هفته نامه «نماینده»؛ سیدکاظم دلخوش*/ برنامه‌های توسعه‌ای مختلف طی سال‌های گذشته، بیشتر کار پیش‌بینی آینده را انجام داده‌اند؛ یعنی برنامه پیش‌بینی می‌کند که در ۵ سال اهداف اصلی نظام در بخش‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مورد توجه و هدف قرار بگیرد تا بتواند مشکلات مردم را ظرف مدت برنامۀ توسعه، حل کند. تحقق برنامه، ابزارهایی می‌خواهد و یکی از این ابزارها تحقق برآوردهای مالی است.
به‌اعتقاد من در برنامه‌هایی که نوشته شده است، دولت به‌سمت فرمایشات رهبری، توصیه‌ها و سیاست‌گذاری ایشان رفته و توجه کرده است، اما به‌دلیل کمبود منابع، عدم اجرای موفق برجام، عدم رفع تحریم‌ها و ضعف مدیریت، اینها در حد آمال و آرزو باقی خواهد ماند. عوامل مذکور باعث کمرنگ شدن اجرای قانون برنامه می‌شود کما اینکه در قوانین برنامۀ قبلی هم دیده‌ایم قریب ۴۰ تا ۵۰ درصد تحقق نمی‌یابد.
در بخش اشتغال که مربوط به حوزه‌های اجتماعی می‌شود و سایر بحث‌های مرتبط با کودکان کار و سرپرست‌های خانوار یا مشاغل خانگی و امثال اینها در قوانین عادی مسیرها مشخص شده است، اما عدم تحقق این اهداف به انجام نشدن عوامل ذکر شده برمی‌گردد. ضعف‌های زیادی در برنامه وجود دارد، اما امیدواریم در این مدت کمیسیون تلفیق مجلس تلاش کند تا بتوانیم این موضوعات مهم که اولویت فرمایشات رهبری نیز هست را با دقت اجرا کنیم. قطعاً دولت و مجلس به مطالبات رهبری توجه دارند ولی باید بر همت خود بیفزایند.
ما در قانون برنامۀ پنجم مصوبه داشتیم که دستگاه‌های اجرایی می‌توانند در قبال هر ۳ نفر که بازنشسته می‌شوند، یک نفر را به‌کار بگیرند؛ اما در دستگاه‌های اداری ما به‌قدری انباشت نیروهای شرکتی و قراردادی وجود دارد که باعث شد نیروی جدیدی به‌دستگاه‌ها افزوده نشود. بعضاً نیز در مجلس طرح‌هایی مطرح می‌شد، از جمله کاری که برای حق‌التدریسی‌ها، آموزگاران، پیش‌دبستانی‌ها و نهضتی‌ها صورت گرفت.
بعید می‌دانم بتوانیم در این برنامۀ پنج‌ساله اهداف اشتغال را به‌وسیلۀ دستگاه‌های اجرایی، محقق کنیم. امروز در این دستگاه‌ها تورم نیرو وجود دارد و از طرفی باید برای افزایش سرمایه‌گذاری‌ها تلاش کرد. قریب ۹ هزار واحد تولیدی داریم که غیرفعال یا نیمه‌فعال هستند که اگر راه‌اندازی شوند، قطعاً اشتغال به کار حداکثر ۲ میلیون جوان بیکار انجام می‌شود. معتقدم مسائلی که به‌موضوعات اقتصادی برمی‌گردد و به بخش‌های اجتماعی ارتباطی ندارد، حتماً کمیسیون تلفیق باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند. در مرکز پژوهش‌ها نیز مطالعاتی برای بهبود وضعیت اشتغال انجام می‌شود که در استفادۀ صحیح از منابع هدفمندی یارانه‌ها فعالیت مفیدتری صورت بگیرد. نمایندگان برای برداشته شدن موانع سر راه تولید تلاش می‌کنند و به دولت کمک کنند تا زمینۀ راه‌اندازی شرکت‌ها و کارخانه‌ها فراهم شود و کمکی به بخش اشتغال صورت بگیرد.
بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه‌های جاری کشور است که از جیب مردم صرف می‌شود. این رقم از پول نفت و درآمدهای دیگر است که بخش زیادی از آن صرف امور روزمره می‌شود. این رقم نشان می‌دهد که دستگاه‌های اداری و اجرایی ما نخواهند توانست گامی بردارند و دولت باید با کمک مجلس در بخش‌های غیردولتی، از جمله تعاونی‌ها و بخش خصوصی حمایت از تولید را جدّی بگیرند. تنها راه برون‌رفت از مشکل اشتغال، حمایت از تولید است. اخیراً گام‌هایی در مجلس در این زمینه برداشته شده و قانون رفع موانع تولید مهمترین قدم بود.
برای حمایت از فعالیت‌هایی که در مشاغل خانگی صورت می‌گیرد نیز مصوباتی وجود دارد که البته بخشی از این حمایت‌ها نیاز به تأمین اعتبار دارد که در شرایط فعلی دچار مشکل هستیم. تحقق بودجه نیز به عواملی همچون دریافت عوارض، فروش املاک، اخذ مالیات و استخراج نفت بستگی دارد.
پیش‌بینی شده است که در افق ۱۴۰۴ باید بهره‌گیری از منابع نفتی به صفر برسد؛ اما هزینه‌های بالا تا کنون اجازه نداده است سهم نفت در اقتصاد کشور کاهش یابد. اکنون بیشترین سهم مربوط به نفت است که در شرایط پرتلاطم سیاسی کشور، نوسان قیمت آن برای کشور ما خوب نیست. اغلب نمایندگان مجلس تذکرات و درخواستشان از دولت حل مشکل واحدهای تولیدی است. بهترین و تنها راه، ساماندهی هدفمندی یارانه‌هاست. شاید اغلب مردم به‌رقم دریافتی‌شان کمتر نیاز دارند تا اشتغال. زیرا در هر خانه‌ای جوان بیکار هست که این بیکاری حتی تبعات غیراقتصادی نیز دارد. کمیسیون تلفیق مجلس و دولت باید در این بخش وقت بگذارند تا جمعیت حدود ۳ میلیونی بیکار تحصیل‌کرده را به اشتغال برسانیم.
* نمایندۀ صومعه‌سرا و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس
نظر شما