تازگی هیئت‌رئیسۀ مجلس در اقدامی دیرهنگام اما پسندیده، در این زمینه ورود کرده است. در این خصوص «سخنگوی هیئت‌رئیسۀ مجلس» به «نماینده» گفت: «بحث فراکسیون‌های قومیتی معنی ندارد و به‌رغم داشتن قومیت‌های مختلف در کشور باید همۀ ما برای وحدت تلاش کنیم.»
طبق آنچه «سخنگوی هیئت‌رئیسۀ مجلس» گفت: «مقرر شده است تشکیل فراکسیون‌های مختلف در مجلس با یک نظم و ساختار مطلوب‌تری پیگیری شود. طرح تشکیل فراکسیون‌های قومی نیز اصلاً صحیح نیست و ما بر وحدت تأکید داریم.» بهروز نعمتی تصریح کرد: «مشی هیئت‌رئیسه مجلس با وجود همه پراکندگی قومیتی و احترام به همه آن‌ها پرداختن به موضوع این نوع فراکسیون‌ها نیست.»
به نظر می‌رسد با اعلام این خبر می‌توان امیدوار بود موضوع تشکیل فراکسیون‌ها بر اساس قومیت در مجلس کاملاً منتفی شود؛ البته رویکرد هیئت‌رئیسۀ مجلس بر سکوت دربارۀ این تصمیم است تا حساسیت‌ها دربارۀ آن افزایش نیابد.
نظر شما